Mariusz Przybylski Arkadiusz Piotrowicz Samorzd terytorialny Obejmuje wszystkie
Mariusz Przybylski Arkadiusz Piotrowicz
Samorząd terytorialny : ØObejmuje wszystkie osoby zamieszkujące na terenie określonej jednostki podziału terytorialnego ØTo forma organizacji społeczności lokalnych powołana do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi w interesie mieszkańców ØDziała we wszystkich systemach demokratycznych.
Organy Samorządu terytorialnego w Polce Ustawa z 1 stycznia 1999 roku o samorządzie powiatowym i wojewódzkim określa podział Polski na: ØSamorządowe gminy ØSamorządowe powiaty ØRządowo-samorządowe województwa Powiat grodzki – miasto powyżej 100 tys. mieszkańców, lub stolica województwa sprzed 1 stycznia 1999 roku Obecnie istnieje: Ø 2489 gmin Ø 308 powiatów ziemskich Ø 65 powiatów grodzkich Ø 16 województw
Zasady powstania struktury państwa ØZasada pomocniczości v. Państwo zajmuje się tym, czym nie mogą się zająć obywatele ØZasada decentralizacji v. Uprawnienia i odpowiedzialność w rękach samorządów, a nie państwa oraz zagwarantowanie im środków ØZasada prymatu zespolenia terytorialnego v. Dominacja nad układem podziałów branżowych podporządkowanych sektorom ØZasadę unitarnego charakteru państwa v. Struktura terytorialna na obszarze Polski jest taka sama
Gmina ØPodstawowa jednostka samorządu terytorialnego ØMieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową (podstawowa forma życia społecznego) ØSamorząd terytorialny decyduje o sprawach wchodzących w zakres spraw publicznych ØMieszkańcy gminy decydują o swoich sprawach wybierając władze gminy
Zadania gminy Zadania dzielimy na: ØWłasne (cel – zaspokojenie potrzeb mieszkańców) üZagospodarowanie przestrzenne gminy üOchrona środowiska naturalnego üOrganizacja ochrony zdrowia, oświaty, pomocy społecznej, üDziałalność kulturalna üBudownictwo mieszkaniowe üBudowa i utrzymanie gminnych dróg üOchrona porządku publicznego
Zadania gminy c. d. ØZlecone (wynikające z ustaw) üSprawy stanu cywilnego (urodziny, małżeństwa i zgony) üPrzeprowadzenie spisu rolnego üWyborów do sejmu üInwestycje o większym zasięgu (np. budowa dróg) ØWładze gminy to: v. Radę gminy v. Zarząd gminy
Rada gminy ØOrgan stanowiący i kontrolny – władza ustawodawcza ØWybierana przez mieszkańców na 4 letnią kadencję ØRada gminy składa się z radnych, ilość zależy od liczby mieszkańców: Ø 15 radnych – gmina do 4 tys. mieszkańców Ø 45 radnych – gmina do 200 tys. mieszkańców Ø +5 radnych – za każde rozpoczęte 100 tys. , ale nie więcej niż 100 ØSpośród radnych wybierany jest przewodniczący i 1 -3 wice ØMoże być odwołana przez mieszkańców w referendum
Rada gminy c. d. ØRada obraduje w sesjach, zwoływanych w razie potrzeby przez przewodniczącego ( nie rzadziej niż raz na kwartał) ØMoże powołać komisje, które przedstawią wnioski lub opinie na temat spraw przez nią rozpatrywanych ØPrzykłady komisji: ØRolnictwa ØOświaty ØGospodarki komunalnej ØDo komisji mogą należeć: v. Radni v. Wybrane osoby spoza rady (specjaliści w wybranych dziedzinach)
Zadania Rady gminy ØUchwalanie planów rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego ØCoroczne uchwalanie budżetu gminy ØPodejmowanie uchwał w sprawach podatków i innych opłat dotyczących majątku gminy ØKontrolowanie pracy zarządu gminy w zakresie realizacji budżetu oraz innych zadań ØUchwalanie statutu określającego zakres jej działania
Jednostki pomocnicze Rady gminy Wyróżniamy: ØSołectwa ØOrgan uchwałodawczy – zebranie wiejskie ØOrgan wykonawczy – sołtys ØDzielnice (osiedla) ØOrgan uchwałodawczy – rada ØOrgan wykonawczy zarząd (na czele przewodniczący)
Zarząd Gminy ØOrgan wykonawczy ØSkłada się z 4 -5 członków wybranych przez radę spośród radnych ØNa czele stoi: v. Gminy wiejskie – wójt v. Miejscowości posiadające prawa miejskie – burmistrz v. Miasta powyżej 100 tys. mieszkańców - prezydent
