LTERATR TARAMASI Literatr Literatr edebiyat ya da yazn

LİTERATÜR TARAMASI

Literatür • Literatür, edebiyat ya da yazın anlamına gelmektedir. • Aynı zamanda yazılmış kitaplar ya da bir konu hakkında verilmiş yapıtların tümü anlamlarını içerir. –bilimsel alanda, bir bilim dalının çeşitli konularında kitap, dergi, makale gibi çeşitli biçimlerde verilmiş yapıtların tamamını kapsar.

• Literatür taraması, mevcut kaynaklar arasından belirli bir konunun detaylı biçimde araştırılması ve o konuya ait verilerin sistemli biçimde toplanması sürecidir. • Literatür taraması, veri toplama ve toplanan verinin öneminin tartışılması, toplanan verilerin problemle ilişkisinin kurulması ve bilginin sınıflandırılması aşamalarından oluşan bir süreçtir • Araştırma konunuzun güncel olduğunu ve bunu destekleyecek güçlü bir araştırma sorusuna sahip olmanız gerekiyor. • Bunun için de iyi bir literatür taraması yapmanız şart.

LİTERATÜR TARAMASININ AMACI NEDİR? • Araştırmacı, araştırmasına başlarken o konuda yapılan önceki araştırmaları ve kavramsal literatürü bilmek durumundadır. • Bu konuda kim, ne zaman, neyi araştırdı, hangi bulgulara ulaştı? • Bu konuda araştırılmayan noktalar nelerdir? gibi soruların cevabının bilinmesi gerekir. • Aksi halde "aradığını bilmeyen, bulduğunun farkına varamaz" konumuna düşülür. • .

• Literatür taramasında araştırma sorusu, çalışmanızın temelini oluşturur • . Doğru şekilde ifade edilmemiş bir araştırma sorusu şüpheli bir hipotezin ortaya çıkmasına neden olabilir. • Araştırma sorusunun, mantıklı ve test edilebilir bir sonuca ya da hipoteze ulaşmanıza izin verecek biçimde düzenlenmesi ve sunulması esastır. • Bu nedenle, doğru soruyu sorabilmek için çok iyi bir literatür taraması yapmak gerekir.

• Çalışmanın derinliği mevcut kaynaklarla ilişkilidir. • Taramanıza başlamadan önce, aşağıdaki kuralları göz önünde bulundurmanızda fayda olacaktır: • Aynı konuda önceden yapılmış araştırmalarda eksik kalmış ya da geliştirilmeye açık noktalar varsa araştırma bu noktalara yönlendirilebilir. • Sınırlı bir geçmişe sahip yeni bir alan seçerseniz, konu üzerinde derinlemesine araştırma yapmanız gerekir.

• Yerleşmiş bir teoriyi genişletmek ya da ona karşı bir tez savunmak istiyorsanız, söz konusu teorinin başlangıç noktasına dönmelisiniz. • Taramanızın kronolojisi, sizi araştırma sorunuzu doğrulamaya götürecektir. • O yüzden, bu kronoloji içinde hiçbir boşluk bırakmamaya veya herhangi bir şeyi atlamamaya özen göstermelisiniz.

Literatür tarama Araştırma; bilginin geliştirilip eklendiği birikimli bir süreçtir denilebilir. • Araştırmacı, araştırmasına başlarken o konuda yapılan önceki araştırmaları ve kavramsal literatürü bilmek durumundadır. • Bu konuda kim, ne zaman, neyi araştırdı, hangi bulgulara ulaştı?

Literatür taraması Araştırmalarda önceki araştırmaları taramak veri toplamanın önemli bir aşamasıdır. • Literatür taraması, veri toplama ve toplanan verinin öneminin tartışılması, problemle ilişkisinin kurulması ve bilginin sınıflandırılması aşamalarından oluşan bir süreçtir

Literatür Araştırma problemi belirlenmeden önce araştırmacı bir ön literatür taraması yapar. • Araştırma problemini oluşturduktan sonra ilgili literatürü detaylı bir şekilde inceler, problemini gözden geçirir ve ilgili literatürle ilişkilendirir Literatür taraması sayesinde araştırma konusuyla ilgili önceden yapılmış çalışmalar incelenir, konuyla ilgili geniş çaplı bilgi elde edilir, araştırmacının araştırma problemi hakkındaki düşünceleri netleşir.

Literatür Aynı konuda önceden yapılmış araştırmalarda eksik kalmış ya da geliştirilmeye açık noktalar varsa araştırma bu noktalara yönlendirilebilir. • Ayrıca önceden yapılmış bazı araştırmalarda kullanılmış olan veri toplama araçları yeni bir örneklem üzerinde kullanılarak benzer sonuçların elde edilmesi amaçlanabilir. Literatür taraması, araştırma için gerekli olan zemini inşa etmemizi sağlar, bulguların yorumlanması aşamasında araştırmacıya yardımcı olur ve araştırmayı güçlendirir

Literatür taraması sırasında araştırmacı, aynı ya da benzer konularda yapılmış çalışmaları inceleyerek kendi çalışmasının literatür içinde nerede yer alacağı hakkında bir fikir sahibi olur. Araştırma problemi oluşturulmadan önce literatürü incelemek, daha önce çözülmüş olan bir problemi yeniden çözmeye çalışmayı ve orijinal olmayan bir araştırma yapmayı engeller

Literatür Yeterli literatür taramasının yapılmaması, araştırmacıyı birçok önemli bilgiden mahrum bırakır ve bilimsel bilginin birikimsel olduğu kabul edildiği için araştırmanın değerlendirilmesinde olumsuz bir izlenim yaratır

