M ATIK TOPLAMA VE DEPOLAMASINDA ZLENECEK SRELER UZM

M. Ü ATIK TOPLAMA VE DEPOLAMASINDA İZLENECEK SÜREÇLER UZM. JEO. MÜH. GÜLİZ BÜLBÜL A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI BELGE NO: 44161

Amaç Çevre Kanunu ve ilgili yönetmelikleri doğrultusunda M. Ü Laboratuvarlarında, atölyelerinde ve diğer birimlerde eğitimaraştırma ve idare faaliyetleri sırasında oluşan atıkların yönetim prensipleri ve sorumluluklarını oluşturmaktır.

Kapsam Üniversitemizin atık üreten birimlerinde oluşan atıkların atık sınıfına (tehlikeli, tehlikesiz) göre ayrıştırılıp çevreye zarar vermesi engellenerek depolanması, geçici depolanma alanlarına sevkiyatı ve bertarafı işlemleri için gerekli metotların belirlenmesidir. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Sorumlular Bu prosedürün uygulanmasında görevleri farklı ama birbirini tamamlayan sorumlular bulunmaktadır. Bu sorumluları 3 başlık altında toplayabiliriz. § Atık Koordinatörleri § Atık Sorumluları § Atık Üreticileri M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Atık Koordinatörü Yükümlülükleri • Biriminde ve bağlı bulunan alt birimlerde ‘’atık Yönetimi Yönergesi’’ esasalarının yerine getirilmesini sağlamak. • Birimine bağlı alt birimlerde (Bölüm, Anabilim Dalı) belirlenen ‘’Atık Sorumluları’’ nı Atık Yönetim Komisyonuna bildirmek. • Birim içinde atıkların mevzuata uygun şekilde toplanmasını ve geçici depolamaya taşınmasını denetlemek. • Atıkların araştırma, üretim birimlerinde mevzuata uygun bir şekilde geçici depolanması durumunda, güvenli bir şekilde saklanmasını/depolanmasını sağlamak ve durum hakkında Birim Alt Komisyonlarından sağlanan verilerle Atık Yönetim Komisyonunu bilgilendirmek. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Atık Sorumlusu Yükümlülükleri • Sorumluluğu dahilindeki alt birimlerde atık oluşturma potansiyeli olan faaliyetleri belirlemek ve takip etmek. • Birimler ve alt birimlerdeki atık üretimini en aza indirmek için gerekli tedbirleri almak. • Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini giderecek veya en aza indirecek şekilde, uygun biçimde ambalajlamasını ve etiketlenmesini sağlamak. • Atıkların, alt birimlerde oluşturalacak geçici atık depolama sahalarında saklanmasını ve buradan birime ait geçici atık depolama sahasına nakliyesini sağlamak. • Birimindeki iç denetimi sağlamak. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Atık Üreticisi Yükümlülükleri • Uygulama yönerge ve esaslarına riayet etmek • Atık oluşumunun önlenmesi, bu mümkün değilse atık üretim miktarını en aza indirilmesini sağlamak • Mümkünse atık içeriğinin geri kazanılmasını sağlamak ve tehlike içeriğini azaltmak/ortadan kaldırmak, uygun saklama ve depolamayı sağlamak. • Üretilen atıklarla ilgili kayıtları tutmak, uluslararası kabul görmüş standartlara uygun olarak ambalajlamak ve etiketlemek. • Atıkların üretim yerinde, saklanması/depolanmasında iş ve çevre güvenliğini sağlamak. • İlgili mevzuata ve tesis edilecek Uygulama Usul ve Esaslarına uygun bir şekilde Atık beyan Formlarını doldurarak, atıkları alt birim sorumlularına teslim etmek. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Genel Prensipler Atık yönetimine ilişkin genel prensipler şunlardır; v Çevre Danışmanı ve Birim Yönetimi tarafından ilgili laboratuvar bünyesinde oluşan tüm atıkların tanımlanması, sınıflandırılması, biriktirilmesi, bertarafı Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik ve diğer atık yönetmelikleri hükümlerine uygun olarak yapılır, uygulaması ve güncelliği takip edilir. v Atık üretiminin ve atığın zararlılığının önlenmesi ve azaltılması esastır. Atıkların ayrılması, biriktirilmesi ve toplanması sırasında su, hava, toprak, bitki ve hayvanlar için risk yaratmayacak, gürültü, titreşim ve koku yoluyla rahatsızlığa neden olmayacak, doğal çevrenin olumsuz etkilenmesini önleyecek ve böylece çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek yöntem ve işlemlerin kullanılması esastır. v Farklı türdeki atıkların kaynağında ayrı toplanması esastır. v Atıkların kaynağında en aza indirilmesi esastır. v Atık malzemelerin yönetim safhalarında (Belirleme-Sınıflandırma, Toplama, Taşıma, Depolama, Bertaraf Etme) İş Sağlığı ve İş Güvenliği tedbirlerini uygulamak esastır. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Cezai Hükümler Atık Koordinatörleri, Atık Sorumluları ve Atık üreticilerinin v Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmaları yasaktır. v Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. v Çevreyi kirletenler ve çevreye zarar verenler sebep oldukları kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar. Her yıl Bakanlık tarafından yasal gerekliliklerin ihlali halinde uygulanacak idari para cezaları yayınlanır. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