Fundusze Gminy Uzyskiwane są z: ØPodatków płacone przez mieszkańców gminy ØSum przekazanych przez administrację państwową na realizację zadań zleconych ( dotacje i subwencje) ØOpłaty za korzystanie z mienia gminy v. Nieruchomości (domy. place) v. Urządzenia techniczne (środki transportu, kanalizacja) ØZestawienie wpływów i wydatków na określony rok nazywa się USTAWĄ BUDŻETOWĄ
Powiat ØMieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa wspólnotę terytorialną ØWładze powiatu to: ØRada Powiatu ØZarząd Powiatu ØObecnie mamy: 308 – powiatów ziemskich , 65 – powiatów grodzkich
Powiaty w Polsce
Rada powiatu ØOrgan stanowiący i kontrolny ØWybierana na 4 lata ØWybiera ona ze swego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących ØObraduje na sesjach zwykłych ØStanowi prawo miejscowe ØUchwala budżet ØWybiera zarząd powiatu i stanowi o jego kierunkach działania
Zarząd powiatu ØOrgan wykonawczy ØSkłada się z: v. Starosty v. Wicestarosty v. Członków ØZarząd wykonuje zadania przy pomocy administracji państwowej, którą tworzą: v. Kierowników powiatowych służb inspekcji i straży v. Jednostek organizacyjnych powiatu
Obowiązki zarządu powiatu ØPrzygotowanie projektów uchwał rady powiatu ØWykonanie uchwał rady powiatu ØGospodarowanie mieniem powiatu ØWykonywanie budżetu powiatu ØZatrudnianie oraz zwalnianie kierowników powiatowych jednostek organizacyjnych
Zadania Powiatu ØSzkolnictwo ponadpodstawowe (budowa, remonty i utrzymanie) ØOchrona zdrowia (opieka specjalistycznej i szpitalnej) ØPomoc społeczna ØPolityka prorodzinna (Powiatowe Domy Opieki Społecznej, Centra pomocy rodzinie) ØKomunikację i transport (Utrzymanie, budowa i oświetlenie dróg powiatowych) ØKulturę fizyczną i turystykę (Utrzymanie i budowa bibliotek, ośrodków kultury oraz ośrodków sportowo-rekreacyjnych) ØGeodezję i gospodarkę gruntami, Zagospodarowanie przestrzenne i nadzór budowlany
Zadania Powiatu C. D. ØGospodarka wodna i ochrona środowiska ØRolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo śródlądowe ØPorządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli ØOchronę przeciwpowodziową i przeciwpożarową ØPrzeciwdziałanie bezrobociu ØAktywizację lokalnego rynku pracy ØOchronę praw konsumenta ØWspółpracę z organizacjami pozarządowymi
Województwo ØMieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa wspólnotę, którą określa się jako regionalną ØWładze województwa to: v. Sejmik wojewódzki v. Zarząd wojewódzki ØObecnie mamy 19 województw:
Województwa w Polsce
Sejmik wojewódzki ØOrgan stanowiący i kontrolny ØWybierany na 4 lata ØZe swego grona wybiera przewodniczącego i nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących ØSejmik obraduje na sesjach zwoływanych przy najmniej raz na kwartał ØMoże powoływać stałe i doraźne komisje
Zadania sejmiku wojewódzkiego ØStanowienie aktów prawa miejscowego ØUchwalenie strategii rozwoju województwa ØUchwalenie panów zagospodarowania przestrzennego ØUchwalanie budżetu województwa ØRozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu ØWybór i odwoływanie zarządu województwa ØPodejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa
Zarząd wojewódzki Organ władzy wykonawczej ØSkłada się z 5 członków z marszałkiem na czele ØWybierany przez sejmik ØZadaniem zarządu jest wykonanie uchwał sejmiku wojewódzkiego ØGospodarowanie mieniem wojewódzkim ØPrzygotowanie projektu oraz wykonanie budżetu województwa ØPrzygotowanie planów strategii województwa ØAdministracja samorządowa na szczeblu wojewódzkim jest zespolona w urzędzie marszałkowskim
Zadania województwa ØPolitykę regionalną i formułowanie strategii rozwoju województwa ØSprawy szkolnictwa wyższego i policealnego ØSprawy specjalistycznych placówek służby zdrowia i domów pomocy społecznej ØUtrzymanie dróg wojewódzkich ØFinansowanie instytucji kultury o zasięgu regionalnym ØGospodarkę wodną ØOchronę środowiska ØZagospodarowanie przestrzenne
