MANTAR ENFEKSYONLARININ LABORATUVAR TANISI Mantar Enfeksiyonlar Yzeyel Subkutanz

MANTAR ENFEKSİYONLARININ LABORATUVAR TANISI • Mantar Enfeksiyonları – Yüzeyel – Subkutanöz – Sistemik – Fırsatçı 1

• • • En önemlisi mantardan şüphelenmek İyi bir anamnez almak Risk altındaki kişleri özenle incelemek İyi bir muayene yapmak Gerekli-uygun klinik örnekleri alarak tanı koymak 2

DOĞRU MİKOLOJİK TANI • Örnek alma • Örneklerin taşınması, saklanması • Kültür için steril kapların kullanılması • Uygun materyal/lerin ve testlerin seçilmesi • Hastaya ait bilgi verilmeli • Şüphelenilen mantar belirtilmeli 3

• • • Keratinli doku örnekleri Solunum yolu örnekleri Eksüda/Püy İdrar Steril vücut sıvıları(BOS, plevra, perikard) Kan Mukoza Doku 24 saatlik balgam ve idrar örnekleri uygun değil GIS mantar enf. da kültür yerine biyopsi daha uygun 4

• Mikolojik tanı – Mikrobiyolojik – İmmunolojik(serolojik) – Histopatolojik – Moleküler – Biyokimyasal – Yöntemlerle yapılır 5

Tanı Direkt inceleme Klinik örneklerin direkt incelenmesi – Zaman kazandırıcı, kolay, en hızlı, en ekonomik BOS’un çini mürekkebi preparatında kapsüllü maya görülmesi; kistlerin görülmesi(P. jirovecii); hücre içi mayaların görülmesi(H. capsulatum); sferül saptanması (C. İmmitis) – Bazen kültürden daha değerli Dokuda Aspergillus’un hiflerinin görülmesi • Direkt mikroskobi kültürden daha az duyarlı • Direkt mikroskobi negatif ise mantar enf. ekarte edilemez 6

Tanı Direkt inceleme – KOH (%10 -25) – Çini mürekkebi – Kalkoflor beyazı – Laktofenol pamuk mavisi – Giemsa – PAS 7

Tanı Kültür • Sabouraud dextrose agar(SDA) • Mikobiyotik agar (kloramfenikol+sikloheksimid ) • Yeast extract phosphate agar • Kanlı beyin-kalp-infüzyon agar • Beyin-kalp-infüzyon agar • Kloramfenikol+Gentamisin, • Penisilin+streptomisin 8

Tanı Kültür için • Sikloheksimidli bir besiyeri • Antibiyotiksiz bir SDA • Antibiyotikli SDA ya da BHI-agar 9

Tanı Küf mantarlarının tanımlanması • 1 - Koloni morfolojisi ve rengi – Aspergillus – Penicillium 10

• 2 - Üreme hızı H. capsulatum 5 -21 gün Aspergillus 2 -3 gün C. albicans 1 -2 gün 11

• 3 - Dimorfizm (37°C’de maya , 25°C’de küf formunda) • • H. capsulatum B. dermatitidis P. brasiliensis C. immitis 12

4 - Üreme ısısı: Aynı cins içindeki türleri, aynı tür içindeki varyeteleri ayırmada yararlı – A. fumigatus 45°C – Rhizomucor 55°C 13

5 - Mikroskobik olarak sporların incelenmesi – Cornmeal ya da patates dekstroz agara ekim – Selofan bant yöntemi – Lam kültürü 14

Tanı Küf mantarlarının tanımlanması 6 - Moleküler biyolojik teknikler – Hibridizasyon yöntemleri (Gen. Probe) - PCR 15

Tanı Küf mantarlarının tanımlanması 7 - Serolojik yöntemler ELISA • Antikor • Serumda Galaktomannan(GM) antijeni(LA, RIA, EIA) - 1, 3 - -glukan(Limulus testi)(Aspergillus) - Metabolit D-Mannitol(Pulmoner Aspergilloz) 16

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 1 - Koloni morfolojisi - Renk: Krem Sarı Turuncu Kırmızı - Yumuşak kıvamlı - Mukoit görünüm ( C. neoformans) 17

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 2 - Üreme ısısı 3 - Mikroskobik görünüm - Eşeysiz sporların gözlenmesi: Mısırunu agar/Mısırunu-Tween 80 agara ekim. - Hif varlığı - Yalancı hif varlığı - Blastokonidiya oluşturma - Klamidospor oluşturma - Artrokonidiyum varlığı/yokluğu 18

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması • 4 - Biyokimyasal özellikler A- Karbonhidrat asimilasyonfermentasyon testi 19

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması • Biyokimyasal özellikler B- Üreaz testi 20

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması • Biyokimyasal özellikler C- Fenoloksidaz testi Cryptococcus neoformans Guizotia abysinica(niger seed) 21

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 5 - Serolojik yöntemler – Fikir vericidir – Kültür-histopatolojiyi destekler – Rutin lab. da kullanılan ticari kitler dışında referans lab da uygulanmalıdır 22

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması Serolojik yöntemler – Yalancı pozitiflik görülebilir – İmmün yetmezliklilerde ab yanıtı oluşmayabilir – Ab titresi yüksek olmalıdır – İki-üç hafta sonra titrede görülmeli 23

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması • Serolojik yöntemler -Serum -İdrar -BOS -Vücut sıvıları 24

Tanı Candida • Seroloji- ELISA – Antikor(histoplazmoz ve koksidiyoidomikoz tanısında kullanılan testler duyarlı; öteki sistemik mikozlardaki testler duyarlı /özgül değil) – Antijen(mannan, enolaz) – Metabolit; D-Arabinitol (serumda : kandidemi) BAL sıvısında : pulmoner aspergilloz) 25

Tanı Cryptococcus neoformans • Seroloji- Kapsül polisakkarit ag’leri(EIA, LA) C. neoformans menenjiti - H. capsulatum polisakkarit Ag leri Yayılım özelliği gösteren histoplazmoz 26