MEME BEZLER Prof Dr A Nur akar Hacettepe
MEME BEZLERİ Prof. Dr. A. Nur Çakar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Ab. D
Meme bezleri • Memeler ileri derecede özelleşmiş ter bezleridir. • Birleşik tubuloalveolar bezlerdir. • Memelilerde embriyolojik gelişim sürecinde hem erkek hem de kadında gelişirler. • Süt salgılarlar.
meme • Meme bezleri, 15 -20 lobdan oluşan bileşik tubuloalveolar bezlerdir. • Loblar, meme ucundan çevreye radiyer olarak yerleşmişlerdir ve birbirlerinden yağ ve sıkı bağ dokusu ile ayrılırlar.
İnaktif meme • İnaktif meme yapısı laktasyondaki ile aynı. • Yalnızca, daha küçük; alveoller gelişmemiş. • Alveoller yalnızca gebelikte gelişir. • Laktiferöz kanal ve sinüs: Çok katlı kübik epitel • Kanal dışarıya açılma yerine yakın: Çok katlı yassı epitel • Gebelikte , epitel ve bazal lamina arasında miyoepitelyal hücreler aktif hale geçerler.
LAKTİFERÖZ SİNÜS Çok katlı kübik epitel (laktiferöz kanal: çok katlı kübik epitel)
İNAKTİF MEME
İNAKTİF MEME
İNAKTİF MEME
İNAKTİF MEME • .
AKTİF MEME=laktasyon • Gebelikte östrojen ve progesteron artar. • Kanalların terminal uçları dallanır; alveoller gelişir ve büyür. • Gebelik ilerledikçe bez parankiması hipertrofi gösterir, kolostrumla dolar. • (Kolostrum: Ağız. Protein, vit. A, sodyum ve klorid, lenfosit, monosit, mineraller, laktalbumin, immunoglobin içeren koyu bir sıvı) • Doğumdan sonra prolaktin süt oluşumunu tetikler. Süt kolostrumun yerini alır.
AKTİF MEME=laktasyon • Adenohipofizden salınan prolaktin süt yapımını başlatır. • Nörohipofizden salınan oksitosin ise sütün ejeksiyonunu sağlar. • Menapozla birlikte memelerin glandüler yapıları geriler; yerini yağ ve bağ dokusu alır.
MEME GELİŞİMİNİN HORMONAL KONTROLU, KANAL GELİŞİMİ, A: Yenidoğan, B: Genç, C: Erişkin, D: Laktasyonda Meme, E: Laktasyon sonrası
AKTİF MEME=laktasyon Alveolar hücre salgıları 1. Lipidler; sitoplazmada damlacıklar halinde depolanır. • Apokrin tip salgılanma • Küçük damlalar birleşir, iri damlalar • Salınan yağ damlası ince bir sitoplazma ile çevrili 2. Proteinler; • Merokrin tip salgılanma
Süt • . Genelde tam olarak doğumdan 4 gün sonra salgılanmaya başlar. • Protein (Kazeinler) • Yağ • Karbonhidratlar (Laktoz) • Lenfosit, monosit • Antikor (En çok immunglobulin A ) • Mineral • Yağda çözünen vitaminler • elektrolitler
GEÇ GEBELİKTE MEME
Areola • Areola: yuvarlak, yoğun pigmentli. • Kenar kısımlarında ter ve yağ bezleri ve • ter + meme bezi karışımı Montgomery bezleri
MEME GELİŞİMİ • Meme bezleri her iki cinstede aynı biçimde gelişir ve puberteye kadar yapıları aynıdır. Puberte öncesi: Meme bezleri laktiferöz sinüsler ve laktiferöz kanallardan oluşur. • Pubertede stromada yağ ve bağ dokusu artışına bağlı olarak memeler büyür.
MEME GELİŞİMİ • 4. haftada ektoderm kalınlaşmasıyla meme kristaları (mammary ridges, süt hattı) belirir. • Meme kristaları boyunca bir çok meme bezi gelişir. • Meme hattı aksilladan inguinal bölgeye kadar uzanır. • İnsanlarda bir grup hücre memeye farklanır.
