Manexhimi i Sistemeve te Informacionit 1 Sistemet e

Manexhimi i Sistemeve te Informacionit 1

Sistemet e Informacionit • Sistemet e Informacionit po behen baza e modeleve te biznesit dhe proceseve. • Sistemet e Informacionit bejne te mundur shperndarjen e dijes. 2

IT and IS • Cfare eshte Technologjia e Informacionit? – Cdo form technologjie e perdorur nga njeriu per te trajtuar informacionin. • Cfare jane Sistemet e Informacionit ? – Komponente te integruara qe procesojne, magazinojne dhe shperndajne informacionin ne organizata. . – Studimi nderdisiplinor i sistemeve qe furnizon informacion perdoruesit. 3

Qellimet e Kursit • Analize e teknologjive te reja, • Aplikimet e Sistemeve te Informacionit dhe impaktin e tyre ne modelet e biznesit • Analize e drejtimit managerial ne nje menyre eksituese dhe interaktive. • Ne kurs: • - shpegohet pse Sistemet e Informacionit jane kaq esenciale ne biznesin e sotem, 4

Qellimet e kursit • - percaktokhet dhe analizohet nje sistem informacioni nga perspektiva teknike si dhe ajo e biznesit, • - percaktohet infrastruktura e IT dhe analizohen komponentet, • - analizohen stadet e evolucionit te infrastruktures se IT, 5

Qellimet e Kursit • pershkruan principet e sistemeve te manexhimit te bazave te te dhenave dhe karakteristikat e Bazave Racionale te te dhenave, • - aplikohen principet me te rendesishme te projektimit te bazave te te dhenave, • - pershkuhen tiparet kryesore te rrjetave te telekomunikacionit dhe identifikohen teknologjite celes te punimit ne rrjet, • -demonstrohet si Interneti dhe technologjia e Internetit punojne dhe si ato suportojne komunikimin dhe e-biznesin, • - identifikohen dhe pershkrohen technologjite kryesore dhe standartet per rrjetat celulare, komunikimin dhe aksesshmeria ne Internet, 6

Qellimet e Kursit • analizohet pse sistemet informative kane nevoje per mbrojtje speciale nga shkaterrimet, gabimet dhe abuzimet, (Siguria e Kompjuterit) • - trajtohet nevoja dhe vlera e Sigurimit dhe kontrollit ne biznes, • -demonstrohet si sistemet e ndermarrjeve arrijne persosmerine operacionale duke integruar dhe koordinuar funksionet e ndryshme, • -demonstrohen dhe krahasohen metodat e ndryshme per krijimin dhe modelimin e sistemeve te informacionit. 7

Temat e Kursit Tema I – Sistemet e Informacionit ne Biznesin Global • Tema II – E-Biznesi Global dhe bashkepunimi • • Tema III – Sistemet e Informacionit, Organizimi dhe Strategjite • • Tema IV – Problemet Etike dhe Sociale ne Sistemet e Informacionit • • Tema V – Infrastruktura e IT dhe technologjite e reja • • Tema VI – Bazat e Inteligjences se Biznesit: Bazat e te Dhenave dhe Sistemet e Manexhimit • • Tema VII – Technologjia e Telekomunikacionit, Internetit dhe Celulareve 8 •

Temat e Kursit • • • • Tema VIII – Sigurimi i Sistemeve te Informacionit Tema IX – Si te arrihet persosmeria operacionale dhe Intimiteti i klientit Aplikimet. Tema X – E-tregetia, Tregjet dixhitale dhe Mallrat dixhitale Tema XI – Manexhimi i dijes Tema XII – Nxitja ne marrjen e vendimeve Tema XIII – Si krijohen Sistemet e Informacionit Tema XIV – Manexhimi i projekteve 9 Manexhimi i Sistemeve Globale

Kontrolli i dijes • • Niveli i diskutimit në seminare (10%) Provimi i ndërmjetëm (30%) Detyrë kursi (20%) Provimi përfundimtar (40%) 10

Literatura • Literatura baze e detyrueshme: • 1. Management information Systems by Kenneth Laudon 12 th edition • 2. Management information Systems by Stephen Haag 11

Literatura e rekomanduar • (i) Literatura e detyrueshme: • 1. Management Information Systems nga James O’Brien and George Marakas • 2. Management Information Systems nga Effy Ozz • • (ii) Bibliografi: • 1. Management Information Systems by Raymond Mc. Leod and George Schell (May 6, 2006) • 2. Managing Information Systems: A Strategic Approach (Wiley Series in Probability and Statistics) • by Keri E. Pearlson and Carol S. Saunders (Jan 14, 2009 • 3. www. be. wvu. edu/mis/MIS_Resume. Book_Jan 2010. pdf 12

Informacioni dhe te dhenat • Informacioni – Klastra me fakte te mireqena dhe te dobishme ne procese si marrja e vendimeve. • Data (te dhenat) – Zinxhire faktesh qe perfaqsojne ngjarje si transaksione, pa kuptim pa pasur nje strukture. 13

