MAKALE Tanm zellikleri Konuyla lgili Sorular Makale nedir

MAKALE • Tanımı • Özellikleri • Konuyla İlgili Sorular

Makale nedir? • Herhangi bir konuda bir görüş ve düşünceyi ileri sürmek, savunmak ya da desteklemek için yazılardır. Makalede görüş ve düşünceler kanıtlara dayandırılarak yazılırlar.

• Makaleler konularına göre çeşitlere ayrılırlar. Sanat, ( edebiyat, tiyatro, resim, müzik, dans, mimarlık vb. ) siyaset, bilim (hukuk, tıp, biyoloji, fizik, kimya. . ) toplumu ilgilendiren herhangi bir konu makalede işlenebilir

• Makaleler gazete ve dergi yazılarıdır. Günün siyasal, toplumsal vb. olaylarını yorumlamak üzere gazetenin ya da derginin ilk sütununda belli bir yazarın düzenli olarak yazdığı makalelere başmakale, o işi üstlenen yazara da başyazar denir.

ÖZELLİKLERİ • Makalelerin konuları toplumun büyük bir bölümünü ilgilendirir. • Makalede konuyla ilgili ortaya atılan tez örnek ve kanıtlarla ispatlanır. • Genellikle kurallı cümle kullanılır; çünkü kurallı cümleler kesinlik içerirler. • Makalenin dili sade, uslubu ciddidir.

• Makalenin yazılış amacı bir konuyu açıklamak, o konuyla ilgili bilgi vermektir. Bu yüzden dil “Göndergesel” işlevinde kullanılır. • Makale yazarı ele aldığı konuyu her yönü ile açıklamak, inandırıcı olmak ve düşüncelerini benimsetebilmek için araştırmak ve anlatımını belli bir plan dahilinde ortaya koymak zorundadır.

• Makale, bütün dünyada, gazete ile birlikte doğmuş ve gelişmiş bir yazı türüdür.

• Türk basın hayatında ilk makale Şinasi’ye aittir. Agah Efendi ile Şinasi’nin 1860’ta birlikte çıkardığı Tercüman-ı Ahval adlı gazetede yayınlanan bu makaleye önsöz anlamına gelen “Mukaddime” adı verilmiştir.

• Makaleler gazete ve dergi yazısı olması bakımından deneme ve fıkrayla benzerlik gösterse de pek çok bakımdan onlardan ayrılır. • Makalede okuyucuyu inandırma çabası vardır; fıkra ve denemede yoktur. • Makalede düşünceler sağlam, nesnel kanıtlara dayandırılır; fıkra ve denemede ise yazarın kendi görüşlerine yer verilir.

• Makalenin konuları herkesi ilgilendiren türden seçilir bu yönüyle denemeyle benzerlik gösterse de fıkradan ayrılır; çünkü fıkralar güncel konularda yazılırlar. • Makale, fıkra ve denemeye göre daha detaylı ve uzundur. • Makalenin dili ve uslubu ciddidir; fıkra ve denemede daha samimi bir hava vardır.

ÖRNEK SORULAR • Bir savı kanıtlamaya ya da çürütmeye yönelik yazı türüdür. Kimi gerçekleri öğretme amacı güder. Anlatım türü nesnel ve bilimseldir. Söylenenlerin kanıtlanması ve bir sonuca bağlanması gerekir. Yukarıda özellikleri belirtilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Fıkra B) Makale C) Anı D) Deneme E) Söyleşi

• Onuncu yüzyıl boyunca, Lombardia, Venedik örneğinden esinlenerek ticari yaşama yöneldi. Ticaret hızla Pavia’dan komşu kentler yayıldı. Bu kentlerin tümü, Venedik’in olağanüstü bir örneğini verdiği ve çıkarı gereği buralarda uyandırdığı trafiğe katılmak için acele ediyordu. Yukarıdaki parça aşağıdaki yazı türlerinden hangisinden alınmış olabilir? A) Eleştiriden B) Öyküden C) Denemeden D) Makaleden E) Röportajdan

• Yazarın herhangi bir konuda düşüncelerini açıklayarak savunduğu gazete veya dergi yazısıdır. Bu yazı türünde bilgiler ve görüşler belgelere dayandırılır, nesneldir. Konu bakımından sınır yoktur. İlk örneği Şinasi’nin Tercüman-ı Ahval ‘de yayımladığı “Mukaddime” dir. Bu parçada sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir? A) Deneme B) Eleştiri C) Röportaj D) Makale E) Biyografi

• Gazete ve dergilerde belli bir konuya ilişkin bilgi vermek, görüşlerin doğruluğunu ya da yanlışlığını kanıtlamak için yazılır. Yazarının gerçeğin ortaya konulmasında bilimsel bir tarafsızlığı vardır. Genellikle bilimsel konuların ele alındığı yazı türüdür. Bu parçada tanımı yapılan yazı türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Deneme B) Eleştiri C) Makale D) Söyleşi E) Fıkra

Hazırlayanlar: Mustafa KULAŞEN Ceren YÜKSEL Osman CİNGİCİK Hediye ÖZGEN