• 6. haftada primer meme tomurcuğu oluşur. Mezenşimden gelen indüktif etkiyle, epidermisten mezenşime doğru. Primer tomurcuklardan birçok sekonder tomurcuk oluşur. Fetal dolaşımdan gelen plasental seks hormonlarının etkisiyle sekonder tomurcuklar kanalize olur. • Laktiferöz kanallar ve dalları meydana gelir. • Doğuma kadar bu süreç devam eder. Doğumda 15 -20 adet laktiferöz kanal bulunur. • Memelerdeki fibröz bağ dokusu ve yağ dokusu çevre mezenşimden farklanır.
• Geç fetal dönemde memelerin geliştiği bölgedeki epidermis çukurlaşır, mammary pit (meme çukuru). • Meme başı (nipple) doğumdan sonra meme çukurundan gelişir. Areoladaki bağ dokusu prolifere olur, meme başı ve areolanın düz kasları çevre mezenşimden farklanır. • Doğumda sadece ana laktiferöz kanallar gelişmiştir. • Memelerin gelişimi pubertede tamamlanır.
LAKTASYONDA MEME
1. İnaktif, 2. Erken gebelik 3. Geç gebelik, 4. Laktasyon 1 2 3 4
Meme başı • Meme başı: Çok katlı yassı epitel. • Çok damarlı. Bu nedenle pembe. Gebelikte artan pigmentasyon nedeniyle koyu renk.
• Meme başında; sıkı bağ dokusundan yapılı, elastik liflerden zengin, sıkı bağ dokusu içinde düz kas demetleri bulunur. (Elastiklerin yapışması katlantılara neden olur. • Meme başı çevresinde sirküler, uzun ekseninde de longitudinal düz kaslar bulunur. Bunların kasılması meme başını sertleştirir. • A: Meme başı, B: Laktiferöz kanal
MEME GELİŞİMİ • Erkeklerde, postnatal dönemde memelerde birtakım değişiklikler olabilir. • Kadınlarda memeler hormonal etkiye bağlı olarak gelişirler. Her menstrual siklustaki ovaryum hormonlarının seviyelerindeki değişmelere bağlı olarak memeler etkilenir.
MEME GELİŞİMİ • Pubertede; • • Östrojen Progesteron Prolaktin Kortikosteroidler Büyüme hormonu • (somatotropin) • Gebelikte; • Östrojen artışı • Progesteron artışı Lobül ve terminal kanal gelişimi Kanal sisteminin gelişiminin tamamlanması İntralobüler kanallar gelişir Alveoller oluşur. Yağ depolanır.
GELİŞİMSEL ANOMALİLER • Jinekomasti: • Erkeklerde meme dokusunun postnatal gelişmesi • YD’larda anneden geçen maternal seks hormonlarının etkisiyle olur, 1 -2 haftada geçer. • Pubertede yeniden ortaya çıkar. • Ateli (Meme başının olmaması) ve Amasti (Memenin olmaması) • Nadir, • Meme kristalarının gelişmemesi • Meme tonurcuğunun gelişmemesi
Polythelia= Ekstra meme başı Figure 19 -9 Female infant with an extra nipple (polythelia) on the left side. (Courtesy of A. E. Chudley, MD, Section of Genetics and Metabolism, Department of Pediatrics and Child Health, Children's Hospital and University of Manitoba, Winnipeg, Manitoba, Canada. ) Downloaded from: Student. Consult (on 30 April 2009 12: 33 PM) © 2005 Elsevier
Polythelia: erkek Figure 19 -10 A man with polythelia (extra nipples) in the axillary and thigh regions. Insets are enlargements of the nipples (arrowheads). The broken line indicates the original position of the left mammary crests, along which the extra nipples developed. (Courtesy of Dr. Kunwar Bhatnagar, Professor of Anatomy, School of Medicine, University of Louisville, KY. ) Downloaded from: Student. Consult (on 30 April 2009 12: 33 PM) © 2005 Elsevier
- Slides: 30