MEDENI HUKUK AFAK PARLAK BR MEDEN HUKUKUN YRRLK
MEDENI HUKUK ŞAFAK PARLAK BÖRÜ
MEDENİ HUKUKUN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI • Hukukun yaratıcı kaynakları: Hukuku meydana getiren güçlerdir. • Hukukun yürürlük kaynakları: Hukuk kurallarının ortaya çıkıp yürürlüğe girerken büründüğü şekli ifade eder. Yürürlükteki hukuk kuralları aranırken bu kaynaklara başvurulur. • Medeni hukukun yürürlük kaynakları TMK m. 1’ de belirtilmiştir. «Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hakim, örf ve adet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Hakim, karar verirken bilimsel görüşlerden ve yargı kararlarından yararlanır. »
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER • Kanun: Yasama organı tarafından Anayasada öngörülen usul ve şekillerde kabul edilip yürürlüğe konulan yazılı hukuk kurallarıdır. • Tüzük(6771 sayılı Kanunla kaldırılmıştır. ): Kanunların uygulanma esaslarını ve uygulama aşamasını ilişkin detayları göstermek ve kanunun emrettiği hususları düzenlemek üzere Bakanlar Kurulunca Danıştayın incelemesinden geçirilerek Cumhurbaşkanının imzasıyla , kanunlar gibi Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konan yazılı hukuk kurallarıdır. • Yönetmelik: Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkardıkları hukuk kurallarıdır.
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER • Kanunların yürürlüğe girebilmesi için Resmi Gazetede yayımlanmaları gerekir. • Kanun metninde ne zaman yürürlüğe gireceği belirtilmemişse, Resmi Gazete’ de yayımlanmakla yürürlüğe girer. • Yönetmeliklerin yürürlük tarihi için ise, metinde belirtilmemişse, yayımlananlar için yayım tarihini, yayımlanmayanlar için kabul tarihini esas almak gerekir. • Bir kanunun bir hükmü veya tamamı, başka bir kanunla yürürlükten kaldırılabileceği gibi, yürürlük süresi tayin edilmişse bu sürenin bitimiyle kendiliğinden kalkmış olur. • Kanundaki hükümlerden bazıları AYM tarafından iptal edilirse bu hükümler yürürlükten kalkar. • Bir hükmün uygulanmasını imkansız kılan yeni bir kanunun yürürlüğe girmesi ise örtülü olarak yürürlükten kaldırmadır.
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER MEDENİ HUKUKLA DOĞRUDAN İLGİLİ TEMEL DÜZENLEMELER 22. 11. 2001 tarih 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 11. 01. 2011 tarih ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 743 sayılı eski Medeni Kanun 818 sayılı eski Borçlar Kanunu • TBK m. 646’ ya göre bu Kanun, 4721 sayılı TMK’ nın beşinci kitabı ve tamamlayıcısıdır. • TMK bir başlangıçtan ve 5 kitaptan oluşur. • Kitaplar kısımlardan, kısımlar bölümlerden, bölümler ayrımlardan oluşur.
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER 1. Medeni Kanun a. Başlangıç b. Kişiler Hukuku c. Aile Hukuku d. Miras Hukuku e. Eşya Hukuku 2. Borçlar Kanunu
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER MEDENİ HUKUKLA DOĞRUDAN İLGİLİ TEMEL DÜZENLEMELER 3. Medeni Kanunun Çeşitli Kitapları Arasındaki İlişki ve Medeni Kanun ile Borçlar Kanunu Arasındaki Bağlantı • TMK’ nin bazı hükümleri, tüm medeni hukuk alanıyla birlikte borçlar hukukundaki ilişki ve kurumlara da uygulanabilmektedir. Örneğin kişiler hukuku kitabında düzenlenen ehliyet hükümleri. • TBK’ deki özellikle genel kısım hükümleri de tüm özel hukuk alanına uygulanabilmektedir. • Ancak bunun için şu şartlar gerçekleşmiş olmalıdır: • Özel hukuk alanındaki söz konusu mesele için, özel bir hüküm bulunmamalıdır. • TMK veya TBK’ de yer alan ve uygulanmak istenen hüküm, o özel hukuk ilişkisinin bünyesine aykırı olmamalıdır. • TBK’ nin diğer medeni hukuk alanlarında uygulanması çeşitli şekillerde olabilir (Doğrudan uygulamanın kaynağı TMK m. 1, kıyasen uygulamanın kaynağı m. 5’tir. ): • Bazen açıkça TBK’ ye yollama yapılır. • TBK’ de düzenlenen kavramlara yer veren medeni hukuk ilişkilerine doğrudan uygulanır. • Örneğin; tehdit altında reddi miras beyanının hükümsüzlüğü TBK’nin aldatma ve korkutma hükümleri kıyasen uygulanarak tespit edilir.
