Makroekonomia I wiczenia 3 Inflacja Karol Strzeliski 1

Makroekonomia I Ćwiczenia 3 – Inflacja Karol Strzeliński 1

Inflacja Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i czynników produkcji) w jakimś okresie czasu. Stopa inflacji to wzrost wyrażony w postaci procentowej odnoszący się do pewnego przedziału czasu. Innymi słowy jest to zjawisko spadku wartości pieniądza, czasami zwane zjawiskiem iluzji pieniądza. 2

Uwaga nie mylić! • Deflacja – spadek przeciętnego poziomu cen dóbr i usług. • Dezinflacja – spadek tempa wzrostu przeciętnego poziomu cen, czyli spowolnienie inflacji (spadek inflacji, nie spadek cen). 3

Problemem z pomiarem inflacji • W przypadku towarów innych niż pieniądz możemy obserwować zmiany ich ceny wyrażone w pieniądzu. • Nie można mierzyć zmian wartości pieniądza w innym pieniądzu on również może zyskiwać lub tracić na wartości. • Możliwe jest jednak śledzenie cen innych towarów, gdyż tylko ich obecność sprawia, że pieniądz ma rację bytu. 4

Miary inflacji Obecnie stosowane są dwa sposoby mierzenia inflacji: • indeksy (wskaźniki) cenowe, • deflatory. 5

Miary inflacji Indeksy mierzą względną zmianę średnich cen towarów, a także usług, w danym okresie. • Tworzy się tzw. koszyk dóbr – zestaw artykułów, których ceny będą śledzone. – Udział każdego z dóbr wyznaczany jest zwykle na podstawie znaczenia w obrotach handlowych. • Wyznacza się bazę - poziom cen z jakiegoś roku przyjętych za podstawę obliczeń. – W roku bazowym indeks wynosi 100. • Zmiana % wielkości wydatków na zakup towarów z koszyka w danym czasie przyjmowana jest za stopę inflacji bądź deflacji. 6

Miary inflacji - indeks Paaschego • Indeks Paaschego - oparty o ilości, dóbr z roku bieżącego. q – ilości danego dobra, 0 – rok bazowy, t – rok bieżący. • Deflator PKB 7

Miary inflacji - indeks Paaschego W zależności co znajdzie się w koszyku indeks ten może być innym wskaźnikiem inflacji: • wszystko to co w PKB – deflator, • towary kupowane przez konsumentów – CPI, • towary nabywane przez producetów – PPI). 8

Miary inflacji - indeks Laspeyersa • Indeks Laspeyersa - oparty o ilości dóbr z roku bazowego. q – ilości danego dobra, 0 – rok bazowy, t – rok bieżący. 9

Indeks cen Fishera • Średnia geometryczna indeksów Laspeyresa i Paaschego 10

Różne koszyki • Różne perspektywy pomiaru inflacji (konsumentów, hurtowników, czy producentów). • Indeks cen konsumpcyjnych/wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI – consumer price index) - zmiany poziomu cen koszyka dóbr i usług konsumowanego przez typową rodzinę w danym kraju. – Udział poszczególnych artykułów określa się na podstawie badań wydatków z budżetów domowych. – Zmiany cen rejestrowane są głównie na podstawie obserwacji prowadzonej przez ankieterów przez dłuższy czas w tych samych placówkach handlowych. Zwykle są to ceny detaliczne, – Wynik podaje się jako procentową zmianę wartości koszyka w stosunku do okresu bazowego. – W Polsce wskaźniki co miesiąc publikuje Główny Urząd Statystyczny. http: //www. stat. gov. pl/gus/5840_1632_PLK_HTML. htm 11

Wartości realne vs. nominalne • Sam wzrost wartości PKB nie musi wcale oznaczać, że wzrosła produkcja. • Wzrost wartości = wzrost produkcji i wzrost cen. • Wzrost wynagrodzenia nie musi wcale oznaczać, że staliśmy się bogatsi Zarabiamy więcej, ale ceny też wzrosły. • Aby prawidłowo ocenić skalę zmian wielkości makrekonomicznych (o ile więcej wytworzono w ciągu roku towarów i usług, o ile realnie jesteśmy bogatsi) należy wyeliminowanie efektów wzrostu cen. 12

Wartości realne vs. nominalne • W przypadku PKB i innych wartości należy wyliczyć je w cenach stałych wycenić je w kolejnym roku tak, jakby ceny nie uległy zmianie. • PKBNominalny – liczony w cenach bieżącyc (zawierających efekty inflacji); • PKBRealny – liczony w cenach stałych (lub uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji PKBRealny= PKBnominalny/deflator). 13

Wartości realne vs. nominalne • Cena realna = cena jakiegoś dobra wyrażona w stosunku do przeciętnych cen np. płaca realna = płaca nominalna/ przeciętny poziom cen (indeks cenowy) • Realna stopa procentowa , gdzie (i) – nominalna stopa procentowa 14

Wartości realne vs. nominalne • Za pomocą uproszczonego równania Fishera: Realna stopa procentowa (r) ≈ nominalna stopa procentowa (i) – stopa inflacji (π) , gdzie: π = ΔP/P = (P 1 – P 0)/P 0 Δdeflatora PKB ≈ Δnomin. PKB – Δrealnego. PKB Δrealne płace ≈ Δnominalne płace – inflacja 15

Realny kurs walutowy • • relatywna cena dóbr pochodzących z różnych krajów wyrażona w jednej walucie pokazuje konkurencyjność krajowych producentów – im wyższy, tym wyższa cena dóbr zagranicznych wyrażona w walucie krajowej, – im wyższy tym większa jest konkurencyjność danego kraju, – sprzyja to wzrostowi eksportu netto danego kraju. , gdzie P* - poziom cen za granicą, P – poziom cen krajowych Przykład (to jest tylko przykład, nie mylić z Big. Mac Index Purchasing Power Parity): nominalny kurs walutowy , cena Big. Mac’a w Polsce = 6 PLN, taki sam Big. Mac w Strefie Euro = 3 Euro 16

Inflacja a podaż pieniądza • Ilościowa teoria pieniądza • Szybkość obiegu pieniądza (V) - wskazuje ile razy dana ilość pieniędzy jest używana w ciągu roku do finansowania transakcji 17

Makroekonomia I Ćwiczenia Dziękuje za uwagę 18