Mekanik Ventilasyon lkeleri Ekstbasyon Dr M Murat zgen
Mekanik Ventilasyon İlkeleri & Ekstübasyon Dr. M. Murat Özgenç 26. 11. 13
Mekanik Ventilasyon (MV) • Tarihçe • Spontan ventilasyonun normal mekaniği • Gereksinimin Saptanması • Mekanik ventilasyon yöntemleri • Temel Kavramlar ve Terimler • Etkileri ve Komplikasyonları
Tarihçe MÖ 460 Hipokrat ‘boğulma vakalarında bir kanülle nefes borusuna hava gönderilmesi’ MÖ 380 Aristo ‘havasız ve kapalı ortamlarda hayvanların öldüğünü gözlemlemiş ve yaşamın sürdürülmesi için temiz hava dolaşımının gerekli olduğunu belirlemiş’ 1493 Paracelcus ‘Paracelcus yangın körüğü ile asiste ventilasyonu denemiş’ 1541 Vesalius ‘Trakeanın gövdesine bir pencere açılıp boruyla hava üflenerek akciğerlerin havalanması’
1800 -1900 Çelik akciğer
1928 Drinker ‘Çelik Akciğer’ 1931 PPV+NPV ‘Amerikan Polio Epidemisi’ 1950 Emerson ‘Chest cuirass bifazik NPV’ 1952 Engström İskandinavya Poliomyelit Epidemisi • (+) basınçlı ventilatör • Kaflı trakeostomi tüpü • Asiste solunum 1960 -70 CPAP, PEEP, IMV 1980 HFPPV, Bilgisayarlı sistemler
Solunumun Normal Mekaniği • Spontan solunum, havanın AC içine veya dışına hareketidir • Temel amaç; Gaz değişimi için temiz havayı AC’lere getirmek ve yüksek doz CO 2 içeren havanın ekspirasyonuna izin vermektir
• Atmosfer basıncı : 0 • Negatif intraplevral basınç – ekshalasyon sonu: -5 cm. H 2 O – İnspiryum sonu : -10 cm. H 2 O • Spontan solunum ağız ve burundan başlar, alveollerde sonlanır
Akut Solunum Yetersizliği • • Akciğer dışı nedenler Akciğere ait patolojiler
Akciğer dışı nedenli solunum yetmezliği • Santral sinir sistemi • SSS’ne depressan ilaçlar • Beyin ve beyin sapı lezyonları • Kafa ve boyun travmaları • Noromusküler ileti bozukluğu • Myastenia Gravis • Gullain Barre send • Tetanoz
Akciğere kaynaklı solunum yetmezliği • Pnomoni • Plevral effuzyon • ARDS • Pulmoner Emboli • Yabancı cisim aspirasyonu
MV Desteğine Başlamak İçin Standart Kriterler 1. Apne veya solunumun olmaması 2. Akut solunum yetmezliği –Pa. O 2 < 50 mm. Hg –Pa. CO 2 > 50 mm. Hg –SS > 35/dk
MV Desteğine Başlamak İçin Standart Kriterler • 3. Gerçekleşmek üzere olan solunum yetmezliği • 4. Artmış soluma işi veya etkisiz soluma şekli ile birlikte hipoksemik solunum yetmezliği
MV’nun Fizyolojik Amaçları 1. Pulmoner gaz değişimini sağlamak veya desteklemek 2. Akciğer volümünü arttırmak 3. Solunum işini azaltmak
Klinik Amaçlar • Akut solunum yetersizliğini düzeltmek • Atelektaziyi düzeltmek veya önlemek • Solunum kaslarının güçsüzlüğünü düzeltmek • Sedasyon ve/veya kas gevşemesine izin vermek
Klinik Amaçlar • Sistemik veya myokard O 2 tüketimini azaltmak • İntrakraniyal basıncı azaltmak • Göğüs duvarını stabilize etmek
MV Tipleri I. Negatif basınçlı ventilasyon (NBV) II. Yüksek frekanslı ventilasyon (YFV) III. Pozitif basınçlı ventilasyon (PBV)
NEGATİF BASINÇLI VENTİLASYON • Normal fizyolojik mekanizmaya dayanır • Tank ventilatör veya çelik akciğer • Polio, amiyotrofik lateral skleroz, nörolojik orijinli kronik solunum yetmezlikleri • ET veya trakeostomi gerekmez • Konuşup, yemek yiyebilir
YÜKSEK FREKANSLI VENTİLASYON 1. HFPPV 60 -100 solunum/dak 2. HFJV 100 -600 solunum/dak 3. HFO 4000 solunum/dak • Primer solunum yetmezlikli bebeklerde • Bronkoplevral fistül • Bronkoskopi
POZİTİF BASINÇLI VENTİLASYON Ventilatör havayı hastanın akciğerlerine ETT, maske veya trakeostomi kanülü yoluyla pozitif bir basınçla verdiğinde oluşur
