MEDYA OKURYAZARLII YRD DO DR GLM ENER LETM

MEDYA OKURYAZARLIĞI YRD. DOÇ. DR. GÜLÜM ŞENER

İLETİŞİM KAVRAMI • Lat. Communicare, İng. Communication, Tr. İletişim • 19. yy: İletişim = Ulaşım. • Lat. Medium, İng. Media, Mass media, Tr. Medya, Kitle iletişim araçları, Yığınsal iletim araçları • İng. Message, Tr. İleti

İLETİŞİMİN TANIMI • “İletişim; bilgi, duygu, düşünce ve davranışların aktarılması sürecidir”.

İLETİŞİMİN TÜRLERİ • 1 - Araçsız iletişim(Yüzyüze iletişim) • 2 - Araçlı iletişim

KİTLE İLETİŞİMİ • Kitle iletişimi, “kitle iletişim araçları”yla aracılanmış iletişim türüdür. Dolayısıyla tarihi, kitle iletişim aracının tarihiyle paraleldir. (Modern dönem)

Kitle iletişim araçları nelerdir? • Kitap • Gazete, dergi • Radyo • Televizyon • Sinema • Internet • CD, VCD, DVD, kaset, plak vs.

Kitle iletişim araçlarının özellikleri • Yazıyı, sesi, görüntüyü kaydetme. • İletiyi kopyalama, çoğaltma. • İletiyi geniş kitlelere yayma, mekanı aşma. • Eşzamanlı iletim. • Sermaye ve uzmanlık gerektirir. Herkesin sahip olamayacağı örgütlü yapılar(kurumsallaşma).

KÜRESEL ERİŞİM

KÜRESEL ERİŞİM

KÜRESEL ERİŞİM

MEDYANIN HAYATIMIZDAKİ YERİ

Modern kitle iletişiminin doğuşu (19. yy. ) • Sanayi kapitalizmi, seri üretim • Sömürgecilik • Ulus-devlet • Kitle toplumu • Bilimin kurumsallaşması, sosyal bilimlerde ilerlemeler • Teknolojik gelişmeler, buluş patlaması

Modern iletişim araçları • 1837: Telgraf • 1839: Fotoğraf • 1876: Telefon • 1895: Sinema • 1899: Radyo • 1926: Televizyon

1891 -TELGRAF HATLARI

Kitle iletişimiyle ilgili ilk bilimsel çalışmalar • 20. yy. başı, ABD • Ampirik araştırmalar • Sosyoloji, siyaset bilimi, psikoloji vs. kökenli araştırmacılar. • Temel soru: KİA’ların toplumsal etkileri nelerdir? (haberleşmenin yanısıra propaganda, reklam. . . ) • Genel kanı: KİA’lar toplumu ve bireyi yönlendirmede çok güçlü.

MEDYA OKURYAZARLIĞI NEDİR? • Büyük çeşitlilik gösteren formlardaki mesajlara ulaşma, bunları çözümleme, değerlendirme ve iletme yeteneği” (Aufderheide, 1993, akt. Hobbs, 1994, akt İnal, 2009) • Farklı biçimlerdeki iletişime erişme, bu biçimleri analiz etme, değerlendirme ve üretme becerisi. (Scheibe & Rogow, 2008). • Sözel ve yazılı dili, hareketli resimleri, televizyonu, bilgisayarları ya da birçok farklı medya türünü kullanma becerisi (Pooter, 1998)

OKURYAZARLIĞIN TÜRLERİ • Teknoloji okuryazarlığı • Enformasyon okuryazarlığı • Görsel okuryazarlık • Medya okuryazarlığı • Eleştirel okuryazarlık • Yeni medya okuryazarlığı vb.

Kime medya okuryazarı denir? • Medyanın teknik ve yapısal özelliklerini bilir. • Medyayı anlar ve analiz edebilir. • Medyadan gelen mesajları sorgular, güvenilirliğini yargılar. • Medyayı akıllı ve etkili biçimde kullanır. • Medyanın pasif izleyicisi değil, aktif katılanıdır.

