Maxwellin Tanm Maxwelle gre kalitenin alt boyutu bulunmaktadr

Maxwell’in Tanımı Maxwell’e göre, kalitenin altı boyutu bulunmaktadır. Kaliteyi tanımlamaya yardım edecek sorular şunlardır: Etkililik ü Verilen tedavi, teknik anlamda verilebilecek en iyi tedavi midir? ü Bunun kanıtı nedir? Tedavinin genel olarak sonucu nedir? Kabul Edilebilirlik ü ü ü Bu tedavi/hizmet ne kadar sevecen ve saygılı olarak verilmektedir? Hastalar bunun hakkında ne düşünüyor? Gözlemci bir üçüncü taraf onun hakkında ne düşünürdü (“en yakınlarım ve en sevdiğim kişiler olsa ne hissederdim”)? Hizmet nasıl bir yerde sunuluyor? Mahremiyet ve gizlilik korunuyor mu?

Maxwell’in Tanımı Verimlilik ü Belirli bir girdiden maksimum çıktı elde ediliyor mu ya da (tersine) belirli bir düzeydeki çıktı için minimum girdi kullanılıyor mu? ü Birim maliyet, aynı tedavi/hizmetin başka yerlerdeki birim maliyeti ile karşılaştırıldığında nasıl? Erişilebilirlik ü İnsanlar ihtiyaç duyduğunda bu tedaviyi/hizmeti alabiliyor mu? ü Hizmete belirlenebilir herhangi bir engel var mı (örneğin, uzaklık, ödeme gücünün olmaması, bekleme listeleri ve bekleme süreleri) ya da hizmet sunumu açıkça kesintiye uğruyor mu?

Maxwell’in Tanımı Hakkaniyet ü Bu hasta ya da hasta grubu diğerlerine göre adil olarak tedavi ediliyor mu? ü Hakkaniyette belirlenebilir, başarısızlıklar var mı (örneğin, bazılarına kendi görüşlerine göre daha az iyi veya uygun davranılıyor mu)? Uygunluk ü Bir bütün olarak toplumun ihtiyaçları ve istekleri hesaba katıldığında, hizmetlerin genel modeli ya da dengesi yapılabilecek olanın en iyisi mi?

Ovretveit’in Tanımı Ovretveit, sağlık hizmetlerinde kaliteyi “hizmete en çok ihtiyacı olanların ihtiyaçlarını, örgüte maliyeti en az olacak şekilde ve daha yüksek otoriteler ve satın alıcılar tarafından belirlenen sınırlar ve direktifler içerisinde, tamamen karşılamak” olarak tanımlamaktadır. Ovretveit’e göre, sağlık hizmetlerinde kalitenin üç boyutu bulunmaktadır. Bunlar; müşteri kalitesi, ü profesyonel kalite ü yönetim kalitesidir. ü Müşteri Kalitesi Müşterilerin (clients: hizmetten doğrudan yararlananlar) ve (varsa) onlara bakanların, hizmetin kendilerine istedikleri ve bekledikleri şeyleri verme derecesi hakkındaki görüşleridir.

Profesyonel Kalite Hizmetlerin, profesyonel hizmet sunucuları ile sevk edenler tarafından belirlenen müşteri ihtiyaçlarını karşılama derecesi ve ihtiyaçları karşılamak için gerekli olduğuna inanılan profesyonel prosedürler ve yöntemlerin kullanılma derecesi hakkında, profesyonellerin yargısıdır. Profesyonellere göre, değerlendirmelerin ve tedavilerin doğru şekilde yapılıp yapılmadığı ve gereken sonuçları üretip üretmediğidir. Yönetim Kalitesi Müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için, kaynakların, daha yüksek otoriteler/satın alıcılar tarafından belirlenen sınırlar ve direktifler içerisinde, verimli ve prodüktif olarak kullanımıdır. Müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak hizmet sunum sürecinin, tekrarlama, hata ve israf olmaksızın, kaynakları en verimli şekilde, kullanmak üzere tasarlanıp tasarlanmadığı, işletilip işletilmediğidir

Amerikan Tabipler Birliğinin Tanımı Amerikan Tabipler Birliği (American Medical Association) 1984 yılında yüksek kaliteli hizmeti şu şekilde tanımlamıştır: “Yaşam kalitesini ve/veya süresini iyileştirmeye veya sürdürmeye sürekli olarak katkıda bulunan hizmet”. Esasen bu tanım, sürekli olarak uygun hasta sonuçlarıyla ilgili olan hizmeti nitelendirir. Tanım, sonucu etkileyebilecek diğer değişkenler örneğin, ü ü ü hastanın yaşı, cinsiyeti, yaşam koşulları, hastalığa karşı tutumu, hastalığın şiddeti, vs. ) uygun şekilde ölçülüp etkisiz hale getirildiğinde, hastanın elde ettiği sonucun, sağlık profesyonellerinin kendi becerileri ile hastanın yararına teknolojinin kullanımını birleştirmelerinin etkililik derecesini yansıttığını kabul eder.

Amerikan Tabipler Birliğinin Tanımı Birlik, uygun sonuçlara ilaveten, yüksek kaliteli hizmeti belirlemede kullanılabilecek birkaç önemli öge bulunduğuna inanır. Bu yüzden, “yüksek kaliteli hizmet”: 1. Hastanın psikolojik durumunda, fiziksel fonksiyonunda, ruhsal ve zihinsel performansında ve rahatlığında mümkün olan en kısa sürede optimal iyileşme sağlamalıdır. 2. Sağlık düzeyinin yükseltilmesine, hastalık ya da işgöremezliğin önlenmesine ve bu tür durumların erken teşhisi ve tedavisine önem vermelidir. 3. Hizmetin başlamasında gereksiz gecikme, hizmette uygun olmayan kesilme, süreksizlik(discontinuity) veya gereğinden fazla uzama olmaksızın zamanında sunulmalıdır.

