LVB en verslaving De verslavingszorg aan zet No
LVB en verslaving De verslavingszorg aan zet
No conflict of interest
Belangen… (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Andere relatie, namelijk … Geen
Overzicht • LVB en verslaving • Casefinding • LVB specifieke verslavingszorg – Aanpassingen… – Intake – Behandeling
Take home messages • In de behandeling van LVB en verslaving is Nederland wereldwijd koploper • Er zijn methodieken beschikbaar, maar nog onvoldoende gebruikt • Ketenzorgpartners hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid hierin verandering te brengen
Wat is LVB? Verstandelijke beperking / Intellectual Disability* – Significante cognitieve beperking – Problemen in adaptief vermogen – Vóór 18 e ontstaan *American Association of Intellectual Disability (AAID)
Wat is LVB? 50 – 70 70 – 85 85 -115 -130 + LVB Zwakbegaafd Normaal begaafd Begaafd Hoogbegaafd
Wat is verslaving? Stoornis in het gebruik van een middel* • Verminderde controle over gebruik (4 criteria) • Sociale problemen door gebruik (3 criteria) • Riskant gebruik (2 criteria) • Tolerantie en onthouding (2 criteria) Mild: voldoet aan 2 -3 criteria Matig: voldoet aan 4 -5 criteria Ernstig: voldoet aan 6 of meer criteria * DSM 5
Casefinding Vraag aan collegae verslavingszorg • Het % LVB in mijn praktijk is ongeveer…
Casefinding - Erik • Erik, 28 jaar, polygebruiker • 14 jaar verslavingszorg • ADHD? • Klein van stuk… • Aangeboren afwijkingen • IQ 53… Verslaving
Casefinding Tactus • Oriënterend onderzoek (Tactus) – Enquete onder personeel: 7% vd patiënten – Onderzoek in kliniek: 30 -50% vd patiënten – Onderzoek ambulant: loopt
Tips Casefinding Verslavingszorg Achtergrond & Capaciteiten • Opleidingsnivo / begeleidende instanties etc • Functioneel analfabetisme / Paniek bij papierzaken • Sommetjes / Spreekwoorden Proces • Onrust/ongemak bij moeilijke vragen • ‘Ongemotiveerde’ opstelling Valkuilen • Goede babbel, gebruik moeilijke woorden • Afgeronde schoolopleiding • Normaal uiterlijk & Sociale inpassing
Casefinding in LVB zorg Vraag aan collegae LVB zorg • Het % problematisch gebruikers in mijn praktijk is ongeveer…
Casefinding in LVB zorg
Casefinding in LVB zorg • Polarisatie: Risicogroep of niet? – Veel geheelonthouders – Veel problematisch gebruik • Nederlands onderzoek: – Alle soorten middelen, alle ernstscores – Alcohol minder, cannabis meer dan algemene bevolking, overige drugs gelijk – Relatief veel problematisch gebruik
Tips casefinding LVB zorg • Gebruik standaard screening • Screen alle cliënten • Evalueer periodiek: Maak gebruik bespreekbaar
LVB specifieke verslavingszorg? Mensen met een LVB hebben een verhoogd risico op onder meer • Sociale problemen • Lichamelijke problemen • Psychische en psychiatrische problemen • Verslavingsproblemen En…. • Slechte toegang tot hulpverlening
LVB specifieke verslavingszorg? Waarom eigenlijk? • Samenwerking met LVB ketenpartners • Aanpassing bejegening • Aanpassing inhoud • Aanpassing methodieken
Verslavingszorg - LVG-zorg Attitude tav middelen • Keuzes cliënt • Gericht op afweging Werkwijze • Eigen hulpvraag & verantwoordelijkheid • Verbaal ingesteld • Groepsgericht Toegankelijkheid / verwachting • Eigen hulpvraag nodig • Neiging tot terugverwijzen Attitude tav middelen • Huisregels • Bescherming andere cliënten • Moreel standpunt Werkwijze • Zorgindicaties • Bescherming • Overnemen verantwoordelijkheid Toegankelijkheid / verwachting • Bemoeiend • Verwacht actief ingrijpen verslavingszorg