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER MEDENİ HUKUKLA DOĞRUDAN İLGİLİ TEMEL DÜZENLEMELER 4. Yürürlük Kanunu 03. 12. 2001 tarih ve 4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve • Dernekler Kanunu Uygulama Şekli Hakkında Kanun 5. • Nüfus Kanunu TMK ve TBK ile Yakından İlgili Bazı Temel Kanunlarda Yaşanan Gelişmeler • Kat Mülkiyeti Kanunu • 13. 01. 2011 tarih ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu • Tapu Kanunu • 12. 01. 2011 tarih ve 6103 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu • Kadastro Kanunu B. Diğer Normlar • Soyadı Kanunu • Vakıflar Kanunu • Tapu Sicil Tüzüğü • Hayvan Rehni Tüzüğü • Evlendirme Yönetmeliği
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER KANUN, TÜZÜK VE YÖNETMELIKLERIN UYGULANMASI A. Kanunda Uygulanacak Hükmün Bulunması 1. Kanun hükmünün düz ve zıt anlam itibariyle kapsamı 2. Kanun hükümlerinin yorumlanması 3. Bulunan hükmün uygulanabilir olması B. Bulunan Hükmün Uygulanış Tarzı ve Hakimin Takdir Yetkisini Kullanması C. Kanunda Uygulanabilir Bir Hüküm Bulunmaması: Kanun Boşluğu 1. Anlamı 2. Kanun boşluklarının çeşitleri 3. Kanun boşluğu bulunmasının sonuçları
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER KANUN, TÜZÜK VE YÖNETMELIKLERIN UYGULANMASI Kanun hükmünün düz ve zıt anlam itibariyle kapsamı • Düz anlam, kanun metninin doğrudan doğruya ifade ettiği anlamdır. • Zıt anlam ise bu ifadenin aksinden çıkan sonuca göre belirlenir. Kanun hükümlerinin yorumlanması • Bir hükmün anlamının tespitine o hükmün yorumlanması denir. • Yalnızca hükmün ifade tarzına bağlı kalınarak yapılan yoruma lafzi yorum denir. Bu yöntemde; kelimelerin sözlük anlamı, metin içindeki yerleri, cümlenin nasıl kurulduğu yol göstericidir. • Hükmün amacının, kanun koyucunun iradesinin araştırılması esasına dayanan yorum ise sübjektif tarihi yorumdur. • Hükmün muhataplarının, kanunun uygulanacağı dönemde, kanun koyucuya yakıştıracakları amaca göre yapılan yorum ise, objektif tarihi yorumdur. • Kanun koyucunun, hükmün uygulanma anındaki farazi amacının araştırılmasını savunan yorum ise, zamana göre objektif yorumdur. • Kanun metnini dikkate almadan, hatta ona aykırı da olabilen, adil olduğu kabul edilen bir sonuca ulaşmayı amaçlayan yorum metodu, serbest yorumdur.
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER KANUN, TÜZÜK VE YÖNETMELIKLERIN UYGULANMASI TMK’ de benimsenen esas ve kanun hükümlerinin yorumlanmasında dikkate alınacak unsurlar Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hâkim, örf ve âdet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Hâkim, karar verirken bilimsel görüşlerden ve yargı kararlarından yararlanır. • Kanunun sistemi • Kanunun hazırlık çalışmaları • Hükmün amacı • Yorumun yapıldığı zamandaki koşullar ve ihtiyaçlar
KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMELİKLER KANUN, TÜZÜK VE YÖNETMELIKLERIN UYGULANMASI Bulunan hükmün uygulanabilir olması a. Yer itibariyle uygulanabilir olma b. Zaman itibariyle uygulanabilir olma i. Kanunların zaman açısından uygulama alanı ii. Kanunların çatışması c. Nitelik itibariyle uygulanabilir olma i. Emredici hukuk kuralları ii. Yedek hukuk kuralları
- Slides: 12