MADDENN TANECKL YAPISI Aada grm olduunuz okul binamz

MADDENİN TANECİKLİ YAPISI

• Aşağıda görmüş olduğunuz okul binamız bir bütün gibi gözüküyor mu ?

TARİH BOYUNCA TANECİK FİKRİNDE DEĞİŞMELER

• Democritus(Demokritos), bir gün sahilde gezerken kumun uzaktan bakılınca bütünsel bir görünüme sahip olduğunu, yakından bakıldığında ise taneciklerden oluştuğunu gözlemlemişti. Bu gözlem, onu bütün maddelerin taneciklerden oluşup oluşmadığı düşüncesine götürdü. Bu görüşe göre madde, gözle görülemeyen ve bölünemeyen taneciklerden oluşmuştur. Fakat tamamen tahmine dayalı bir çalışma yapmıştır.

• Democritus bütün görebildiğimiz maddelerin bölünebileceğini, maddeleri oluşturan taneciklerin ise görülemediği için bölünemeyeceğini ifade etmiştir. Bundan dolayı bu taneciklere Yunancada bölünemez anlamına gelen “atomos” adını vermiştir. Günümüzde bu taneciklere atom denilmektedir.

• Atom hakkındaki ilk bilimsel çalışma 19. yüzyılın başlarında İngiliz bilim insanı John Dalton (Con Dalton) tarafından yapılmıştır. Dalton’a göre altın, gümüş gibi maddeler, atom adını verdiğimiz küreye benzer bölünemeyen taneciklerden oluşmuştur. Atom kavramını açıklarken şekildeki tahta küreleri model olarak kullanmıştır.

• Dalton’dan sonra da atomla ilgili çalışmalar devam etmiştir. Marie Curié (Meri Küri) ve Becquerel (Bekerel) bu konuya katkı sağlayan önemli çalşlmalarda bulunmuşlardır. Marie Curie(Meri Küri) Becquerel(Bekerel)

ATOM NEDİR? • Hava, su, dağlar, hayvanlar, bitkiler, vücudumuz, koltuk, kısacası en ağırından en hafifine kadar gördüğümüz dokunduğumuz hissettiğimiz her şey atomlardan meydana gelmiştir. . . Yani atom maddelerin özelliklerini taşıyan en küçük küresel biçimli yapıdır.

• Günümüzde atom hakkında daha detaylı bilgilere ulaşılmıştır. Atomun bölünemez olduğu fikri yıkılmış ve atomların daha da küçük parçacıklardan oluştuğu anlaşılmıştır. • Günümüzde atomu oluşturan bu parçacıklar hakkında bilgi sahibi olmamıza rağmen atom hakkında her şeyin bilindiği söylenemez.

• Bunu bir örnekle açıklamaya çalışalım Elinizde bir elma olduğunu düşünün. Kuşkusuz bu elmanın içindeki atomları görebilmemiz mümkün değildir. Atomları mutlaka görmek istiyorum diyorsanız, elinizdeki elmayı dünyanın boyutlarına getirmemiz gerekecektir. Elinizdeki elma dünya boyutunda büyürse, işte o zaman anahtarın içindeki her bir atom bir kiraz büyüklüğüne ulaşır ve sizde onları görebilirsiniz

• Yine bu küçüklüğü kavrayabilmek ve her şeyin nasıl atomlarla dolu olabildiğini görebilmek için bir örnek daha verelim bir tuz tanesinin tüm atomlarını saymak istediğimizi düşünelim. Saniyede bir milyar (1. 000) tane sayacak kadar eli çabuk olduğunuzu da varsayalım. Bu dikkate değer beceriye karşın bu ufacık tuz tanesi içindeki atom sayısını tam olarak tespit edebilmek için beş yüz yıldan fazla zamana ihtiyacımız olacaktır.

• Maddeler, göründüğü gibi bütünsel bir yapıya sahip değildir, taneciklerden oluşmuştur. Maddeyi oluşturan bu tanecikler arasında boşluk vardır. Maddelerin sıkışabilme özelliği tanecikler arasındaki boşluk miktarına bağlıdır. Bu boşluk miktarı ise maddenin hâline göre değişir. Yanda görüldüğü gibi gaz hâlinde bulunan maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk oldukça fazladır. • Gazları sıkıştırdığımızda tanecikler arasındaki boşluğu azaltmış oluruz. Katı ve sıvı hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk fazla olmadığı için kolaylıkla sıkıştıramayız.

Canlı Hücresi ile Atom Arasındaki İlişki • Doğada bütün maddelerin taneciklerden oluştuğunu öğrendik. Peki, bütünsel yapıda gördüğümüz canlılarda durum nasıldır? • Bir hücrede çok sayıda bulunan bu karmaşık yapılardan bir tanesini büyütebilme imkânımız olsaydı, onların çok sayıda atomlardan oluştuğunu görürdük.

Organizmanın oluşması için hücreler bir araya gelir. Hücre içinde bulunan çekirdeği inceleyelim. Acaba atomu oluşturan daha da küçük parçacıklar var mıdır? Bu yapılar ise atomların bir araya gelmesinden oluşmuştur. Hücre çekirdeği protein, karbonhidrat ve yağ olarak adlandırdığımız yapıları içerir.

KENDİMİZİ DEĞERLENDİRELİM

D D 2. Maddeleri oluşturan tanecikleri mikroskopla görebiliriz. D 1. Maddeler bütünsel bir yapıya sahiptir. Y 4. Bir hücre sayamayacağımız kadar çok sayıda atom içerir. Y D 3. Bütün maddeler taneciklerden oluşur. Y 1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 5. Atom daha da küçük parçacıklardan oluşur. Y 4. Çıkış D 5. Çıkış 6. Canlı ve cansız her madde atomdan oluşur. Y 6. Çıkış D 7. Çıkış 7. Maddeyi oluşturan tanecikler arasında boşluk vardır. Y 8. Çıkış

D Atomlar daha da küçük parçacıklardan 1. oluşur. Canlı ve cansız tüm maddeler atomlar 2. dan oluşmuştur. Atom kavramını ilk defa Dalton ortaya 3. atmıştır. Bir demir teli sürekli böldüğümüzde, 4. elde edilen en küçük parça demir özelliği taşımaz. Çalışma masamız ve içtiğimiz süt 5. taneciklerden oluşmuştur. Y