LVB specifieke zorg? - Pietje • Pietje, 24 jaar • (her) Aangemeld bij de verslavingszorg
Aanpassen - Bejegening • Behandelaar past zich aan – Rustig aan, investeer in contact – Houd het zo concreet mogelijk – Ondersteunend + Meer directief • Check & dubbelcheck – Open, belangstellende vragen – Gebruik controlevragen • Respectvolle samenwerking – Praat met, niet over cliënt – Jip & Janneke taal ≠ Kinderlijk toontje • Betrek systeem
Aanpassen - Inhoud • Verslavingsbehandeling – Plaatjes, voorwerpen ter ondersteuning – Rollenspelen – Stap voor stap scenario’s – Houd rekening met gebrek aan generalisatie • In alles: Systeem gericht werken
Aanpassen - Planning • Goede basis – Rustige werkplek, aangepaste tijd • Aangepast aan draagkracht – Minder vol programma – Meer individueel werken – Veel herhaling, langer traject • Gericht op ‘succes’ – Beperkte doelen, kleine stapjes
Methodieken • Handreiking LVB vriendelijke intake • CGT+
LVB vriendelijke intake
Aangepaste intake Waarom een aangepaste intake? • Cliënt met beperking vergt aanpassing • Meerdere partijen betrokken vergt aanpassing
Aangepaste intake Valkuilen • Denken in óf-óf – Men verwijst naar elkaar als de ‘probleemeigenaar’ – Of juist: te lang doormodderen • Onvoldoende aanpassing – Vasthouden aan standaard werkwijze Oftewel: onvoldoende gebruik maken van elkaars expertise
Aangepaste intake • LVB vriendelijke intake – 7 thema’s • Schakelen naar de LVB vriendelijke intake – 3 thema’s • Randvoorwaardelijke zaken – 6 thema’s • Bijlagen – 8 thema’s
Handreiking aangepaste intake Voorbeelden: • Aanmelding – LVB organisatie stuurt informatie mee • Intakegesprek – LVB begeleider mee – Meer tijd voor het gesprek • Indicatiestelling – Afstemmen met zowel cliënt als ketenpartner
Aangepaste intake Wat kan ik doen? • Bekijk de handreiking (www. Resultaten scoren. nl) • Maak op basis daarvan met je team én ketenpartners een lokaal protocol • Volg eventueel scholing • Ga aan het werk, ontdek en leer bij
Methodieken– CGT+ • Individuele behandeling – gebaseerd op CGT protocol – 18 sessies, 2 per week – Individueel + met vertrouwenspersoon
Methodieken – CGT+ • Doel: vergroten zelfcontrole – De 6 A’s • Middelen: Functie analyse en G schema’s – Aangepaste registratie opdrachten – Eenvoudige analyse schema’s – Veel praktische opdrachten – Vaste structuur • Inzet vertrouwenspersoon
Methodieken – CGT+ Vertrouwenspersoon ondersteunt… • Op afspraken komen • Vertellen van ervaringen • Oefenen in de praktijk • Zelfvertrouwen en capaciteiten • Transfer naar LVB collegae • …
Dus?
Waar staan we nu? • Methodieken zijn er • Er is echter nog een implementatie kloof • Vooroordelen spelen nog mee… Why don’t you research something useful? This is a non-existent problem! (Anonymous, NADD conference 2014)
Wat mag je verwachten? • Wederzijdse inspanningsverplichting • Ieder zijn eigen deelverantwoordelijkheid • Optimaal gebruik van beschikbare methodieken
Vooruitblik • Integrale zorgketens in heel Nederland – – LVB / SGLVB zorg Verslavingszorg Psychiatrie Forensische zorg • Doorontwikkeling methodieken – Preventie – Triple behandeling – e. Health …. .
Take home messages • In de behandeling van LVB en verslaving is Nederland wereldwijd koploper • Er zijn methodieken beschikbaar, maar nog onvoldoende gebruikt • Ketenzorgpartners hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid hierin verandering te brengen
Dank u wel! • Vragen? J. van der Nagel Psychiater/onderzoeker Tactus j. vandernagel@tactus. nl
- Slides: 40