PBV Ventilasyon Döngüsü • İnspirasyonun başlaması • İnspiratuar faz • İnspirasyon sonu ve inspiryumdan ekspiryuma geçiş fazı • Ekspiratuar faz
İnspirasyonun başlamasını sağlayan tetikleme mekanizmaları; 1. Zaman tetiklemesi 2. Basınç tetiklemesi
Zaman Tetiklemesi
Basınç Tetiklemesi
Zaman ve Basınç Kombinasyonu
MV ÇALIŞMA PRENSİPLERİ 1. KONTROLLÜ VENTİLASYON (CMV) • VOLÜM KONTROLLÜ VENTİLASYON • BASINÇ KONTROLLÜ VENTİLASYON 2. ASİSTE VENTİLASYON (ASV)
KONTROLLÜ VENTİLASYON Zaman tetiklemeli
Kontrollü ventilasyon M: Mekanik solunum : Hasta solunum eforu
• Kontrollü ventilasyon; hastanın solunum eforunun olmadığı durumlarda uygun bir seçimdir • Kullanıcı tarafından ayarlanan solunum hızı ve tidal volümde pozitif basınçlı ventilasyon uygulanır • CMV da hastanın mekanik ventilatörle uyumsuzluğunu ortadan kaldırmak için paralizi ve sedasyon gerekir
ASİSTE VENTİLASYON • Basınç tetiklemeli
Asiste ventilasyon
• Hastanın solunum eforu var fakat yetersiz ise bu mod kullanılabilir • Solunum hızı hasta tarafından belirlenir
• Asiste-kontrollü ventilasyon – – • • • Senkronize aralıklı zorunlu vent (SIMV) Basınç destekli ventilasyon (PSV) Ters orantılı ventilasyon (IRV) – – • • • Volüm (A-CMV) Basınç (PCV) PC-IRV VC-IRV Zorunlu dakika volümlü ventilasyon (MMV) Airway pressure release ventilasyon (APRV, Bilevel) Pressure regulated volum control (PRVC)
ASİSTE-KONTROLLÜ VENTİLASYON -CMV) • Zaman + Basınç tetiklemeli (A
Asiste kontrollü ventilasyon (A-CMV) uygulanan hastalarda inspirasyon eforu yeterli olmazsa hipoventilasyon riski artar. Bu nedenle; • Minumum zorunlu solunum sayısı, hipoventilasyonu önleyecek şekilde ayarlanmalıdır • Çeşitli nedenlerle takipnesi olan hastalarda hiperventilasyon ve solunumsal alkaloz gelişebilir ise
SENKRONİZE ARALIKLI ZORUNLU VENTİLASYON (SIMV) Aralıklı olarak asiste eder, basınç tetiklemelidir
SENKRONİZE ARALIKLI ZORUNLU VENTİLASYON (SIMV)
• Hastanın ventilatörden ayrılmasını kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiş parsiyel destekli bir moddur • Bu modda hastanın spontan solunumuna izin verilir • Önceden ayarlanan zaman aralığına gelindiğinde; hastanın spontanı varsa basınç/akım tetiklemesi ile asiste edilir, spontan yoksa zaman tetiklemesi ile kontrollü solunum verir • SIMV’ e ek olarak Basınç Destekli mod (PS) uygulanabilir. Bu durumda hastanın aralardaki spontan solunumları da istenen tidal volümlere çıkarılabilir
BASINÇ DESTEKLİ VENTİLASYON (PSV) • Hastanın inspiratuar eforuyla basınç tetiklemeli olarak çalışan bir asiste ventilasyon modudur • İnspiryum süresince havayollarına sabit bir basınç uygulanır • SIMV ile birlikte, spontan solunum sırasında endotrakeal tüp yada ventilatöre ait rezistansı yenmek için kullanılabilir • Minimum zorunlu bir destek sağlamaz. Yalnızca spontan solunumu destekler. Bu nedenle yalnız başına kullanılması riskli olabilir • Ekstübasyon öncesi yaygın kullanılan moddur
BASINÇ DESTEKLİ VENTİLASYON (PSV)
TERS ORANTILI VENTİLASYON (IRV) • İnspiryum/ekspiryum oranı 1: 2 oranından daha yüksek • Daha iyi alveolar ventilasyon ile daha iyi oksijenasyon sağlarken Tepe (Pik) havayolu basıncını da (PIP) düşürebilmektir • Volum kontrollü veya basınç kontrollü • PC-IRV • VC-IRV • KOAH’lı hastalarda kontrendikedir • Sedasyon ve kas gevşemesi gerekir
Ters orantılı ventilasyon (IRV)
ZORUNLU DAKİKA VOLÜMLÜ VENTİLASYON (MMV) • Bu modda kullanıcı ventilatörde minumum dakika volümünü (MDV) ayarlar • Hastanın MDV’unu tamamlayamadığı ventilatör devreye girerek hastaya saptanmış dakika ventilasyonunu sağlar durumda önceden • Bu destek basınç yada volum kontrollü solunum şeklinde sağlanır • Genellikle weaning amacıyla kullanılır