MEDYA ANALİZİ İÇİN ÖNKABULLER • Tüm medya mesajları ‘inşa edilmiştir. ’ • Her iletişim aracının farklı nitelikleri, güçlü yönleri vardır ve inşa ‘dili’ kendine özgüdür. • Medya mesajları iliştirilmiş (embedded) değerleri, bakış açılarını içerir. • İnsanlar medya mesajlarından kendi anlamlarını inşa etmek için bireysel beceri, inanç ve deneyimlerini kullanırlar. • Medya ve mesajları inanç, değer, tutum, davranış ve demokratik sürci etkileyebilir (Scheibe ve Rogow, 2008, akt. İnal, 2009, s. 37).

MEDYAYI ANLAMAK… • Teknolojiler. Medya metinlerini u retmek ve dağıtmak ic in hangi teknolojiler kullanılır? Bunlar u retimde ne gibi farklar oluşturur? • Mesleki uygulamalar. Medya metinlerini kimler yapar? Kim ne yapar ve birlikte nasıl c alışırlar? • Endu stri. Medyayı alıp satan şirketler kimlerindir? Nasıl ka r elde ederler? • Medya arasındaki bağlantılar. Sirketler farklı medyalara aynı u ru nleri nasıl satarlar? • Du zenleme. Medyanın yapımını ve dagğıtımını kim kontrol eder? Bununla ilgili kanunlar var mıdır ve ne kadar etkilidirler? • Dolaşım ve dagğıtım. Metinler izleyicilerine nasıl ulaşır? İzleyicilerin ne kadar sec eneği ve kontrolu vardır? • Erişim ve katılım. Medyada kimlerin sesi duyulur? Kimler dışlanırlar ve neden?

MEDYA ANALİZİ BEŞ TEMEL SORU • Bu mesaj kim tarafından yaratıldı? • Bu mesajda ilgimi çekebilmek için ne tür teknikler kullanıldı? • Bu mesajı diğer insanlar benim anladığımdan farklı olarak nasıl anlamış olabilirler? • Bu mesajda hangi yaşam biçimlerine, değerlere ve görüşlere yer verilirken hangileri göz ardı edilmiştir? Bu mesaj niçin gönderilmiştir? (Jols ve Thoman, 2008: 27).

Sınıf içi etkinlik • Reklam analizi: • Coca-Cola 50. Yıl Reklam Filmi: https: //www. youtube. com/watch? v=sbodr. Dbdv. L 0 • İş Bankası 90. yıl reklamı: https: //www. youtube. com/watch? v=c. DFg. W 5 if. HUA

MEDYA DİYETİ MEDYADAN GELEN METİNLERİ DAHA İYİ DEĞERLENDİRMEK İÇİN MEDYA TÜKETİMİNİZİ AZALTIN.

Okuma metni Melda Cinman Şimşek ve Nurçay Türkoğlu, Medya Okuryazarlığı, Parşömen İstanbul, 2011 kitabının içindeki şu bölümler: • Medyayı Doğru Okumak, Yasemin İnceoğlu, s. 1924. • Medya Okuryazarlığı: Neden Gerekli? , Gülden Treske, s. 25 -36 • Okuryazarlıktan Medyaokuryazarlığına: Şifrelerin Ortaklığını Aramak, Nurçay Türkoğlu, s. 254 -260.

BLOG YAZISI • Medyayla ilişkiniz ne boyutta? Günde, haftada ne kadar süreyle gazete okuyorsunuz, tv izliyorsunuz, radyo dinliyorsunuz, internette geziniyorsunuz? Hangi enformasyonu (eğlence, eğitim, haber, yeni çıkan ürünler, popüler kültür vs. ) en çok hangi mecradan alıyorsunuz? Medyanın hayatınızdaki rolünü anlatın, olumlu ve olumsuz yönlerini belirtin. Medyada size rahatsız eden neler? • Yazınızı önümüzdeki derse kadar gulumsener@gmail. com veya gulumsener@yahoo. com adresine gönderin.