MESNEV TR FEYZA GKE Mesneviler ak dini ve

MESNEVİ TÜRÜ FEYZA GÖKÇE

Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlaki öğretici, savaş ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, mizah gibi türlü konularda yazılmıştır.

Mesnevi denilince üç şey akla gelir; • Mesnevi (edebiyat)- Edebiyatta bir şiir türü • Mesnevi (kitap) - Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin altı ciltlik tasavvufi eserinin adı. • Mesnevi-i Manevi - Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin meşhur eseri.

Mesnevilerin özellikleri

• Mesnevi türü ilk olarak 10. yüzyılda İran edebiyatında ortaya çıkmıştır. (İran edebiyatında Genceli Nizami ve Cami bu türün başlıca adlarıdır). Genceli Nizami'nin beş mesnevisinden oluşan Hamse'si, sonradan Divan edebiyatı şairleri tarafından da örnek olarak alınmıştır. Türk edebiyatına girişi 11. yüzyılda Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig adlı yapıtıyla başlar. Kutadgu Bilig mesnevî nazım biçimiyle kaleme alınmış hacimli bir siyasetnâme örneğidir.

. Her beytinin kendi arasında kafiyelenmesi hem yazma kolaylığı sağlar hem de daha uzun metinlerin bu şekle uygun olarak kaleme alınmasına imkân tanır. Diğer nazım şekillerindeki kafiye bulma zorluğu şairleri uzun metinlerde bu şekli kullanmaya teşvik etmiştir. Bu nedenle uzun aşk öykülerinde, destanlarda mesnevi kullanılmıştır

• Her beyti kendi içinde uyaklı uzun nazım biçimidir. Bir anlamda Divan edebiyatında manzum hikayelerin yazıldığı bir biçim olarak da tanımlayabiliriz. Mevlânâ’nın ünlü tasavvufi mesnevisi 25. 700 beyitten oluşmuştur. Mevlana eserine ayrı bir isim koymamıştır; eser, nazım türü olan mesnevi adı ile bilinir.

. Mesnevide konu ne olursa olsun , ilk dikkati çeken özellik olayın bir masal havasında anlatılmasıdır. Akıl ve mantık ölçülerini aşan bir sürü olay birbirini izler. Olayın geçtiği yer ve zaman belirsizdir. Konuda birlik sağlanamamıştır. Hikayenin bölümleri birbirine eklenmiş ilgisiz parçalar gibi görünür. Çevre tasvirleri gerçeğe uygun değildir, hikaye kahramanları doğaüstü davranışlarda bulunur. Hikayelerde cinler, periler, devler, cadılar, ejderhalar gibi masal motifleri sık işlenir.

. Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlakiöğretici, savaş ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, mizah gibi türlü konularda yazılmıştır. Divan edebiyatında roman ve hikaye gibi türler olmadığı için mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutmuşlardır. On bölümden oluşur. Aynı şair tarafından yazılmış beş mesneviye “Hamse” adı verilir. Hamse sahibi olmak bir itibar kaynağıdır. Hamse sahibi olarak tanınmış önemli divan şairleri: Ali Şir Nevâi, Taşlıcalı Yahya, Nev’i-zâde Atâi’dir.

• Edebiyatımızda meşhur mesneviler şunlardır:

1) Fuzuli - Leyla ile Mecnun 2)Şeyhi - Hüsrev ü Şirin 3)Şeyh Galib - Hüsn ü Aşk 4)Şeyhi - Harname 5)Aşık Paşa - Garibnâme 6)Nabi - Hayr-âbâd

HAZIRLAYAN: FEYZA GÖKÇE 10 -MF 7188 Öğretmen: Latif BATI www. latifbati. com