Wojewodowie ØSpełniają funkcję organów administracji rządowej ØJest przedstawicielem rządu ØSprawuje władzę wykonawczą na terenie województwa ØWojewodowie mają uprawnienia do wydawania rozporządzeń ØWykonują zadania administracji państwowej za pośrednictwem urzędów wojewódzkich
Zadania wojewody ØKoordynacji działalności organów administracji rządowej na obszarze podlegającego mu województwa ØZapewnieniu współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych w zakresie utrzymania porządku publicznego i zapobiegania klęskom żywiołowym na terenie województwa ØReprezentowaniu rządu na uroczystościach państwowych ØWspółdziałaniu z wojewódzkim sejmikiem samorządowym w celu harmonizowania działań organów administracji rządowej z działaniami podejmowanymi przez sejmik i administrację samorządową
Organy administracji specjalnej ØPodlegają bezpośrednio właściwym ministrom ØRealizują zadania wynikające z kompetencji tychże ministrów ØSą to między innymi: v. Izby i Urzędy Skarbowe v. Wojewódzkie i Rejonowe Urzędy Pracy v. Wojewódzkie i Rejonowe Komendy Policji v. Kuratoria Oświaty i Wychowania v. Państwowa Inspekcja Sanitarna v. Inspekcja Ochrony Środowiska
Prawo wyborcze Możemy podzielić na: ØCzynne prawo wyborcze üMożliwość wybierania przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione ØBierne prawo wyborcze üCzyli możliwość kandydowania, ma każdy obywatel Polski, który ma prawo wybierania i ukończył: v 21 lat – wybory do Sejmu v 30 lat – wybory do Senatu v 35 lat – wybory prezydenckie
Zasady prawa wyborczego Możemy podzielić na: ØBezpośredniość v. Obywatele wybierają swoich przedstawicieli, nikt nie wybiera za nich ØPowszechność v. Przyznanie wszystkim w odpowiednim wieku praw czynnego i biernego
Zasady prawa wyborczego Możemy podzielić na: ØRówność v. Oznacza jednakową siłę wszystkich głosów (np. głos sprzątaczki = głos prezydenta) ØTajność v. Możliwość wolnego, nieskrępowanego wyrażania swoich poglądów politycznych, bez obawy o konsekwencje
Samorząd terytorialny Austrii ØPodstawowymi jednostkami administracyjnymi są gminy (Ortsgemeinden) ØNa szczeblu ponad gminnym nie występuje samorząd terytorialny ØWszystkie grunty muszą należeć do jakiejś gminy ØLiczba mieszkańców w gminie musi wynosić co najmniej 1. 000 osób ØPodstawy prawne funkcjonowania gmin określa: v. Konstytucja Federalna v. Ustawodawstwo Landów (8 ordynacji gminnych krajowych oraz prawa miejskie)
Samorząd terytorialny Austrii ØW Austrii 15 miast posiada swój statut (musi mieć powyżej 20 tys. Mieszkańców) ØOdrębna jest stolica Wiedeń będąca miastem, landem, stolicą ØWładze gminy: ØRada Gminy ØZarząd ØBurmistrz
Rada gminy w Austrii ØOrgan przedstawicielski ØCzłonkowie wybierani raz na 5 -6 lat, Liczba członków zależy od liczby mieszkańców i wynosi od 7 -39 członków ØBierne prawo osoby które ukończyły 24 lata ØKompetencje rady vuchwałodawcze v. Kompetencje wykonawcze (charakter władczy i kontrolny) Z tego powodu nazywana jest „lokalnym parlamentem”
Rada gminy w Austrii C. D. ØMoże wydawać statuty, rozporządzenia i decyzje ØRada podejmuje podstawowe decyzje dotyczące: vgminnego budżetu, vściągania gminnych podatków vnabywania i zbywania własności komunalnej, vzaciągania kredytów, itp. ØRady gmin mogą powoływać komisje, które zazwyczaj mają za zadanie pełnienie funkcji opiniodawczych i pomocniczych na rzecz rady.
Zarząd gminy w Austrii ØSkłada się z: vburmistrza vzastępców burmistrza vczłonków ØZadania vprzygotowanie obrad rady gminy i składanie w tym zakresie stosowanych wniosków, vwykonywanie uchwał i decyzji rady gminy, vadministrowanie majątkiem gminy vustalanie zasad tego gospodarowania.
