MESLEK ET Etik Kurallar Etik Kurallar M 4

  • Slides: 43
Download presentation
MESLEK ETİĞİ

MESLEK ETİĞİ

Etik Kuralları

Etik Kuralları

Etik Kuralları M. Ö. 4. yy. da zamanın en büyük filozofu olan Aristotales iyi,

Etik Kuralları M. Ö. 4. yy. da zamanın en büyük filozofu olan Aristotales iyi, erdem, özgürlük, mutluluk gibi sözcükleri kavram yapısına kavuşturduğu için ETİK’in kurucusu sayılır.

Etik neyin yapılması gerektiğini, hangi eylemin iyi olduğunu, neyin yaşama anlam kazandırdığını gösterir. Özetle;

Etik neyin yapılması gerektiğini, hangi eylemin iyi olduğunu, neyin yaşama anlam kazandırdığını gösterir. Özetle; etik, ahlak fenomeni üzerine derinliğine düşünme, yani felsefe yapmadır. Birtakım kuralları normları “normatif etik” ortaya koyar. İyi davranışlarda bulunabilmek iyi işler yapabilmek için eylemlerimizi uydurduğumuz kurallara da “uygulamalı (pratik) etik” denilmektedir.

Etiğin kaynağını ve temelini araştıran da “kuramsal (teorik) etik” tir. Pratik ve teorik etik

Etiğin kaynağını ve temelini araştıran da “kuramsal (teorik) etik” tir. Pratik ve teorik etik karşılıklı etkilerle birbirine bağlı olduğundan Etiği birbirinden ayırmak yerine, bir bütün olarak ele almak doğrudur. Buna karşılık iyi ve kötü, kişilere, toplumlara ve çağlara göre değişmektedir.

Toplumsal yapı içinde yer alan öznelerin çeşitli büyüklüklerde ve çeşitli sosyal çevrim içindeki ilişkilerinde

Toplumsal yapı içinde yer alan öznelerin çeşitli büyüklüklerde ve çeşitli sosyal çevrim içindeki ilişkilerinde eğer bir sosyal davranış kuralı konuyor ve ona uyulması genel bir kabule ulaşıyorsa, bu davranış kuralı bir sosyal davranış ilkesi ve kuralıdır. Eğer bu sosyal davranış kuralı bir olgu olmaktan öte bir ideal niteliği taşıyorsa, herkesin özlediği veya ulaşmayı istediği bir kural niteliği kazanıyorsa, o zaman bu toplumsal yapı kuralı etik niteliğine kavuşmaktadır.

Etik kavramı daha çok özel gruplar için geliştirilmiş belirli davranış, kural ve normları içerir.

Etik kavramı daha çok özel gruplar için geliştirilmiş belirli davranış, kural ve normları içerir. Etiğin kökenleri arasında hem kendi isteklerimiz, kendi beklentilerimiz, hem de toplumun “iyi-doğruuygun” buldukları önem taşıyacaktır. Toplumsal kurumların değer yargıları da “etiğin toplumsal kökenleri”ni temsil eder. Bu anlamda aile, avukatlık, din, okul, iş, komşuluk, ticaret, insanlık, meslek, siyaset, hekimlik, medya, basın, sermaye piyasasının(vb. kurumların) etik kurallarından, etik anlayışından söz eder.

Bir eylem değerlendirilirken ilk basamak, onun ahlaki değerlerle çelişip çelişmediğidir. Dolayısı ile bir insandan

Bir eylem değerlendirilirken ilk basamak, onun ahlaki değerlerle çelişip çelişmediğidir. Dolayısı ile bir insandan öncelikli beklenen, etik kurallara uymasıdır. Çünkü topluluk içinde yaşayan insanın, diğer insanlara tüm topluma bu kurallara uymayı daha baştan taahhüt etmesi söz konusudur. Bir toplumun üyesi olmanın ilk koşulu, var olan ahlaki çerçeveyi kabul etmektir.

