Madde Bamll Manisa l Salk Mdrl Madde kullanm

Madde Bağımlılığı Manisa İl Sağlık Müdürlüğü

Madde kullanımı sadece ülkemizde değil tüm dünya genelinde büyük bir sorun haline gelmiş durumda… Madde Kullanım Hızı Giderek Artmakta!

�Avrupa’da 15 -64 yaş arası genel nüfusta herhangi bir uyuşturucu maddenin en az bir defa kullanım yaygınlığının %25 civarında olduğu görülmektedir. (Yaklaşık 93 milyon kişi) Avrupa Uyuşturucu Raporu (2017)

� 15 -64 yaş aralığında en az bir defa uyuşturucu kullanım yaygınlığı % 2, 7 (yaklaşık 1, 3 milyon kişi) � 15 - 16 yaş aralığında en az bir defa uyuşturucu kullanım yaygınlığı % 1, 5 � 2007 - 2016 yılları arasında uyuşturucu kullanımı nedeniyle hayatını kaybeden 2148 vatandaşımız bulunmaktadır. Ulusal ve Uluslararası Raporlarda Ülkemiz Verileri

Türkiye’de uyuşturucu tedavisi gören; �En küçük bağımlının yaşının 13, �En büyük bağımlının yaşının ise 65 olduğu, �Hastalardan %0, 24’ünün 15 yaşın altında bulunduğu bildirildi.

Peki Neden? � � Artan nüfus, Kültürel ve sosyal bağların zayıflaması, Hızlı şehirleşme ve nüfus hareketleri, Başta internet olmak üzere teknolojinin kötü amaçlarla da kullanılmaya açık olması,

Neden? �Genetik Yatkınlık, �Travmatik yaşantılar ve ihmal, �Ruhsal hastalıkların varlığı, �Madde kullanılan çevrede bulunma, �Erken yaşta madde deneyimi, �Madde kullanımında seçilen uygulama şekli. Madde kötüye kullanımını tetiklemektedir.

Araştırmalar özellikle 12 -21 yaş arasındaki bireylerin madde bağımlılığına daha yatkın olduğunu göstermektedir. ERGENLİK DÖNEMİ

Bu Dönemde; �Merak, �Anne-babaya başkaldırma, �Uzlaşma yeteneğinden uzak bir tutum (kuralı bozma isteği), �Büyüme �Aşağılık �Eski ve büyük olma hayali, hissi, kendini kanıtlama arzusu, arkadaşlarından uzaklaşma, �Riskli davranışlar gösterme.

‘Zararını bilseydim kullanmazdım’ � Bağımlılık ile ilgili hazırlanmış raporlarda yer alan verilere göre, uyuşturucu madde kullanımı ve sonuçlarına karşı bilgilendirmekte yetersiziz. � Uyuşturucu madde kullananların %73’ü, madde kullanımına başlamadan önce uyuşturucunun zararları konusunda bilgi sahibi olmadığını ifade etti. � Bunların yüzde 94’ü ise, “Uyuşturucunun zararları konusunda bilgilendirilmiş olsaydım kullanmaya kesinlikle başlamazdım. ’’ dedi.

Madde kullanmak…

Madde Bağımlılığı Nedir? Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi; bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının artırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması sonucu oluşan bir beyin hastalığı’ dır.

Bağımlılık; �Tedavi edilmezse hayat boyu sürer, �Sosyal hayatı bozar, �Çevre ve arkadaşlar kaybedilir, �Ailevi sorunlar ortaya çıkmaya başlar, �Ekonomik kayıplar yaşatır ve Hayat artık maddenin etrafında dönmeye başlar !

Fiziksel Bağımlılık Psikolojik Bağımlılık 2’ye ayrılır:

BAĞIMLILIK YAPICI MADDE NEDİR ? Beyin işlevlerini doğrudan etkileyerek kullanan kişinin ruhsal, fiziksel ve davranışsal dengesini bozan, Bu kişide ruhsal ve fiziksel bağımlılığa yol açan, Kişisel ve toplumsal yönden ekonomik ve sosyal çöküntü oluşturan, Yaşam için gerekli olmayan maddelerdir.