Burmistrz w Austrii ØPosiada kompetencje do reprezentowania gminy na zewnątrz ØJako przewodniczący organu wykonawczego gminy zwołuje posiedzenia rady gminy i zarządu, kieruje ich posiedzeniami Øwykonuje podjęte uchwały ØDo burmistrza należy wykonywanie zarówno zadań własnych gminy, jak i zadań powierzonych z zakresu administracji rządowej ØPonadto burmistrz kieruje administracją gospodarczą i finansową gminy i realizuje budżet; nie może jednak zbywać samodzielnie nieruchomości gminnych.
Urząd Gminy w Austrii ØJest aparatem pomocniczym burmistrza ØW wyjątkowych wypadkach, na podstawie uchwały rady gminy urząd ten może podejmować rozstrzygnięcia władcze Naczelnicy w Austrii ØDziałają w gminach podzielonych na sołectwa oraz w miastach podzielonych na dzielnice ØSą to organy pomocnicze i doradcze, mogą jednak posiadać funkcje decyzyjne na podstawie upoważnienia burmistrza.
Budżet Iławy i Gdańska- zestawienie -Wydatki dział Treść 1 2 DZIAŁ 010 DZIAŁ 600 DZIAŁ 630 DZIAŁ 700 DZIAŁ 710 Wydatki 2005 Iława Gdańsk 3 4 300 28 925 537 21 692 914 236 767 247 93 732 6 451 595 GOSPODARKA MIESZKANIOWA 5 353 400 49 198 716 DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 1 819 631 17 221 807 ADMINISTRACJA PUBLICZNA 4 329 448 76 307 ROLNICTWO I ŁOWIECTWO TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ TURYSTYKA DZIAŁ 750 DZIAŁ 754 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA 87 130 14 532 413
DZIAŁ 756 DOCHODY OD OSÓB PRAWNYCH, OD OSÓB FIZYCZNYCH I OD INNYCH JEDNOSTEK NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ DZIAŁ 757 OBSŁUGA DŁUGU PUBLICZNEGO DZIAŁ 758 RÓŻNE ROZLICZENIA 807 223 DZIAŁ 801 OŚWIATA I WYCHOWANIE 456 380 DZIAŁ 851 OCHRONA ZDROWIA 386 000 DZIAŁ 854 EDUKACYJNA OPIEKA WYCHOWAWCZA DZIAŁ 900 GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA 3 866 003 DZIAŁ 921 KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO 2 375 895 DZIAŁ 926 KULTURA FIZYCZNA I SPORT 224 100 817 864 1 767 727 6 000 1 000 Wydatki ogółem w tym: 44 271 163 29 658 661 33 120 364 413 043 819 9 889 071 37 236 419 35 853 551 32 557 467 23 202 558 1 232 634 265
Budżet Iławy i Gdańska- zestawienie -Dochody dział Treść 1 2 DZIAŁ 600 DZIAŁ 710 DZIAŁ 751 DZIAŁ 754 Dochody 2005 Iława Gdańsk 3 4 10 930 031 215 805 045 8 331 590 48 850 658 DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 150 000 18 261 102 ADMINISTRACJA PUBLICZNA 387 590 75 559 825 5 280 10 146 784 TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ GOSPODARKA MIESZKANIOWA URZĘDY NACZELNYCH ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ, KONTROLI OCHRONY PRAWA ORAZ SĄDOWNICTWA BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA 11 300 16 852 459
DZIAŁ 756 DOCHODY OD OSÓB PRAWNYCH, OD OSÓB FIZYCZNYCH I OD INNYCH JEDNOSTEK NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ DZIAŁ 758 RÓŻNE ROZLICZENIA DZIAŁ 801 OŚWIATA I WYCHOWANIE 975 239 DZIAŁ 851 OCHRONA ZDROWIA 381 000 DZIAŁ 854 EDUKACYJNA OPIEKA WYCHOWAWCZA 396 991 DZIAŁ 900 GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA 126 500 DZIAŁ 921 KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO 59 840 DZIAŁ 926 KULTURA FIZYCZNA I SPORT 24 758 726 811 509 12 454 312 163 020 Wydatki ogółem w tym: 66 344 424 31 556 005 419 053 814 10 549 072 36 598 159 34 856 584 34 589 467 23 582 572 1 142 817 562
- Slides: 43