AIRWAY PRESSURE RELEASE VENTILASYON (APRV, Bilevel, BIPAP) • Basınç kontrollü modda hastanın solunumuna izin vermektir • Hasta solunum siklüsünün hem inspiratuvar hem de ekspiratuvar fazında spontan solunum yapabilir • İstendiğinde hastanın spontan solunum çabası ayrıca desteklenebilir • Maksimum ve minimum basınç, • İnspirasyon ve ekspirasyon süreleri, • Spontan solunum destekleri ayarlanır
PRESSURE REGULATED VOLUM CONTROL (PRVC) • Basınç ile regüle volüm kontrollü ventilasyon • Volüm garantili, basınç limitli kombine bir moddur • Avantajı: Dakika ventilasyonu garanti • Dezavantajı: Weaning zor
BASINÇ KONTROLLÜ VENTİLASYON (PCV) • PCV de inspiryum süresince akciğerlere uygulanan basınç sabittir • Volüm kontrollü modla karşılaştırıldığında, oksijenizasyonda daha fazla iyileşme sağladığını gösteren çalışmalar vardır • Basınç kontrollü bir mod olduğu için tidal volümün yakın takibi gerekir (Hipoventilasyon riski) • Hasta için rahatsız edici bir moddur, bu nedenle sedasyon ve kas gevşemesi gerekebilir
PBV’ un Fizyolojik Etkileri ve Komplikasyonları • Kardiyovasküler • KİB ve serebral kan akımı • Böbrek • Karaciğer • GİS
Kardiyovasküler Etkiler • İntratorasik basınç artışı –Sağ ventrikül preload –Sağ kalp atım volümü –Kardiyak output • Pulmoner vasküler direnç artışı –Sağ ventrikül afterload artmış –Sağ ventrikül dilatasyonu –Intraventriküler septum sola deviye –Sol ventrikül atım volümü • Koroner perfüzyon basıncı azalma
Serebral Etkiler SPB = OAB - KİB PEEP KİB
Renal Etkileri 1 - Hemodinamik değişikliklere bağlı 2 - ADH, ANP ve Renin-Anjiotensin-Aldosteron –ADH oligüri –RA ANP su, tuz tutulumu –Semp. uyarı Plazma renin H 2 O, Na+ 3 - Asit-baz anormallikleri –Hipoksi, hiperkapni Oligüri
GİS Etkileri • KC perfüzyonu azalabilir –CO azalma –Diyafram basısı –Portal venöz akımda azalma –Splanknik direnç artışı • Stres ülseri • Mide dilatasyonu
Pulmoner Etkileri • Barotravma; – Subkutan amfizem, pnömotoraks vs – Alveolokapiller hasar • Oto PEEP (hava hapsi) • Hipoventilasyon-Hiperventilasyon • O 2 toksisitesi • Enfeksiyon • Endotrakeal tüp komplikasyonları • Mekanik problemler
SONUÇ • Mekanik Ventilasyon uygulaması, akut solunum yetmezliğine yol açan bir çok klinik durumda uygulanması zorunlu olan hayat kurtarıcı bir işlemdir. • Endikasyona ve koşullara uygun mod seçilmeli, • Çeşitli sistemler üzerine olumsuz etkileri olduğu da bilinmeli,
SONUÇ • Endikasyonun doğru ve zamanında konulması, • Gerekli önlemlerin alınması, • Komplikasyonlar açısından dikkatli olunmalı, • İyi hasta bakımı ve takibi ile gelişebilecek olumsuzluklar önlenebilir.
Tintinalli MV hedefleri
EKSTÜBASYON
EKSTÜBASYON • En uygun zaman derin anestezi yada uyanık haldir • Yarı-sedatize halde uygulanırsa laringospazm riski artar – Nebüzlize epinefrin inhaler laringospazm riskini azaltır
EKSTÜBASYON • Uyanık ekstübasyon sırasında öksürme ve zorlamayla HR, KB, KİB, İOB artar – Yara açılması ya da kanama riski • Astımatik hastalarda bronkospazm riskini önlemek için işlem öncesi 1. 5 mg/kg IV lidokain uygulanabilir – ETT içine lidokain 40 mg
EKSTÜBASYON • İşlem öncesi hasta yeterince aspire edilmelidir – Yüksek basınçlı havalandırma sekresyonları azaltabilir • Tüp derin insprasyon yada ekspirasyon anında çıkarılmalıdır • Ekstübasyon sonrası maske ile yüksek doz O 2 verilmelidir
• Lange Clinical Anestesiology • Tintinalli 7. edition
- Slides: 68