Etik, toplumun bakış açısını dikkate alarak bireylerin uygun olmayan davranışlarını belirler. Etik ilkeler yıllarca

Etik, toplumun bakış açısını dikkate alarak bireylerin uygun olmayan davranışlarını belirler. Etik ilkeler yıllarca süren tartışmalar sonunda ortaya çıkar. Yasal düzenlemeler genellikle etik tartışmalardan sonra gerçekleşir. Yani belli konuya ilişkin etik tartışmalar başlayıp, dikkatler bu konu üzerinde odaklaştıktan sonra, etik sorunlara yol açan konuların çözümünü sağlayan yasalar düzenlenir.

Toplumsal yaşam içerisinde kişilerin topluma, toplumun da kişilere karşı uyması gereken birtakım ahlaki kurallar

Toplumsal yaşam içerisinde kişilerin topluma, toplumun da kişilere karşı uyması gereken birtakım ahlaki kurallar vardır. Bu kurallar toplumdan topluma farklılık gösterebileceği gibi, meslek grupları itibariyle de farklılık gösterebilmektedir. Bu kurallar genel olarak şu başlıklar altında toplanabilir. Toplumun bütün üyelerine saygılı olmak, farklı kültürlere ve düşüncelere karşı hoşgörü, kişilerin eşitliğinin kabul edilmesi, kaynakların adil olarak dağıtılması vb.

Genel olarak kabul gören etik kuralları aşağıdaki şekilde ifade etmek mümkündür. Ortak etik kurallar(değerler)

Genel olarak kabul gören etik kuralları aşağıdaki şekilde ifade etmek mümkündür. Ortak etik kurallar(değerler) 1. Doğruluk, Dürüstlük 2. Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak 3. Sadakat (Bağlılık) 4. Adalet

5. Başkalarına saygı gösterme 6. Başkalarına yardım etme 7. Vatandaşlık sorumluluğuna sahip olma 8.

5. Başkalarına saygı gösterme 6. Başkalarına yardım etme 7. Vatandaşlık sorumluluğuna sahip olma 8. Yalan söylememe 9. Başkasının hakkını yememe

9. Karşısındakinin güç durumundan yararlanmama 10. Acısı olanın acısını paylaşma 11. Dayanışma 12. Bireylerin

9. Karşısındakinin güç durumundan yararlanmama 10. Acısı olanın acısını paylaşma 11. Dayanışma 12. Bireylerin eşitliğinin kabul edilmesi 13. Kaynakların adil dağıtılması 14. Mükemmeliyeti arama vb.

Doğruluk, Dürüstlük Bilim kaynaklı evrensel görüşle de örtüşmesi gereken dürüstlük; gerçeğin sözlere uygunluğu, özü

Doğruluk, Dürüstlük Bilim kaynaklı evrensel görüşle de örtüşmesi gereken dürüstlük; gerçeğin sözlere uygunluğu, özü sözü bir olma, olanı yansıtma, gerçeği saklamama, bildiğinden, inandığından ve olduğundan başka türlü görünmeme veya göstermeye çalışmama olarak tanımlanmaktadır.

Doğruluk, Dürüstlük Gerçeğin sözlere uygunluğu, verilen sözlere sadık kalmak ve beklentileri gerçekleştirmek olarak ta

Doğruluk, Dürüstlük Gerçeğin sözlere uygunluğu, verilen sözlere sadık kalmak ve beklentileri gerçekleştirmek olarak ta tanımlanabilir. Etik davranış, başkaları ile ilişkilerde dürüst olmayı ve içtenliği gerektirir. Bu nedenle dürüstlüğü samimiyet olarak ta ifade etmek mümkündür.

Doğruluk, Dürüstlük Gerek toplumsal, gerekse iş hayatında dürüst olmamak, güven ortamının ortadan kalkmasına neden

Doğruluk, Dürüstlük Gerek toplumsal, gerekse iş hayatında dürüst olmamak, güven ortamının ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Güven bir grubun veya kişinin, davranışlarına veya niyetine olan inancı ve bağlılığı, ahlaki kurallara dayalı, adil, yapıcı, davranış beklentilerini ve başkalarının haklarını düşünmeyi ifade eden bir kavramdır. Dürüst olma ve doğruluk aynı zamanda bir erdemdir. Erdem, ahlaki bakımdan sürekli, olarak iyi ve değerli olan davranışları, ifade eder. Erdem, ahlak felsefesinin övdüğü, yücelttiği, ön plana çıkardığı, üstün bir özelliktir.

