MADDEY OLUTURAN TANECKLER VE MADDENN HALLER MADDENN HALLER

MADDEYİ OLUŞTURAN TANECİKLER VE MADDENİN HALLERİ

MADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPISI • Maddeler katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunur. • Katıları oluşturan tanecikler arasında boşluk olmadığı için akma özelliği yoktur. • Sıvılar ve gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluk, taneciklerin hareket etmesine ve yer değiştirmesine sebep olur. Bu nedenle gazlar ve sıvılar akma özelliğine sahiptir.

MADDENİN TANECİKLİ YAPISI • Titreşim Hareketi: Katı, sıvı ve gaz molekülleri kendi etraflarında sağa-sola, yukarı-aşağı, öne-arkaya hareket yaparlar. Taneciklerin bu şekilde yaptığı harekete titreşim hareketi denir. • Öteleme hareketi : Sıvı ve gaz tanecikleri kendi etraflarında döner ve birbiri üzerlerinde kayarak maddenin akmasını sağlar. Taneciklerin yaptığı bu harekete öteleme hareketi adı verilir. • Tanecikler arası boşluk : KATI < SIVI < GAZ

• Örneğin: Bir suya damlatılan boya belirli bir süre sonra suya dağılır. Çünkü su tanecikleri öteleme hareketi yaparak boya moleküllerini ve kendi moleküllerini hareket ettirir. Aynı durum gazlar içinde geçerlidir. Odanın bir ucuna sıkılan oda parfümü kokusu bir müddet sonra diğer uçta hissedilir. Çünkü gaz molekülleride öteleyerek birbirini hareket ettirir ve akarlar.

MADDENİN SINIFLANDIRILMASI • 1. Katı • 2. Sıvı • 3. Gaz

KATILAR: Katı hali, maddenin en düzenli halidir. • Katıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar yok denecek kadar azdır. • Katı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti çok fazladır. • Katıların belirli bir şekli ve belirli bir hacmi vardır. • Katılar sıkıştırılamaz.

• SIVILAR: Sıvılar, katılara göre daha düzensizdir. • Sıvıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar, katılara göre daha fazladır. • Sıvı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti, katılardakine göre daha azdır. • Sıvıların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar. • Sıvıların belirli bir hacmi vardır. • Sıvılar, akışkandır. • Sıvılar çok az sıkıştırılabilir.

GAZLAR: Gaz hali, maddenin en düzensiz halidir. • Gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar çok fazladır. • Gazları oluşturan tanecikler arasındaki çekim kuvveti çok azdır. • Gazların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar. • Gazların belirli bir hacmi yoktur. Bulundukları kabın hacmini alırlar. • Gazlar, uçucudur. • Gazlar rahatlıkla sıkıştırılabilir.

HAL ŞEMASI

Maddenin halleri ve tanecikli yapısı konusunda maddenin aslında üç halinin olduğunu görmüş olduk bunlar; katı sıvı ve gaz halidir. En basit bi örnek olan suyun bu üç halinide görmek mümkündür. Maddenin bu üç halinede tanık olmamızı sağlayan en büyük etmen sıcaklıktır. Bir maddenin sıcaklığını ne kadar artırırsak madde o kadar sıvı hale geçmeye çalışıcaktır.

. Haldeğişimde en önemli etken sizce nedir? Tabiki de SICAKLIK

Katı, Sıvı ve Gazların Genleşme. Sıkışma Özellikleri • • Katı, sıvı gazlar genleşebilir. Gazlar katı ve sıvılara göre daha fazla genleşir. Sıvılar ve gazlar sıkıştırılabilir, katılar sıkıştırılamaz. Gazlar sıvılara göre daha fazla sıkıştırılabilir.

Maddenin Sıkışma-Genleşme Özellikleri ile Tanecikli Yapıları Arasındaki İlişki • Maddelerin sıkışma ve genleşme özellikleri maddeyi oluşturan taneciklerin arasındaki boşluk miktarına bağlıdır. • Tanecikleri arasındaki boşluk miktarı en fazla olan gazlar, sıvılar ve katılara göre daha fazla sıkıştırılabilir ve genleşebilir.