Bağımlılık Yapan Maddeler �Nikotin (Tütün, sigara) �Kafein �Alkol �Esrar �Uçucu maddeler (Tiner, yapıştırıcılar vb. ) �Sentetik Kannabinoidler (Bonzai, Jameika …) �Opiyatlar (eroin, afyon, morfin, kodein vb. ) �Ecstasy �Kokain �Amfetamin ve benzerleri (ve captagon, ice) �Hallüsinojenler �Fensiklidin �Sedatif, Hipnotik ve Anksiyolitikler

�İnsanların görme, koku alma, dokunma gibi çeşitli duyulardan zevk alabilmesi veya sevme, ödül alma, sınıf geçme, yarış kazanma gibi deneyimlerden yaşanan olumlu duygular beynin dopamin salgılamasına bağlıdır. Kendimizi sakin, mutlu hissediyoruz. � Bir süre sonra salgılanan dopamin miktarı eski haline dönüyor ve biz olağan hayatımıza devam ediyoruz, yeni mutlu bir an yaşamayı bekliyoruz, çünkü beynimiz bunu hafızaya kaydediyor ve ona tekrar ulaşmak için gerekli hareketleri hatırlar ve tekrarlatır.

�Bağımlılık yapan maddeler ilk kullanıldığında hızlı ve yüksek miktarda dopamin salgılanır: ‘ödül’ �Tekrarlayan kullanımlarda dopamin yine yükselir ama eski düzeylerine ulaşamaz. �Bağımlılarda dopamin salınımı bozulur, kişi artık hiçbir şeyden zevk alamaz olur.

�Bir süre sonra madde kullanımı yemekle aynı anlama geliyor. �Daha sonra da bu maddelere ulaşıp kullanma isteği hayatta kalmak için gerçekten gerekli davranışların önüne geçiyor. Aile , iş toplum gibi önceden değer taşıyan unsurlar bağımlılık karşısında önemini yitiriyor.

Bağımlılık Tanı Kriterleri 1. Tolerans gelişmesi - Maddenin sürekli artan dozlarda kullanılması ve yeterli gelmemesi 2. Madde kesildiğinde ya da azaltıldığında fiziksel ya da psikolojik yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması - Huzursuzluk, uykusuzluk, sinirlilik, bulantı, baş ağrısı, iştah artması, konsantrasyon bozukluğu, korku, titreme, tansiyon çıkması, kalbin hızlı atması terleme, hayal görme gibi bedensel belirtiler.

Tolerans �Bağımlılıkta, aynı etkiyi sağlamak için kullanılan madde miktarı giderek artar.

Yoksunluk �Uzun kullanım sonucu, kişinin madde almaması durumunda ortaya çıkan fiziksel etkilerdir. Kişi yoksunluk belirtilerinden kurtulmak için tekrar kullanmak ister.

Bağımlılık Tanı Kriterleri 3. Maddenin tasarlandığından fazla miktarda ve sürede alınması, 4. Madde kullanımını bırakmak ya da denetlemek için yineleyen çabalar, 5. Maddeyi elde etmek için çok zaman harcama, 6. Madde etkisi altında olduğu için günlük işlerini yerine getirememe, 7. Sosyal, bedensel ya da ruhsal bir sorunun varlığına karşın madde kullanımını sürdürme.