Doğruluk, Dürüstlük fert ve toplum açısından, huzurlu, güvenli, düzenli, mutlu ve müreffeh bir hayatın

Doğruluk, Dürüstlük fert ve toplum açısından, huzurlu, güvenli, düzenli, mutlu ve müreffeh bir hayatın sağlanabilmesinin en önemli ve olmazsa olmaz unsurlarındandır. Kişisel ilişkilerden, toplumsal ilişkilere, ticari ve mesleki faaliyetlerden kamu görevlerine kadar hayatın bütün alanlarını ilgilendiren ve bütün bu alanlarda uyulması zorunlu olan ahlaki bir erdemdir. Bu nedenle dürüstlük, niyette, düşüncede, iradede, özde, sözde, bütün iş ve davranışlarda doğru ve dürüst olmayı gerektirir.

Doğruluk, Dürüstlük Doğruluk bireyin olduğu kadar, işletmelerinde uymaları gereken temel etik ilkelerden birisidir. İşletmeler

Doğruluk, Dürüstlük Doğruluk bireyin olduğu kadar, işletmelerinde uymaları gereken temel etik ilkelerden birisidir. İşletmeler mal ve hizmetin üretiminde, pazarlanmasına kadar tüm yönetim işlevlerini yerine getirirken bu ilkeye uymak zorundadır.

Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak Verdiği sözü tutmak, bağlılıklarını yerine getirmek, gerek sözleşme hükümlerine

Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak Verdiği sözü tutmak, bağlılıklarını yerine getirmek, gerek sözleşme hükümlerine gerekse verilen sözlere bağlı kalmaktır. İnsanın en önemli erdemlerinden birisi, güvenilir olmasıdır. Sözünde durmayan, sürekli olarak yalan söyleyen insanlar, diğer insanlara karşı güvenilirliklerini kaybederler. Yapmayacağımız, yapamayacağımız, yerine getiremeyeceğimiz veya sorumluluğunu taşıyamayacağımız hiçbir konuda, hiç kimseye söz vermemektir.

Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak Güvenmek, bir şeye inanmak, ondan emin olmak ve bunu

Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak Güvenmek, bir şeye inanmak, ondan emin olmak ve bunu eyleme dönüştürmektir. Diğer bir ifade ile güvenmek yalnızca inanmaktan öte, inandığını açıkça ifade etmek ve buna göre davranmaktır. Güven duygusu kolay kazanılmaz ve çoğu zaman eyleme dönüşmesi uzun zaman alır. Buna karşılık güvenin kaybedilmesi çok kalaydır ve bir anda gerçekleşebilir. Bu nedenle güven duymak, birisinin güvenini kazanmak ve bu duyguyu korumak gerçekte emek ve zaman harcanmasını gerektiren bir süreçtir.

Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak Bir işletmenin güvenilirliği, işletmenin mal ve hizmetleri, müşterilere ulaştırması,

Sözünde Durmak, Vaat, Güvenilir Olmak Bir işletmenin güvenilirliği, işletmenin mal ve hizmetleri, müşterilere ulaştırması, müşteri sorunlarının çözülmesi ve fiyatla ilgili verdiği sözleri yerine getirmesine bağlıdır. İşletme hizmet sunumunda sık hata yapar, vaatlerini tutmazsa zamanla müşterilerini kaybeder. Günü kurtarmak adına başvurulan, sempatik ve dostça tavırlar güvenilir bir hizmetin yerine kesinlikle geçemez.