MARMARA ÜNİVERSİTESİ ATIK TOPLAMA ÇALIŞMALARINDA İZLENECEK SÜREÇ Tehlikeli ve tehlikesiz atıkların minimizasyonu, kaynağında ayrı toplanması, ara depolanması, gerekli olduğu durumda atıklar için aktarma merkezleri oluşturulması, atıkların taşınması, geri kazanılması, bertarafı , bakım- izleme-kontrol süreçleri Üniversitemizde Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülmektedir. www. csuam. edu. tr M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

1. Atıklarının Belirlenmesi ve Sınıflandırılması Atıklar, Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik ve diğer atık yönetmelikleri hükümlerine uygun olarak Atık Sorumluları tarafından belirlenerek ve Laboratuvar Atık Tablosu’nda sınıflandırılır. Laboratuvar Atık Tablosu’nda yer alan kategorilere dâhil olmayan yeni bir atık oluştuğunda atık üreticisi Atık Sorumlusu’na bilgi verir. Atık Yönetimi Komisyonu tarafından atığın sınıfı, biriktirme ve bertaraf şekli belirlenir. Bu süre zarfında atığın diğer atıklarla karışmayacak şekilde güvenli depolanması sağlanmalıdır. Üniversitemizde birbirini takip eden 3 aşamalı bir depolama süreci uygulanması planlanmıştır. 1. Atıklarının Üretildiği Yerde Geçici Depolanması 2. Atıklarının Üretildiği Yerden Alınarak, Birim İçindeki Geçici Atık Alanında Depolanması 3. Atıkların Birim Atık Alanından alınarak Geçici Depolama Alanlarında Depolanması M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

2. Atıklarının Üretildiği Yerde Geçici Depolanması § Rektörlük tarafından sıvı/ katı atık bidonlarının alımının yapılabilmesi için ilk olarak stokta bulunan ve bertaraf edilmeyi bekleyen sonrasında da 1 yıl içinde üretecekleri katı ve sıvı atıkların ayrı olarak belirleyerek Çevre sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezine bildirmelidirler. § Laboratuvarlarda oluşan atıklar kaynağında başka tür atıklarla karışmayacak şekilde uygun ambalajlarda atık etiketleri takılarak saklama miktarlarını aşmayacak şekilde biriktirilir. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

3. Atıklarının Birim İçindeki Geçici Atık Alanına Taşınması • Atık üreticileri atık kutuları dolduğunda Laboratuvar Sorumlusuna atıkların bertaraf edilmesi için haber vermekle yükümlüdür. • Oluşan atıklar eğitim verilerek görevlendirilmiş personel tarafından ilk olarak ilgili fakülte, enstitü geçici Atık Alanı’na taşınır. Taşıma işlemini yapmak için biyolojik, kimyasal, tıbbi atık üreten fakültelerin Birim Sorumlusu tarafından en az 2 personel belirlenecektir. Belirlenen personellere Birim Yöneticileri tarafından Ø Eğitimlerinin verilmesi Ø Sağlık Taramalarının yapılması Ø Kişisel Koruyucu Donanım tedarik edilmesi Yasal zorunluluktur. Eğitimler üniversitenin İş Güvenliği Uzmanı tarafından verilecek olup eğitim içeriği ve atık yönetimi ile ilgili bilgilere www. csuam. edu. tr adresinden erişilebilir. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

4. Geçici Depolama Alanları Geçici Depolama; Atıkların ara depolama, geri kazanım ve nihai bertaraf tesislerine ulaştırılmadan yada tesiste tekrar kullanmadan önce, atık üreticisi tarafından tesis içinde, tesis içinde uygun yer bulunmaması durumunda üreticiye ait uygun bir alanda güvenli bir şekilde depolanması olarak tanımlanmaktadır. Üreticiler atıklarının çevreye ve kendilerine verebileceği zararları düşünmeden bu tarz bir geçici atık depolama sahası oluşturmamaları durumunda, 2872 Çevre Kanunu uyarınca çevre kirliliğine neden olduğu tespit edilen kurum, kuruluş ve işletmeler için öngörülen idari yaptırımlar, faaliyetten men ve idari nitelikte para cezasına çarptırılırlar. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