BAĞIMLILIK SÜRECİ SOSYAL ÇEVRE & AKRAN BASKISI MERAK & İLK DENEME ALIŞMA & BAĞIMLI OLMAYA DOĞRU İLERLEME BAĞIMLILIĞA TESLİM OLMA TEDAVİ SÜRECİ YENİDEN BAĞIMLILIĞA DÖNÜŞ

Bağımlılık Döngüsü

BAĞIMLI OLAN KİŞİNİN… AIDS, frengi, verem, hepatit B ve hepatit C, kanser, kangren gibi birçok hastalığa yakalanma riski artar. Kendini kontrolü zayıflar. Kendine güveni azalır. İdealleri ve geleceği ile ilgili ümitleri yıkılır. Kullandığı maddeler vücudunun savunma mekanizmasını yok edip bağışıklık sistemini zayıflatır. İnsani prensipleri ve değerleri yok olmaya başlar.

MADDE KULLANMAYA BAŞLAYAN HERKES BAĞIMLI OLABİLİR!

‘Benim iradem güçlüdür, ben bağımlı olmam. ’ ‘Ben kendimi kontrol edebilirim. ’ ‘Herkes kullanıyor, bir şey olmuyor. ’ ‘Bir kere kullanmaktan bir şey çıkmaz. ’ ‘Sadece zayıf insanlar bağımlı olur. ’ ‘Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz. ’ YANLIŞ İNANIŞLAR

YANLIŞ DOĞRU Esrar doğal olduğu için zararlı değildir. Bir çok bitki insan için zehirlidir. Esrar bağımlılık yapmaz. Esrar psikolojik bağımlılık yapar, genellikle diğer maddelere geçiş maddesidir. Esrarın etkisi sadece birkaç saat sürer. Esrar vücutta yağ hücrelerinde depolandığı için etkisi günlerce, haftalarca sürebilir. Esrar stresi giderir. Diğer uyuşturucularda olduğu gibi esrar sadece problemlerle yüzleşmeyi geciktirir. Esrar, sigaradan ve alkolden daha az zararlıdır. Esrar 421 adet kimyasal madde içermektedir. Sigara şeklinde içildiği zaman sigaradan 5 kat daha zararlıdır. Esrar zihni açar Esrar zihni sisli hale getirir. Bellek, konuşma, anlama ve karar verme yeteneğini bozar.

MADDE BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI BEDENSEL SORUNLAR • İşitme, tat, görme, his ve koku almada sıkıntılar, • Nefes darlığı, boğulma hissi, solunum felçleri ve diğer akciğer hastalıkları, • Yaralar, cilt hastalıkları, saç dökülmeleri, • Hareket bozuklukları, • Sara nöbetleri, • Konuşma bozuklukları gibi…

MADDE BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI RUHSAL SORUNLAR • Sıkıntı • Gerginlik • Şüpheler • Depresyon • Sürekli görülen hayaller • Uyku bozuklukları

MADDE BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI TOPLUMSAL SORUNLAR • Aile içi ilişkilerin bozulması ve parçalanmış aileler • İş gücü kayıpları • Aşırı harcamalar • Topluma uyum problemleri • Yasal sorunlar gibi…

Beyin ve Madde Bağımlılığı � FRONTAL (ÖN) LOB HASARLARI Beyinde yavaşlama, konsantrasyon zayıflığı, doğru kararlar alma, duygularını ve dürtülerini kontrol etme zorluğu. � HİPOTALAMUS HASARLARI Beynin böbreklere suyu emmesini ileten hormonu üretmesini engeller. Daha fazla su atık olarak kaybedilir. Vücutta susuzluk. � BEYİNCİK HASARLARI Denge kaybı, sık düşme. � TEMPORAL (ŞAKAK) LOB HASARLARI Hafızayla ilgili olan bölge olumsuz etkilenir. KSB’ten USB’e bilgi aktarımı karışır. Dolayısıyla geçici süre hafıza kaybı.

Önleyici Faktörler Nelerdir? �Güçlü ve pozitif aile bağları, �Ebeveynlerin çocuklarının arkadaşlarından ve neler yaptıklarından haberdar olması, �Aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması, �Ebeveynlerin olmaları, çocuklarının yaşamlarına ilgili �Okulda başarılı olma; okul, klüpler gibi kurumlarla kurulmuş güçlü bir bağ, �Uyuşturucu kullanımı ile ilgili doğru bilgilenme.