Experiencat e IT dhe IS • Shembuj per IT – Hardware (PC, UNIX server) – Software (e-mail, Internet, Windows, Word) – Pajisje konsumatoresh (mobiles) • Shembuj per IS – File systems, databases, e-mail servers / clients – e-commerce – SAP, te dhena studentesh 14

Management Information Systems • MIS – Studimi i sistemeve te informacinit duke u fokusuar ne perdorimin e tyre ne biznes dhe manexhim. • Kendveshtrim: – Teknik, – Behavioural – Sociotechnical 15

Kendveshtrime te IS Kendveshtrimi teknik COMPUTER OPERATIONS SCIENCE RESEARCH MANAGEMENT SCIENCE MIS SOCIOLOGY PSYCHOLOGY Qytetar-politik POLITICAL SCIENCE Socioteknik 16

Pse IT ? • Qe nje kompani te mbijetoje dhe rritet: – Me shume pika(networking, Internet) – Produkte dhe sherbime te reja – Permiresoje punet dhe rrjedhen e aktiviteteve: • Eficenca • Kosto • Problemet etike dhe sociale 17

Pse IT? • Ndryshime nderkombetare: – Economia globale – Shoqeria e bazuar ne dije ose informacion – Ndermarrje Biznesi – Firma dixhitale 18

Ekonomia Globale • Rritja ne ekonomi mbeshtet ne Importet dhe Exportet. • Komunikimi global i domosdoshem • Sistemet e Informacionit mund te japin nje infrastrukture globale te tregetise. 19

Ekonomia e Informacionit 70% 60% % Sherbime 50% % Intelektuale 40% % Punetore 30% % Fshatare 20% 10% 7 19 9 0 19 8 0 19 7 0 19 6 0 19 5 0 19 4 0 19 3 0 19 2 0 19 1 19 0 0 0% YEAR 20

Ndryshimet ne Shoqeri • Ndryshimi i profileve te punesimit: – – Me pak bujqesi Me pak punetore te prodhimit Rritje ne sherbime Rritje e numrit te intelektualeve – te bazuar ne zyra. • USA: 55% e forces se punes i perket fushes se dijes ose aktiviteteve te lidhura me informacionin. • Zhvendosje e prodhimit ne vende me nivel te ulet te pagave. 21

Nderrmarrja e biznesit • • Ndryshuar nga organizatat me hierarki. Tashme i decentralizuar Bazohet ne infomacion te castit Fleksibiliteti me klientin ne focus 22

Firma dixhitale • Nje organizate ku: – Pothuajse te gjitha lidhjet me klientet, furnitoret dhe punonjesit jane dixhitale. Nearly all relationships with customers, suppliers and employees is digital – Procese te Bizneseve te kryera ne pranine e rrjetave dixhitale. • Fleksibel, • Varet nga IT 23

Shembull Studimi I • Ne vitin 2005, Wal-Mart beri ne shume se 285 Miliard ne shitjet potusjse nje 1/10 e shitjeve ne U. S – Kryesisht prej Sistemit Retail-link, qe lidh ne menyre dixhitale furnitoret e vet me 5, 289 magazina Wal. Mart ne gjithe boten. Menjehere sa nje klient blen nje artikull, furnitori qe ndjek ate artikull di te nisi nje artikull zevendesues ne raft. 24

Shembull Studimi II • Informacioni dhe Teknologjia – Esenciale ne Biznesin e industrise te avionave. Me hollesisht: – Kerko per cmime te ulta – Mundesi Rezervimi – Programi i fluturuesit frekuent – Komunikacione – Partnerships (EX: American Airlines Plus Citibank) • Informacioni dhe Technologjia bejne te mundur sa me siper. 25

Cfare eshte e ndryshme per MIS Fokus: CIS Biznes Softwer Objektiv: Biznesi me efektiv Program kompjuteri te besueshem Aftesia kryesore: Problem solving Logjika/Procedurat Detyra kryesore: Te percaktoje kerkesat Siguron qe inf. e Biznesit per sistemet e inf. ploteson kerkesat Titulli fillestar: Business Systems Analyst Application Programmer Qellimet ne karriere: Senior organizational manager Programming 26 manager

Karriera dhe MIS SAP Konsultante Analiste sistemesh Administratore te Database Web Designers Praktikante per manexhim Specialiste te suportit te klientit. 27

MIS definitions Definitions – vary in the literature “…MIS is an integrated computer based user-machine system that provides information for supporting operations and decision making functions” Awad (1988) “. . It [MIS] is a system using formalised procedures to provide management at all levels in all functions with appropriate information based on data from both internal and external sources, to enable them to make timely and effective decisions for planning, directing, and controlling the activities for which they are responsible. . ” Lucey (1997) “. . Organized approach to the study of information needs of management at every level in making operational, tactical, and strategic decisions. Its objective is to design and implement man-machine procedures, processes, and routines that provide suitably detailed reports in an accurate, consistent, and timely manner. . ” 28 www. Businessdictionary. com (2009)

29