Sadakat (Bağlılık) Doğru düşünmek, doğru konuşmak, doğru davranış sergilemek ve aynı zamanda doğruluğu kalpte

Sadakat (Bağlılık) Doğru düşünmek, doğru konuşmak, doğru davranış sergilemek ve aynı zamanda doğruluğu kalpte de korumaktır. Bağlılık, sağlam, güçlü dostluk anlamına da gelmektedir. İnsanların birbirlerine içten bağlılık duymaları, sağlam ve güçlü dostluklar edinmeleridir. Bu ilke insanların, ailelerine, arkadaşlarına, iş arkadaşlarına, ülkelerine içten yürekten bağlı olmalarını gerektirir.

Sadakat (Bağlılık) Sadakat ilkesi özellikle çalışanlar ile işletme arasında söz konusu olan önemli etik

Sadakat (Bağlılık) Sadakat ilkesi özellikle çalışanlar ile işletme arasında söz konusu olan önemli etik ilkelerden birisidir. Çalışanların işletmeye karşı sorumlu olduğu durumlarda ortaya çıkar. Çalışanlar sahip oldukları sadakat bilinci nispetinde işlerine bağlılık ve sorumluluk gösterirler. Sadakat ilkesinin işletme açısından diğer bir önemi de örgütsel sadakattir. Örgütsel bağlılık, işgörenin çalıştığı örgütü ile uyum içerisinde çalışması, örgüt amaçları yönünden çaba harcaması, örgütten de emeğinin karşılığını aldığına inanması ve örgütün bir üyesi olarak kalma sorumluluğunu hissetmesidir.

Adalet Eşit toplumsal koşullar ve imkanlar içinde tüm insanların özgürce, çok yönlü gelişmesi, eşit

Adalet Eşit toplumsal koşullar ve imkanlar içinde tüm insanların özgürce, çok yönlü gelişmesi, eşit hak ve sorumluluğun paylaşılmasıdır. İnsanlar arasındaki eşitliğe saygı gösterip, yasalara uyma, değerli şeylerin dağılımında doğrunun bulunmasıdır. Eflatun, adaletin hem sosyal, hem bireysel bir erdem olduğunu, Çiçero ise, sadece sosyal bir erdem olduğunu söylemiştir.

Adalet; toplumda kişilerin kendilerini geliştirebilmelerini, herkese eşit temel hak ve ödevler tanınmış olmasını, kişinin

Adalet; toplumda kişilerin kendilerini geliştirebilmelerini, herkese eşit temel hak ve ödevler tanınmış olmasını, kişinin erdemlerinin toplumca ve toplumun tüm üyelerince güvence altına almış bulunmasını öngören hem etik hem de hukuk kuralıdır.

Adalet ilkesi, tarafsız ve açık fikirli olmayı, hataları kabul etmeyi, yargıya bağlılık sergilemeyi, bireylere

Adalet ilkesi, tarafsız ve açık fikirli olmayı, hataları kabul etmeyi, yargıya bağlılık sergilemeyi, bireylere eşit davranmayı, başkalarının noksanlıklarından kendisine çıkar sağlamamayı öneren bir kuraldır.

Adalet İşletme açısından adalet; çalışanların, işletmeye katkıları oranında haklarını, kuralları aykırı davranışları oranında da

Adalet İşletme açısından adalet; çalışanların, işletmeye katkıları oranında haklarını, kuralları aykırı davranışları oranında da cezalandırılmalarını ifade eder. Bu anlamda adaleti iki şekilde ele almak mümkündür. Birincisi; hak dağıtıcı adalet. Bireylere faydaların, hakların ve sorumlulukların dağıtılmasında ilkelerin belirlenmesi ve düzenlenmesidir. İkincisi ise, düzeltici adalettir. Düzeltici adalet; bir kişinin başkalarının eylem ve işlemlerinden zarar görmesi durumunda bu adaletsizliğin veya eşitsizliğin düzeltilmesidir.