4. 1 M. Ü Geçici Depolama Alanları Üniversitemizde Yapı İşleri ve Teknik Daire. Başkanlığı tarafından uygun yer seçimi yapılarak; § § Başıbüyük Sağlık kampüsü Üniversitemize Tahsis edilen Kenan Evren Kışlası Göztepe Kampüsü Kartal Kampüsü’nde olmak üzere 4 adet Geçici Depolama Alanı yapılacaktır. Konu ile ilgili teknik detaylar Mimar Eda Diken tarafından yürütülmektedir. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

4. 2 Geçici Depolama Alanlarında Çalışacak Personel Geçici depolama alanları için ofis programlarını kullanabilen, kayıt ve raporlama yapabilecek kadrolu ya da sözleşmeli 2 ve gerekli eğitimi almış 1 temizlik personeli Rektörlük tarafından görevlendirilecektir. Görevlendirilecek olan personelin iş güvenliği eğitimi, atıkların depolanması, acil durum eğitimlerinin Rektörlük tarafından tamamlanması zorunludur. Bu alanlarda görevlendirilecek personelin mevzuat gereği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildiminin yapılması zorunludur. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

5. Atıkların Birim Atık Sahalarından Geçici Depolama Alanlarına Sevkiyatı § Birimlerde biriken atıkların uzaklaştırılması için atık sorumluları atık koordinatörlerine sevkedilecek atıkların adını ve muhteviyatını EBYS üzerinden bildirirler. Atık Koordinatörü de bu talepleri toplayarak geçici depolama alanındaki ilgili personele yine EBYS üzerinden bildirir ve ilgili personel gerekli planlamayı yaptıktan sonra vereceği onayın ardından görevli atık personelini bölgeye yönlendirerek atığı geçici depolama alınmasını gerçekleştirir. § Geçici Depolama alanında görevli personel sevkedilen atıkları üzerindeki etiketleri kontrol ederek depoya kabul ederek uygun şekilde yerleşimini sağlar ve envantere kaydeder. Geçici Depo alanları oluşturulmasının ardından görevli personelin iletişim numaraları fakültelere iletilecektir. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

5. 1 Geçici Depolama Alanlarına Kabul Edilecek Atıklarda Olması Gereken Asgari Gereklilikler § Geçici depolama alanına alınan her bir atık etiketlenir. Etiket üzerinde; I. Atığın atık kodu, II. Tehlikeli atık olup olmadığı, III. Tehlikeli atıklar için atığın tehlikelilik özellikleri ve riskleri, IV. Atığın depolama alanına giriş tarihi bilgileri yer alır. Bilgilerde eksiklik bulunan atıklar geçici depolama alanına kabul edilmez. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

4. 4 Atıkların Geçici Depo Alanlarından Üniversite Dışına Sevkiyatı Tehlikeli atıklar geçici depolama alanında en fazla 180 gün süreyle geçici olarak depolanır. Tehlikesiz atıklar ise geçici depolama alanında en fazla 1 yıl süreyle geçici olarak depolanır. Belirtilen süreler dolmadan atıklar lisanslı atık işleme tesisleri (İSTAÇ) tarafından alınır. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

ATIĞIN BELİRLENMESİ Kimyasal şişesi, eldiven, hücre kültürü vb. ATIĞIN SINIFLANDIRILMASI Tehlikeli, Tehlikesiz Kontamine, Biyolojik vb. ATIĞIN GEÇİCİ DEPOLANMASI Atığın ikincil kap, tanımlı atık kutusunda biriktirilmesi ATIĞIN ATIK SAHASINA TAŞINMASI Atığın Temizlik Birimi tarafından kampüste bulunan atık sahasına taşınması ATIĞIN NİHAİ BERTARAF TESİSİNE GÖNDERİLMESİ Atığın lisanslı firmalar aracılığıyla bertaraf/geri kazanım firmalarına gönderilmesi M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ ATIK SÜRECİ

ÜNİVERSİTEMİZDE TESPİT EDİLEN ATIK TÜRLERİ M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

Tespit edilmiş atıklar için Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından birimlere atık kutuları temin edilecektir. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

ÜNİVERSİTEMİZDE MEVCUT ATIK DEPOLAMA ÖRNEKLERİ M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. M. Ü İŞ SAĞLIĞI ve KOORDİNASYON BİRİMİ