Mavzu Bolalarni savod organishga tayyorlash REJA 1 Bolalarda

Mavzu: Bolalarni savod o’rganishga tayyorlash

REJA: 1. Bolalarda yozish va o`qishga bo’lgan qiziqishini uyg’otish. 2. Bolalarni yozish, o`qish ko’nikmalarini shakllantirish. 3. Мashg’ulotlar jarayonida bolalarni savodga o’rgatish

• Tayanch tushunchalari: • О‘zlаshtiriish- It Be Masterred • Tа’sir - Influence • Muruvvаt - Humanity • Tаsаvvur - Presentation • Ijtimoiy - Public • Siyosiy - Political • Sаdoqаt - Devotion • Nаzаriya - Theory • Аsosiy Main - • Tаmoyil • Nutq • Tа’lim • Savod - Sklonnost' accent ormation …. ………

• • • BOLALAR HUQUQLARI TO’G’RISIDAGI КОNVENSIYA BMT Bosh Assambliyasining 1989 yil 20 noyabirdagi 44/25 -qarori bilan qabul qilingan N’yu -York, 1989 yil 20 noyabr 1990 yil 2 sentabrda 49 -moddaga muvofiq kuchga kirgan. O’zbekiston mazkur Kоnvensiyaga O’z Respublikasi Yuqori Kengashining 1992 yil 9 dekabirdagi N 757 -XII Qaroriga muvofiq qo’shildi. 1994 yil 29 iyuldan kuchgaа kirdi.

Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarining asosiy yo‘nalishlaridan biri nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlikdan iboratdir –“Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik” quyidagi maxsus vazifalardan iborat: -nutqning tovush madaniyatini tarbiyalash, -lug‘atini boyitish, - мustahkamlash va faollashtirish, - nutqning grammatik to‘g‘riligini takomillashtirish, -og‘zaki nutqni shakllantirish, -ravon nutqni rivojlantirish, -savodga tayyorlash.

Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarining tayyorlov guruhdagi “ Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik” yo‘nalishining asosiy vazifalari: Bolaning til to‘g‘risidagi tasavvurlari va bilimlarga ega (antonim va sinonimlarni topa oladi ), o‘qish va yozish malakalarini shakllantirishdan iborat. Bola o‘z ona tilining fonetik gramatik tuzilishini biladi, so‘zlardagi birinchi tovushlarni biladi, bo‘g‘inlab o‘qiydi, alifbeni biladi deb belgilangan. Bu vazifalarni bajarish uchun tayyorlov guruhida yildavomida jami 72 tamashg‘ulot o‘tkaziladi. Shulardan 36 tasi bolalarning og‘zaki nutqini o‘stirish bo‘yicha, 36 tasi savodga tayyorlash bo‘yicha bo‘ladi. Mashg‘ulotlarning davomiyligi 25 -30 daqiqa.

“ Nutq, o’qish va Savodga tayyorlash” bo’limi Savodga o’rgatish ikki davrga ajratiladi 1 - DAVR ТAYYORGARLIK DAVR 2 - DAVR ASOSIY DAVR (Savodga tayyorlash)

1 -Savodga o‘rgatishning tayyorgarlik davri vazifalari sentyabr, oktyabr oylarida rejalashtiriladi. Bu davrda quyidagi ishlar olib boriladi: 1. Tovushlarni to‘g‘ri talaffuz etish va so‘zning tovush tarkibi haqidagi tasavvurlarini aniqlash va shakllantirish 2. Unli va undosh tovushlar haqida tushuncha berish. Jarangli va jarangsiz tovushlarni ajratishga o‘rgatish asosida fonematik idrokni va tasavvurni rivojlantirish 3. Oddiy tahlil va sintez qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish: a/ Gapni so‘zlarga bo‘lish, so‘zlarni bo‘g‘inlarga bo‘lish; b/ ma’lum tovushlarni o‘rnini aniqlash (so‘zning boshida, o‘rtasida va oxirida); v/ so‘zda tovushlar ketma-ketligini va sonini aniqlash; g/ tovushlardan bo‘g‘inlar, so‘zlar tuzishga o‘rgatish; d/ tovushlarni eshitishda farqlashga o‘rgatish;

jarangli va jarangsiz undoshlar B-lab portlovchi jarangli undosh tovush. So’zning oxirida, boshida va o’rtasida keladi. B…, …B, Bog’, …b…. , ……. b P-lab portlovchi jarangsiz undosh tovush. P…, …. P, Paxta, …p…, ………p, kelib-kelip

1 -qator: D harfi bilan boshlanadigan so’zlardan ayting. D……………………. . 2 -qator: O’rtasida D harfi qatnashgan so’zlardan ayting. …………………. . D……………. . 3 -qator: Oxirida D harfi qatnashgan so’zlardan ayting. ………………………. D

Tayyorlov guruhida nutq, o‘qish va savodga tayyorlash yo‘nalishining savodga o‘rgatish bo‘limining asosiy davrida (oktyabr- may) quyidagi ishlar olib boriladi: 2 - 1. Berilgan tovushni harf belgisi bilan tanishtirish 2. Kesma harflar yordamida tovush-harf tahlil va sintezi bo‘yicha mashqlarni bajarishga o‘rgatib borish; 4. Bo‘g‘in o‘qish; 5. Kesma harflar yordamida bo‘g‘in va so‘zlarni tuzish va ularni bo‘g‘inlab o‘qishga o‘rgatish.

• D d tovushi va harfi Do Da Do Do’ Od Ad Do-ri Da-la Do-i-ra Do’m-bi-ra O-dil A-do-lat

D qanday talaffuz qilinayapti? D qanday tovush? Nima uchun?

DDD -U DDD D T O R D O’ -M B -I R A

Daraxt tagin yumshatamiz, Daraxtlarga suv quyamiz. Daraxtlarim o'sib ketdi, Bo'yi osmonlarga yetdi.

Mana dala. Dalada don mo’l. Madina dalada Odil amakini ko’rdi. Matnda nechta d harfi bor?

Bolalar “D” harifi haqid quvnoq she’r eshiting Оyijonim olmani To’rt bo’lakka bo’ldilar: Bir bo’lagin ko’rsatib, “D”ga o’xshar, dedilar. ”Insert” metodini qo’llash

Adabiyotlar: 1. D. R. Babayeva «Nutq o`stirish metodikasi» Fan va texnologiya T. ; 2009 yil 2. F. R. Qodirova «Nutq o`stirish metodikasi» O`UM T. ; 2012 yil (electron) 3. Q. Shodiyeva O`rta guruh bolalari nutqini o`stirish T. : O’qituvchi 1993 yil. 4. M. Asqarova va boshqalar Kichik yoshdagi bolalar nutqini o`stirish

E’tiboriz uchun raxmat