Master Ligjerata 11 Metodologjia hulumtuese Shkrimi akademik Prof

(Master) Ligjerata 11 Metodologjia hulumtuese Shkrimi akademik Prof. dr. Avdullah Hoti 1

Literatura 1. ‘Research methods for Business Students’, Saunder, M. , Lewis, P. And Thornill, A. , Pearson Education Limited, Essex, 2009, (Kapitulli 13, faqe 526 -561) 2. ‘Si të Shkruhet Vepra Shkencore’, Shamiq, M. , Logosa, Focus Shkup, 2006 3. ‘Si të Shkruajmë Një Punim Kërkimor’, Boce, E, Qendra për Arsim Demokratik, Tiranë, 2004 2

Qëllimi i ligjëratës I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor II. Burimet III. Marrja e shënimeve IV. Shkrimi i punimit kërkimor V. Struktura e punimit kërkimor VI. Citimet VII. Referencat. 3

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Kriteret që merren parasysh për të përzgjedhur temën dhe vlerësuar atë: 1. Mbizotëron aftësitë dhe metodat hulumtuese që janë relevante për fushën përkatëse 2. Ka aftësi për të kuptuar, dizajnuar dhe adaptuar një proces substancial hulumtimi 3. Ka bërë një kontribut në fushën e dijes përmes një studimi origjinal dhe që meriton të publikohet në revista me recenzion ndërkombëtar 4. Ka zhvilluar analizë kritike për ide të reja dhe komplekse 5. Mund të komunikojë me personat e fushës së njëjtë dhe me shoqërinë në përgjithësi 6. Mund të promovojë avancimin teknologjik, shoqëror dhe kulturor në një shoqëri të bazuar në dije

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Para se të përzgjedhni temën, ofroni përgjigje solide/preliminare, me një gjuhë shumë të përgjithshme: 1. Çfarë ka për qëllim ky studim? 2. Cili është kontributi që do të arrihet? 3. Çfarë është e veçanta e studimit tuaj? 4. Si do të sigurini kohën dhe resurset për të punuar në studimin tuaj? • Këto pyetje fundamentale janë sfiduese sidomos në fillim të procesit • Ato dalin në pah prapë kah mesi i studimit tuaj – Dhe sidomos në fund kur duhet të tregoni qartë kontributin e hulumtimit tuaj

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Mbani mend: – ekzaminerët kërkojnë përgjigje në punim në pyetjen e juaj hulumtuese: – Prandaj, keni kujdes se si e definoni pyetjen hulumtuese • Shembull: – ekzaminerët kanë gjetur se kandidati ka kryer një hulumtim që është ndryshe nga ajo që është definuar në pyetjen hulumtuese (lidhja me kriteret) – Kështu që: • Ju mendoni se po bëni X • Ndërsa për të tjerët është Y

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Rreziku i përcaktimit të pyejtes hulumtuese që është: – Shumë e gjerë për studim të vetëm ose – Shumë e vështirë • Nuk ka kohë të mjaftueshme për hulumtim • Kufizimet në numrin e fjalëve / thellësia e analizës • Kandidati nuk ka përvojë të mjaftueshme hulumtuese – Tema master dhe e doktoraturës është proces i të mësuarit për të bërë hulumtim të pavarur dhe origjinal

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor Plotësimin e një zbraztie në literaturë: • Dy probleme kryesore me këtë temë: 1. Gapi ekziston për një arsye: • mungesa e të dhënave • Nuk ka interes akademik për atë gap • Është shumë e vështirë të plotësohet ai gap 2. Gapet që janë më të rëndësishme mund të jenë plotësuar nga hulumtuesit e tjerë • Kjo mund të shkaktojë uljen e moralit të kandidatit kah mesi i studimit: – – Rrezik serioz për kualitetin e hulumtimit dhe kohëzgjatjen e studimeve Rreziku që vie edhe nga nevoja për ndërrimin e temës

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Rreziku i definimit të problemit hulumtues që nuk është problem ‘intelektual’: – Zgjidhja është ofruar, por ku është problemi? • pse duhet ajo zgjidhje? • Rreziku ngase disa kandidatë nuk e shohin të nevojshme ‘problematizimin’ e çështjes: – Duke sikur është e vetë-spjegueshme – Problematizimi => hulumtimi është problem intelektual • Definojeni problemit në bazë të asaj se çfarë do të jeni në gjendje të thoni/konkludoni

