MAPA POLITYCZNA EUROPY XVI W Dr Aleksandra BarwickaMakula

MAPA POLITYCZNA EUROPY XVI W. Dr Aleksandra Barwicka-Makula Mapa Europy - Europa jako królowa Sebastian Munster, 1570 r.

EUROPA W XV W.

KRÓLESTWO HISZPANII 1469 – małżeństwo Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego 1479 - unia Kastylii z Aragonią 1492 – zdobycie Grenady (zakończenie rekonkwisty) – papież Aleksander VI przyznał parze monarszej tytuł „królów katolickich”, wygnanie Żydów z Hiszpanii, odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba 1495 – układy małżeńskie z Habsburgami – córka Izabeli i Ferdynanda Joanna wyszła za Filipa Pięknego, syna Maksymilian I, ich syn Don Juan ożenił się z córką Maksymiliana - Małgorzatą

KRÓLESTWO FRANCJI Ludwik XI Walezjusz – spór z Habsburgami o Burgundię (1477 – książę burgundzki Karol Zuchwały zginął w bitwie pod Nancy, jedyną spadkobierczynią zostaje jego córka Maria [zm. 1582], która wkrótce poślubiła Maksymiliana I); 1481 – przyłączenie Prowansji (po śmierci księcia Rene Dobrego) Karol VIII Walezjusz – spór z Habsburgami o Bretanię (1488 – zmarł ostatni książę bretoński Franciszek II, jedyną spadkobierczynią zostaje jego córka Anna, która w roku 1491 wychodzi za mąż za Karola VIII – unia lilii z gronostajem) „Jedna wiara, jedno prawo, jeden król” pretensje do Królestwa Neapolu (dziedzic Andegawenów), rok 1494 początek tzw. wojen włoskich, toczonych do r. 1559 Marzenia o krucjacie antytureckiej, o wskrzeszeniu Cesarstwa Bizantyjskiego „król arcychrześcijański”

KRÓLESTWO ANGLII 1455 -1485 wojna Dwóch Róż, władzę przejął Henryk VII Tudor Sojusz z władcami Hiszpanii – małżeństwo najstarszego syna Artura z Katarzyną Aragońską (1499), Artur zmarł w r. 1502 1509 Henryk VIII Tudor poślubił Katarzynę Aragońską

PÓŁWYSEP APENIŃSKI Rozbicie polityczne Włoch Królestwo Neapolu Państwo Kościelne republiki Florencji, Wenecji księstwo Mediolanu

ŚWIĘTE CESARSTWO RZYMSKIE NARODU NIEMIECKIEGO Od 1440 tytuł króla rzymskiego i godność cesarską dzierżą Habsburgowie. Ród rycerski, wywodzący się z północnej Szwajcarii, siedzibą rodową był Habichtsburg, czyli „zamek jastrzębi”. W XIII w. Habsburgowie tracą swoje posiadłości rodzinne. Podstawą ich władztwa stają się Austria, Styria, Karyntia, Kraina i Tyrol. Fryderyk III „Arcyszlafmyca Świętego Cesarstwa” brat Elżbiety Rakuszanki, żony króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka Ostatni cesarz koronowany w Rzymie Zatwierdził dokument „Privilegium maius”, sporządzony przez Rudolfa IV Fundatora (w poł. XIV w. – tytuł arcyksięcia Erzherzog

ELEKTORZY RZESZY - KURFIRSTOWIE Złota Bulla” Karola IV Luksemburga (1356) Arcybiskup Moguncji Arcybiskup Kolonii Arcybiskup Trewiru Margrabia brandenburski Książę saski Palatyn reński Król czeski

DEWIZA SAMOGŁOSEK - AEIOU „Austria est imperiare orbi universo” Alles Erdreich ist Östereich untertan”

„ALLI BELLA GERANT, TU, AUSTRIA FELIX, NUBE” 1. Małżeństwa Maksymiliana I Maria Burgundzka, Anna Bretońska (per procura, unieważnione), Bianka Sforza 2. Małżeństwa dzieci Maksymiliana I i Marii Burgundzkiej z potomstwem Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego 3. Małżeństwa wnuka i wnuczki Maksymiliana I z dziećmi Władysława Jagiellończyka (układy w Wiedniu w 1515 roku) • Ferdynand Habsburg ożenił się z Anną • Maria została wydana za Ludwika Jagiellończyka

PAŃSTWA SKANDYNAWSKIE Rozpad unii kalmarskiej (zawartej w 1397 r. pomiędzy Danią, Norwegią i Szwecją) 1523 – Gustaw Waza zostaje wybrany królem Szwecji

KRÓLESTWO POLSKIE I WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE 0 D 1569 R. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW Rządy ostatnich Jagiellonów – Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta Rodzina Jagiellonów, najprawdopodobniej Lucas Cranach młodszy; Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Zygmunt I Stary (1467 -1548), jego druga żona Bona Sforza d’Aragona (1494 -1557), Zygmunt II August (1520 -1572) i jego trzy żony: Elżbieta Austriaczka (1526 -1545), Barbara Radziwiłłówna (1520 -1551) oraz Katarzyna Austriaczka (1533 -1572). Następnie cztery córki królewskie: Izabela (1519 -1559), Zofia (1522 -1575), Anna (1523 -1596) i Katarzyna (1526 -1583).

WIELKIE KSIĘSTWO MOSKIEWSKIE Rządy Rurykowiczów – Wasyla III i Iwana IV Groźnego (od r. 1547 „car Wszechrusi”) „zbieranie ziem ruskich”, konflikty z Wielkim Księstwem Litewskim Przyjazne stosunki z Habsburgami, kontakty z papiestwem - obietnice doprowadzenie do unii kościołów rzymskiego i prawosławnego oraz przystąpienia do ligi antytureckiej

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POLITYKĘ NA KONTYNENCIE EUROPEJSKIM W XVI STULECIU Względy dynastyczne Postępy reformacji Poziom zagrożenia tureckiego Rywalizacja kolonialna

„Wiek szesnasty to rządy kobiet one go mącą, psują i kształcą” (Jules Michelet, francuski historyk, żyjący w XIX w. ) Maria Tudor, Elżbieta Tudor, Maria Stuart, Katarzyna Medycejska, Bona Sforza Roksolana

Zadanie (0– 2 pkt) Interpretując elementy graficzne obrazu, wyjaśnij jego treść propagandową dotyczącą celów polityki zagranicznej Anglii w XVI wieku.

Wymagania ogólne II. Analiza i interpretacja historyczna. Zdający analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekście epok i dostrzega zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego; rozpoznaje rodzaje źródeł; ocenia przydatność źródła do wyjaśnienia problemu historycznego; dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny. Wymagania szczegółowe III. 2. 3. 6. Europa w XVI–XVII w. Zdający opisuje mapę polityczną i wyznaniową Europy w XVI w. ; [. . . ] charakteryzuje główne konflikty polityczne w XVI–XVII w. […].