Amerikan Tabipler Birliğinin Tanımı Bu yüzden, “yüksek kaliteli hizmet”: 4. Hizmet sürecinde ve bu süreçle ilgili kararlarda, bilgilendirilmiş hastanın işbirliğini ve katılımını sağlamaya çalışmalıdır. 5. Tıp biliminin kabul edilmiş prensiplerine ve uygun teknolojik ve profesyonel kaynakların verimli kullanımına dayanmalıdır. 6. Hastalığın yaratabileceği strese, anksiyeteye ve hastanın tümüyle iyiliğine karşı duyarlı olarak, sunulmalıdır. 7. İstenen tedavi amacına ulaşmak için gereken teknoloji ve diğer sağlık bakım sistemi kaynaklarını verimli kullanmalıdır. 8. Hizmetin sürekliliğini ve aynı meslekten kişilerin değerlendirme yapabilmesini sağlamak için hastanın tıbbi kayıtlarında yeterince belgelenmiş olmalıdır.

ABD Tıp Enstitüsünün Tanımı 1990’da ABD’de Tıp Enstitüsü tarafından, ifade edilmiştir. Buna göre, sağlık hizmetlerinin kalitesi “bireylere ve topluma sunulan sağlık hizmetlerinin, arzulanan sağlık sonuçlarına ulaşma olasılığını artırma ve şimdiki profesyonel bilgiyle tutarlı olma derecesi”dir. Tıbbi bakım ya da hasta bakımı ile ilgili olan diğer yaygın tanımların aksine, bu kalite tanımı sağlık hizmetleri ile ilgilidir. Sağlık hizmetleri terimi, fiziksel ve ruhsal hastalıklar dahil, sağlığı etkileyen geniş bir dizi sağlık hizmetleri anlamına gelir. Terim; akut, uzun süreli, rehabilite edici ve palyatif bakım kadar hastalıkların önlenmesi, sağlık ve iyilik düzeyinin yükseltilmesi amacıyla verilen hizmetleri de içerir.

ABD Tıp Enstitüsünün Tanımı Ayrıca tanım, pek çok sağlık bakım hizmeti sunucusu (örneğin, doktorlar, hemşireler, diğer çeşitli sağlık bakım profesyonelleri) ve hizmet sunulan her yer (hastanelerden doktor muayenehanelerine ve hatta evlere kadar) ile ilgilidir. Tanım hem bireyleri hem de toplumu içererek, ele alınması gereken farklı bakış açılarına dikkat çeker. Sağlık hizmetinin amaçları; hükümet, yöneticiler, hastalar, sağlık hizmeti sunanlar ya da ödeme yapanlar gibi diğer taraflar için farklı olabilir. Karar verme süreci, arzulanan amaç tanımlanmadan önce, çeşitli tarafların değerlerini göz önünde tutmalıdır.

ABD Tıp Enstitüsünün Tanımı Tanım, yüksek kaliteli hizmetin faydalı sonuçlara ulaşma olasılığını artırdığını vurgular. Bu, kalitenin pozitif sonuçlarla aynı olmadığını hatırlatır. Şans ve çevre gibi diğer faktörler de sonuçları etkilediği için, mümkün olan en iyi sağlık hizmetine rağmen kötü sonuçlar meydana gelebilir veya kötü kalitede hizmete rağmen hastalar iyileşebilir. Bu yüzden kalitenin değerlendirilmesi, hizmetin hem süreçlerine hem de sonuçlarına dikkat edilmesini gerektirir.

ABD Tıp Enstitüsünün Tanımı ABD Tıp Enstitüsü 2001 yılında yayımlanan bir raporunda, ABD sağlık bakım sisteminde iyileştirilmesi gereken altı boyut belirlenmiştir. 1. Güvenlik: Hastalar yardım amacıyla verilen sağlık bakım hizmetinden zarar görmemelidir. 2. Etkililik: Fayda görebilecek herkese bilimsel bilgiye dayanan hizmet verilmeli; fayda görme olasılığı olmayanlara hizmet vermekten kaçınılmalıdır. Başka bir deyişle, hizmetlerin gereksiz ve yetersiz kullanımından kaçınılmalıdır. 3. Hasta Merkezlilik: Hastanın tercihlerine, ihtiyaçlarına ve değerlerine saygılı ve duyarlı olarak hizmet verilmelidir. Hasta değerleri bütün klinik kararlara rehberlik etmelidir.

ABD Tıp Enstitüsünün Tanımı ABD Tıp Enstitüsü 2001 yılında yayımlanan bir raporunda, ABD sağlık bakım sisteminde iyileştirilmesi gereken altı boyut belirlenmiştir. 4. Zamanında: Hizmet alanların ve hizmet verenlerin bekleme süreleri kısaltılmalıdır. Zararlı olan gecikmeler azaltılmalıdır. 5. Verimlilik: Donanım, araç-gereç, fikirler ve enerji dahil israftan kaçınılmalıdır. Kaynak israfı azaltılmalıdır. 6. Adalet: Cinsiyet, etnik durum, coğrafik yerleşim ve sosyo-ekonomik durum gibi kişisel özelliklere göre kalitesi değişmeyen hizmet verilmelidir.