Başkalarına Saygı Göstermek İnsan her şeyden önce insan olduğu için değerlidir. Bu nedenle de

Başkalarına Saygı Göstermek İnsan her şeyden önce insan olduğu için değerlidir. Bu nedenle de saygıyı hak eder, temel yargısına dayanır. İnsanların haklarına, özel yaşamlarına, kişisel tercihlerine müdahale etmemeyi, nazik, anlayışlı ve teşvik edici olmayı, insanların kendi hayatları ile ilgili karar verme haklarının olduğunu kabul etmeyi, kendini başkalarından üstün görmemeyi ve başkalarını küçük düşürücü davranışlardan kaçınmayı gerektiren bir kuraldır. Saygı korkmayı değil, bir insanı kişi olarak olduğu gibi kabul etmeyi, onun kişiliğini ve biricikliğini fark etmeyi gerektirir.

Başkalarına Yardım Etmek Yardım etme eğilimi, her insanda olan bir değer olmasına rağmen her

Başkalarına Yardım Etmek Yardım etme eğilimi, her insanda olan bir değer olmasına rağmen her zaman kişiler başkalarına yardım etmemektedirler. Başkalarına yardım etmek bireyin, düşünceli, içten, samimi ve sahip olduklarını paylaşması, çevresindekilerden sadece alıcı olmaması, aynı zamanda çevresine de bir şeyler verebilmesi anlamana gelmektedir. Yardım etme davranışı aynı zamanda toplumsal bir davranış tarzıdır.

Başkalarına Yardım Etmek Başkalarına yardım etmek, maddi veya manevi anlamda olabilir. İki ya da

Başkalarına Yardım Etmek Başkalarına yardım etmek, maddi veya manevi anlamda olabilir. İki ya da daha çok grubun, amaçları, çıkarları ve değerleri birbirine benziyor ve birbiriyle bütünleşiyorsa, bu grupların güçlerini birleştirmeleri hepsinin yararın olabilir. İşletmelerin iş ilişkilerinde yardımlaşmaları etik kurallardan olduğu gibi, çevrelerinde yardıma ihtiyacı bulunanlara yardım etmeleri sosyal sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Mükemmeli Aramak Mükemmel, eksiksiz, kusursuz, tam ve yetkin olma anlamındadır. Bir boyutuyla hatalı olanları

Mükemmeli Aramak Mükemmel, eksiksiz, kusursuz, tam ve yetkin olma anlamındadır. Bir boyutuyla hatalı olanları atmak, diğer boyutuyla eksik olanları tamamlamaktır. Eksikleri tamamlamak gelişimin bir dürtüsüdür. İnsanın davranışsal ve düşünsel anlamda, mükemmeli araması, bilimin, sanatın ve kültürün gelişmesi anlamındadır.

Mükemmeli Aramak Mükemmellik, insanın hayatında her konuda gayretli, güvenilir, üretken olmayı, yetenekleri çerçevesinde tüm

Mükemmeli Aramak Mükemmellik, insanın hayatında her konuda gayretli, güvenilir, üretken olmayı, yetenekleri çerçevesinde tüm görevlerinde en iyisi olmayı, mücadele isteğini ve bu isteğiyle de çalışmasını ve geliştirmesini gerektirir. Ancak, şunu da unutmamak gerekir ki her insan için mükemmellik farklılık gösterebilir. Herkesin kabul edeceği bir mükemmele ulaşmak son derece zordur.

Mükemmeli Aramak Mükemmeliyeti aramak ise, yapılan her işte, söylenilen her sözde, girişilen her yatırım

Mükemmeli Aramak Mükemmeliyeti aramak ise, yapılan her işte, söylenilen her sözde, girişilen her yatırım ve projede kişinin mükemmel ve başarılı olması için çabalamasıdır. Mükemmeliyeti arama, işletmelerde kalitenin artmasını sağlayacaktır. Bu anlamda, yapılan işlerde, üretilen mal ve hizmetlerde standartların belirlenmesi ve bunlara uyulması müşteri memnuniyetini beraberinde getirecektir.