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Pyeteni veten vazhdimisht për qëllimin e temës tuaj – Nëse mund të jepni përgjigje koncize, atëherë qëllimi i temës tuaj është i qartë – Darka me ‘të huaj’ që ju sfidojnë • Përvoja ka treguar se personaliteti i juaj përceptohet nga të tjerët në bazë të temës që zgjedhni • Definojeni ‘problemin hulumtues’ jo duke imituar, por duke përdorur intuitën tuaj në vështrimin e ‘problemit’ – E nevojshme për të bërë studim origjinal – Identifikimi i një problemi ‘intelektual’ e jo një ‘gapi’ • Përgjigja në të na tregon si t’i shikojmë gjërat

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • What if scenarios? – Çfarë do të konludoni në raste të ndryshme? – Shembull: • Jeni duke hulumtuar lidhjen e variablës X me varialën Y • Nëse gjeni se X ndikon në Y: – keni bërë kontribut origjinal (nën supozimin se ky hulumtim është me interes, është problem intelektual etj. ) • Nëse gjeni se X nuk ndikon në Y: – cila është relevanca e studimit tuaj? – a është prapë studim me interes? – Nevoja për të definuar problemin hulumtues ashtu që të keni hapësirë zgjërimi në rast se gjërat nuk dalin si janë planifikuar

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Si të definohet origjinaliteti? – Hulumtim mbi një çështje të pahulumtuar? – Adaptimi i një qasje të re në hulumtimet ekzistuese? – Kontribut në teori apo në evidencë? • Origjinaliteti në fund definohet nga ekzaminuesit • Rreziku nga dy ekstremet: – mungesa e origjinalitetit për shkak të mbështetjes së tepërt në literaturën ekzistuese – qasja se gjithçka është origjinale në hulumtimin tuaj

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Analiza a literaturës është relevante, por: – mos mbështeti shumë në të në definimin e problemit hulumtues – Konsumon kohë (kërkesat e mentorëve jo-konfident) • Megjithatë, e nevojshme për tu siguruar se jeni në dijeni me të arriturat relevante • Definimi i problemit duhet të jetë një proces i të menduarit, e jo i të lexuarit – Përgjigja për qasjen teorike dhe metodologjinë për hulumtimin tuaj mund të mos i gjeni në literaturë

I. Përzgjedhja e temës së punimit kërkimor • Gjatë përgaditjes së propozimit duhet të keni parasysh këto aspekte – A është e arritshme tema që keni zgjedhur • Baza teorike, të dhënat etj. – A ka interes akademik dhe praktik/politik për atë temë? – Cili është motivimi juaj për të ndërmarrë këtë hulumtim? – Çfarë pritet nga ju – çfarë prisni vetë ju dhe çfarë pret universiteti (ekipi mentorues)? – Koha

II. Burimet e hulumtimit • Burimet e drejtpërdrejta – Botimi origjinal • Burime të tërthorta (sekondare) – Nuk duhet të obsesionohemi pas burimeve të drejtpërdrejta • Disa fakte janë të njohura botërisht – Si vlerësohen burimet • • Reputacioni i autorit Botuesi Data e botimit Përmbajtja 15

III. Marrja e shënimeve • Pas evidentimit të burimeve, bëhet një kërkim i kujdesshëm dhe sistematik i tyre – Rregjistrohen të gjeturat – Skedat rekomandohen për këtë qëllim; • Skedari i leximeve; – Përmban përmbledhjen e librit apo artikullit, citime, gjykime dhe gjithçka që i ndihmon studimit. • Skedari bibliografik; – Për secilin burim studiuesi duhet të përgatisë një skedë të veçantë bibliografike; » Emri dhe mbiemri i autorit, titulli, vendin e botimit, botuesi, datën e botimit; • Skedat duhet selektuar sipas rëndësisë. 16

IV. Shkrimi i punimit kërkimor • Autori duhet të konsultojë tekste relevante gramatikore dhe të mësojë mbi rregullat gramatikore; • Të konsultohen skedat dhe të shfrytëzohen informatat e mbledhura; • Uniteti dhe koherenca; – Përdorimi i fjalëve/frazave (psh. nga ana tjetër, për më tepër, gjithsesi, për më tej), përsëritjes së fjalëve, mendimeve apo frazave kyçe, përdorimi i vazhdueshëm i këndvështrimeve të ngjashme, etj. – Koherenca siguron lexim me lehtësi dhe të logjikshëm të argumenteve. • Çdo gjë e lidhur me tezën kryesore dhe të gjitha çështjet të lidhen logjikisht me njëra tjetrën; – Uniteti arrihet duke organizuar mendimet në paragrafë; • Çdo paragraf duhet të përmbajë një informatë të veçantë që duhet të jetë e 17 lidhur me tezën e trajtuar;