Madde Bağımlılığı Tedavi Süreci Koruma & Önleme Danışma Hizmetleri(1. basamak sağlık hizmetleri) 3. Tıbbi tedavi (detoks, idame) 4. Rehabilitasyon: 1. 2. ◦ Tıbbi ◦ Sosyal

TEDAVİDE TEMEL İLKELER �Önce tedaviye karar vermek gerekir. Tedaviye karar vermek madde bağımlısı için çok önemli bir süreçtir. �Kişi, madde kullanımının zararları hakkında farkındalık kazanır. Bu noktadan sonra madde kullanmayı bırakmaya karar verme aşaması gelir. �Kişinin maddeyi bırakmaya istekli olması gerekir. �Bağımlılık tedavisinde esas olan, kişinin yaşamını ve kendisini tümüyle değiştirmeye karar vermesidir.

MADDE BAĞIMLILIĞINDA TEDAVİ AŞAMASI �Bağımlılık tedavisi sadece kişinin maddeyi bırakmasını değil, sosyal yaşamına geri dönmesini ve yaşamını sağlıklı biçimde sürdürebilmesini de içerir. �Kişinin tedavi olma motivasyonu ve tedaviye uyumu çok önemlidir. İsteklilik ve kararlılık tedaviyi mümkün kılmaktadır.

MADDE BAĞIMLILIĞI TEDAVİSİNDE AŞAMALAR Tedaviye yönlendirme Detoksifikasyon (arındırma) Bağımlılığın terapisi Rehabilitasyon

TEDAVİ SÜRECİ YÖNTEMLERİ İlk olarak kişi tedavi merkezinin başvurduğu zaman kişinin bedeninin maddeden arındırılması (detoksifikasyon) gerekir. Tıbbi tedavi gereklidir, çünkü bağımlılık yapıcı maddeler kişide ciddi yoksunluk belirtilerine neden olur. Tıbbi tedavinin yanı sıra kişinin kendini tanıması, madde kullanma nedenleri, tekrar başlamaması için neler yapması gerektiğini öğrenmesi gerekir. Vücuttan toksik madde uzaklaştırılıp yoksunluk belirtileri kaybolduktan sonra ikinci aşamaya geçilir. Rehabilitasyon aşamasında kişilerin problemleri çözümlenmeye çalışılır. ruhsal

TEDAVİ SÜRECİ YÖNTEMLERİ Sağlığa zararlı alışkanlıkların tedavisi için hastanelerin psikiyatri bölümlerine veya bu konularla ilgilenen gönüllü kuruluşlara başvurmak gerekir. Tedavi sonrası bağımlının normal yaşam koşullarına kavuşturulması, toplum içinde yararlı, mutlu ve üretken olabilmesinin sağlanması amaç edilmiştir. Bağımlı tamamen iyileştikten sonra yeni bir çevreye uyumunu gerçekleştirmek üzere önemle periyodik görüşmelerin sürdürülmesi amaçlanır. Bağımlı öğrenci sağlamak üzere hedeflenir. ise okula tekrar devamını okul aile işbirliği kurulması

Biz Neler Yapabiliriz? Çevreyi Değiştirme; Ortam Değiştirme Konusunda Örnekler; • Memlekete gitme • Evi taşıma • Çalıştığı işi değiştirme Olumlu Yanlarını Destekleyin! � Ödüllendirilen, takdir edilen davranışların gelecekte tekrar edilme olasılığı daha yüksektir.

Sınırları Belirleme �Bulunulan ortamda, bağımlılık yapıcı herhangi bir maddeyi denemede ilgili bir teklifte bulunulursa kısa ve net bir ifadeyle “Hayır!” deyip ardından ortamı terk edebilme. Sorumluluk Alma �Uzunca bir süre madde kullanımı olan birey kendi sorumluluklarını yerine getiremediği için, zamanla onun yerine o görevleri ailenin diğer fertleri üstlenirler.

Teşekkürler…