MEER LEZEN BETER IN TAAL Hier uw naam

MEER LEZEN, BETER IN TAAL [Hier uw naam en de naam van de bibliotheek]

MEER LEZEN, BETER IN TAAL brochure geschreven door Kees Broekhof (Sardes), april 2011, in opdracht van Kunst van Lezen* Het belang van (vrij) lezen • achtergrond • effecten van lezen op taalontwikkeling • ruim baan voor vrij lezen! • samen sterker: de school en de bibliotheek * Kunst van Lezen, www. kunstvanlezen. nl is een samenwerkingsverband tussen Stichting Lezen en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken.

ACHTERGROND 1 belangrijk voor de schoolloopbaan: • technisch lezen • woordenschat • begrijpend lezen veel kinderen beginnen hun schoolloopbaan met een achterstand in woordenschat

ACHTERGROND 2 Veel kinderen horen thuis te weinig woorden: • een kind uit een gezin met ongeschoolde/laaggeschoolde ouders hoort ca 615 woorden per uur • een kind uit een gezin met ouders met een redelijke opleiding hoort 1. 251 woorden per uur • een kind uit een gezin met hoogopgeleide ouders hoort 2. 153 woorden per uur. Bron: Betty Hart & Todd Risley (1995), Meaningful Differences in the Everyday Experience of Young American Children

ACHTERGROND gevolgen: • na een zwakke start is de achterstand bijna niet meer in te halen • vooral kinderen uit taalzwakke en anderstalige gezinnen lopen risico 3

ACHTERGROND ontwikkeling woordenschat in de basisschool Bron: Appel, R. , Kuiken, F. & Vermeer, A. (2001), Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs. 4

EFFECTEN VAN LEZEN OP TAALONTWIKKELING 1 woordenschatonderwijs • niet voldoende om achterstand in te lopen • er is meer nodig: vrij lezen? • wat gebeurt er eigenlijk met onze woordenschat als we een tekst lezen?

EFFECTEN VAN LEZEN OP TAALONTWIKKELING 2 Aantal minuten vrij lezen per dag Aantal gelezen woorden per jaar 65, 0 4. 358. 000 21, 1 1. 823. 000 14, 2 1. 146. 000 9, 6 622. 000 6, 5 432. 000 4, 6 282. 000 3, 2 200. 000 1, 3 106. 000 0, 7 21. 000 0, 1 8. 000 0, 0 0 Bron: Cunningham & Stanovich (2001), ‘What reading does for the mind’, Journal of Direct Instruction, 1/2, 137 -149.

RUIM BAAN VOOR VRIJ LEZEN! 1 vrij lezen en woordenschat • kinderen die 1 miljoen woorden per jaar lezen, kunnen per jaar hun woordenschat uitbreiden met ca. 1. 000 woorden • dit komt overeen met ongeveer een kwartier per dag. Voor ‘middle class’ kinderen is dit een gemiddelde hoeveelheid Bron: Nagy, W. , R. Anderson & P. Herman (1987), ‘Learning word meanings from context during normal reading’. American Educational Research Journal, 24, 237 -270; Anderson, R. , P. Wilson & L. Fielding (1988), ‘Growth in reading and how children spend their time outside of school. ’ Reading Research Quarterly, 23, 285 -303

RUIM BAAN VOOR VRIJ LEZEN! 2 Niet alleen woordenschat. Vrij lezen heeft ook aangetoonde effecten op andere domeinen van de taalontwikkeling. Bewezen effecten van vrij lezen • leesvaardigheid • schrijfstijl • woordenschat (consolideren, verdiepen, verwerven) • spelling Bron: Krashen, Stephen (1993), The Power of Reading: Insights from the Research. • kennis van grammatica

RUIM BAAN VOOR VRIJ LEZEN! 3 Ook Nederlands onderzoek! Dissertatie S. Mol, 2010: To read or not to read • 99 internationale studies • vrijetijdslezen is drijvende krachter taalvaardigheid en geletterdheid • verband met woordenschat, technisch en begrijpend lezen en spellen • winst van lezen stapelt zich op naarmate kinderen ouder worden • ook zwakke lezers boeken winst

SAMEN STERKER: SCHOOL EN BIBLIOTHEEK LEERLINGEN OP SCHOLEN MET EEN SCHOOLBIBLIOTHEEK HALEN HOGERE TOETSSCORES VOOR TAAL Bron: Onderzoek Keith Lance USA onder 2, 6 miljoen leerlingen op 8. 700 scholen