IV. Shkrimi i punimit kërkimor • Këndvështrimi; – Tregon vetën në të cilën është shkruar punimi – Zakonisht përdoret veta e tretë njëjës: ‘autori’, ‘kërkuesi’, ‘shkruesi’; – Në punime më pak formale: ‘ne’. • Stili; – Struktura e fjalisë: Evito fjalitë e gjata dhe shkëputjet logjike; • Shkurtimet; – Në punime shkencore në përgjithësi duhet evituar shkurtesat, përveç të atyre të organizatave; 18

IV. Shkrimi i punimit kërkimor • Numrat; – Numrat që përbëhen nga një apo dy fjalë duhet të shkruhen me fjalë – Me numër shënohen: • Numrat që përbëhen nga më shumë se dy fjalë; • Numra të përdorur në tabela; • Numrat e përdorur në diskutime statistikore; • Numrat në adresa dhe data; • Numrat e faqeve, të vëllimeve, të kapitujve dhe vargjeve. • Germat e pjerrëta (italik); – Për të theksuar një fjalë apo një frazë në tekst; – Termat e huaj; – Titujt e librave, revistave, gazetave, periodikëve, dhe dorëshkrimeve të pabotuara – Fjalët e pjerrtëzuara në materialin origjinal. 19

V. Struktura e punimit kërkimor 1. Materialet përpara tekstit; a. Faqja e titullit (e ndjekur nga një faqe e bardhë); b. Tabela e përmbajtjes; c. Lista e tabelave; d. Lista e ilustrimeve; 2. Teksti; a. Hyrja; b. Trungu i punimit; c. Përfundime; 3. Referencat dhe shtojcat; a. Referencat e shfrytëzuara; b. Burime të tjera të këshilluara në punim; c. Shtojcat. 20

V. Struktura e punimit kërkimor 1. Asbtrakti 2. Kapitulli hyrës (qëllimi i punimit, pyetjet hulumtuese, rëndësia e studimit, përmbajtja e punimit) 3. Rishikimi i literaturës (cilat janë të arriturat aktuale në fushën në të cilën po e bëni studimin, cilat janë gapet) 4. Metodologjia hulumtuese 5. Rezultatet (puna empirike) 6. Diskutimi (bëni lidhjen e rezultateve tuaja me literaturën ekzistuese) 7. Konkluzionet 8. Referencat 9. Anekset me të dhëna, figura etj. 21

VI. Citimet • Citimet janë të drejtëpërdrejta dhe perifrazime; • Disa rregulla mbi citimet; – Pasazhet që janë objekt i analizës interpretuese duhet cituar me masë; – Tekstet e literaturës kritike duhet cituar vetëm atëherë kur me autoritetine tyre vërtetojnë apo mbështesin një pohim tuajin; – Për çdo citim duhet dhënë qartë autori dhe burimi; – Kur citohet një autor i huaj është mirë të citohet në gjuhën e origjinalit; • Kjo vlen sidomos për veprat letrare, ndërsa në fushat tjera bën edhe një përkthim i mirë. – Kur një citim nuk i tejkalon dy apo tri radhë atëherë mund të jepet edhe në tekst, por i përkufizuar me thonjëza dyshe; – Citimet duhet të riprodhohen besnikërisht; 22

VII. Referencat Sistemi i Harwardit • LIBRAT – Mbiemri, emri i autorit (ose i autorëve, ose i përgatitësit, të dhënave, etj. ); – Titulli dhe nëntitulli i veprës, – Numri i botimit (nëse ka më shumë botime); – Vendi i botimit; – Botuesi; nëse në libër ky nuk figuron, të hiqet; – Data e botimit; nëse libri nuk e ka të shkruhet pa. d. (pa datë botimi); • ARTIKUJT E REVISTAVE – – – Mbiemri dhe emri i autorit; ”Titulli i artikullit ose i kapitullit”; Titulli i revistës; Vëllimi dhe numri i fashikullit (sipas rastit, të dhënën nëse është Seri e Re); Muaji dhe viti; faqet ku del artikulli në revistë. 23

Faleminderit. 24