Sorumluluk Belli bir görevin istenilen nitelik ve nicelikte yerine getirilmesidir. Sorumluluk özgür irade ile

Sorumluluk Belli bir görevin istenilen nitelik ve nicelikte yerine getirilmesidir. Sorumluluk özgür irade ile ortaya çıkan, ayrıca ceza ve ödül gerektiren her tür davranışı kapsar. Kişinin, kendi davranışlarını ve kendi yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesi şeklinde de ifade edilebilmektedir.

Sorumluluk aynı zamanda kanunlara uymak, adil olmayan durumlara karşı tepkisini göstermek, katılımcı, bilinçli ve

Sorumluluk aynı zamanda kanunlara uymak, adil olmayan durumlara karşı tepkisini göstermek, katılımcı, bilinçli ve toplumsal hizmet veren olarak demokratik tüm hak ve ayrıcalıkları kullanabilmek, gerekli olmadıkça gizlilikten ve bilgileri saklamaktan kaçınmak davranışı olarak ta kabul edilmektedir.

Sorumluluk İki şekilde gerçekleşmektedir. • Birincisi; üstlere sorumlu olmadır. • İkincisi hesap vermeyi içeren

Sorumluluk İki şekilde gerçekleşmektedir. • Birincisi; üstlere sorumlu olmadır. • İkincisi hesap vermeyi içeren ise; bir işi yapmayı üstlenmek anlamına gelen sorumluluk almadır.

1. Etik Kuralları "Ahlak konusunda inandığım ilke şudur; bir şeyi yaptıktan sonra kendini iyi

1. Etik Kuralları "Ahlak konusunda inandığım ilke şudur; bir şeyi yaptıktan sonra kendini iyi hissediyorsan o ahlakidir; eğer kendini kötü hissediyorsan o gayri ahlakidir. " Ernest Hemingway 1899 – 1961 ABD'li romancı, kısa-hikâyeci ve gazetecidir

Ahlak bütün sivil yasaların amacı ve hedefidir. Ahlaki değerlendirmeler adalet yönetiminden ayrı düşünülemez. Bir

Ahlak bütün sivil yasaların amacı ve hedefidir. Ahlaki değerlendirmeler adalet yönetiminden ayrı düşünülemez. Bir insan evinde havasızlık içerisinde yaşayabilir mi? " John F. Dillon

"İyi insanlar erdemi sevdikleri için kötü şeyler yapmaktan nefret ederler. Kötü insanlar cezalandırılmaktan korktukları

"İyi insanlar erdemi sevdikleri için kötü şeyler yapmaktan nefret ederler. Kötü insanlar cezalandırılmaktan korktukları için kötü şeyler yapmaktan nefret ederler. " Horace

"Çalışma ahlakının geliştiği toplumun refah düzeyi; bu ahlakın zayıf ya da mevcut olmadığı toplumlara

"Çalışma ahlakının geliştiği toplumun refah düzeyi; bu ahlakın zayıf ya da mevcut olmadığı toplumlara kıyasla daha yüksek olacaktır. " James M. Buchanan

"Çalışma ahlakının geliştiği toplumun refah düzeyi; bu ahlakın zayıf ya da mevcut olmadığı toplumlara

"Çalışma ahlakının geliştiği toplumun refah düzeyi; bu ahlakın zayıf ya da mevcut olmadığı toplumlara kıyasla daha yüksek olacaktır. " James M. Buchanan

1. Etik Kuralları "Devletler kanunla değil, ahlakla daha iyi yönetilir. " Sokrates

1. Etik Kuralları "Devletler kanunla değil, ahlakla daha iyi yönetilir. " Sokrates

1. Etik Kuralları "İnsanları yasa ve ceza ile yönetirseniz, onlar bir daha yanlış yapmayacaklar,

1. Etik Kuralları "İnsanları yasa ve ceza ile yönetirseniz, onlar bir daha yanlış yapmayacaklar, ancak şeref ve utanma duygularına da sahip olmayacaklardır. İnsanları erdemle ve ahlak kuralları ile yönetirseniz, o zaman onlar hem utanma duygusuna sahip olacaklar, hem de doğruyu yapmaya çalışacaklardır. “ KONFÜÇYUS Çinli filozof, M. Ö. 551 - M. Ö. 479