Literatür Seçilen konu doğrultusunda en uygun araştırma yöntemini saptamak için kapsamlı bir literatür taraması yapmak gerekmektedir. • Böylelikle, araştırma konusu ile ilgili benzer çalışmalar incelenerek en uygun çalışma modeli belirlenir. Aynı zamanda, araştırma boyunca yol gösterecek ve daha sonra araştırmanın yayımlanması aşamasında sunulacak kaynaklara da ulaşılmış olur

İYİ BİR LİTERATÜR TARAMASININ ÖZELLİKLERİ • Geliştirilmekte olan araştırma problemiyle doğrudan ilgili olması • Araştırma problemiyle ilgili bütün ilgili çalışmaları içermesi ve ilgisiz çalışmaları kapsamaması, • Kaynakların magazinler, dergiler, gazeteler gibi akademik olmayan belgelerden değil, akademik yayınlardan oluşması, • Farklı kaynak türlerini içermesi, ancak kullanılan kaynakların büyük çoğunluğunun internet kaynağı olmaması,

• Sadece listeleme ve özetlemeden oluşmaması, literatürdeki görüş ve bulguların güçlü ve zayıf yönlerini göstererek değerlendirebilmesi, • İlgili literatürdeki ihtilaflı (üzerinde uzlaşılmayan) alanları gösterebilmesi, • Konuyla ilgili daha fazla araştırma gerektiren önemli sorular ortaya koyabilmesi • Yapılacak araştırmanın, araştırma konusuyla ilgili mevcut bilgileri zenginleştireceğini gösterebilmesi gerekir

• LİTERATÜR TARAMA SİSTEMLERİ NELERDİR ? • Literatür taramasına; araştırma problemi ile ilgili anahtar kelimelerin seçilmesi ile başlanır, sonra ilgili veri tabanına ulaşılmaya çalışılır. • Önemli olan veri tabanı ile ilgili tam bir liste elde etmektir • KAYNAKLARIN TARANMASI NERELERDEN YAPILIR ? • Uzmanlar, • Kütüphaneler / Kitaplıklar, • Arşivler (Belgelikler), • Kitaplar, • Dergiler, • Tezler, • Önceki Araştırma Taramaları

• SONUÇ OLARAK • Literatür taramasına başlarken, önce, hangi konudaki kaynakların taranmasının istendiğinin açıkça bilinmesi gerekir. • Bu amaçla, anahtar sözcükler belirlenir ve araştırmaya bunların taranmasıyla başlanır. • En son durumları öğrenebilmek için, en yeni yazıların yayınlandığı dergi vb kaynakların taranmasına özen gösterilmelidir.

• Yayın taraması ile oluşturulacak liste ne kadar tam olursa, yapılacak değerlendirme de o ölçüde başarılı olur. • Araştırmacı, tesadüfen bulduğu birkaç kaynakla sınırlı kalmamalıdır. • Liste oluştuktan sonra, bunlar tek incelenmeli ve amaçlar doğrultusunda bilgiler toplanarak değerlendirilmelidir. • Bu aşamalarda dikkat edilmesi gereken temel nokta, belgeleri iyi anlamaya çalışmak, seçici bir gözle, amaçlara uygun bilgileri ayıklamak ve genelde hangi temel görüş, eğilim ya da uygulamaların var olduğunu belirlemeye çalışmaktır.

Literatür Taraması Neden Önemlidir? • Pek çok kişi (özellikle de bilimle yeni haşır neşir olmaya başlayan insanlar) literatür taramasını zaman kaybı olarak görmekte, bir an önce sonraki adıma geçmek amacıyla bu adımı gelişigüzel bir şekilde tamamlamaktadır. • Aslında bu büyük bir yanılgıdır ve ciddi problemleri beraberinde getirmesi muhtemeldir. • Zira düşünülenin aksine bir bilimsel çalışmanın en önemli kısmı literatür taramasıdır.

• Literatür taraması bir binanın temelleri gibi de düşünülebilir. • Farz edin ki bir bina yapacaksınız , bir an önce şu pencerelerin balkonun yapımına geçelim toprak altındaki temelle çok vakit kaybetmeyelim gibi bir düşünceyle temeli sağlam yapmadınız. • Bu durumda üstüne koyduğunuz malzemeler ne kadar sağlam ve kaliteli olursa olsun yine de o bina dayanıksız güçsüz bir bina olacaktır. • Literatür taramasını zaman kaybı olarak görmek de işte tam olarak böyle bir şeydir.

Literatür Taramasının önemi • Tam olarak yapılmamış bir literatür çalışması ile teze/projeye başlamak ciddi sorunlar doğurur. • Aşağıda bu sorunların birkaçı listelenmiştir. • -Yıllar önce bulunmuş bir şeyi tesadüfen yeniden bulmuş olursunuz, bulduğunuz yeni şeyi dergiye gönderdiğinizde dergiye rezil olmakla birlikte ret cevabını alırsınız. • Proje olarak sunduğunuzda proje jürisinden bir hocanızın “xxx’in yıllar önce bu konuda yaptığı bir çalışma var zaten, üstelik o daha iyi bir sonuca ulaşmış” yorumuyla karşılaşabilirsiniz.

• -Zaten mevcut olan ve geliştirilmiş olan modellere atıf yapıp kullanmak yerine kendiniz sıfırdan model geliştirmekle zaman kaybedersiniz. • Geliştirdiğiniz yeni model çoğu zaman yıllar içinde bilim dünyasının ortak çalışmasıyla gelişen modelden daha kötü olacağı için bir işe yaramaz. • Başka deyişle mevcut olan demiri (üreticisine teşekkür ederek) alıp işleyerek araba üretmek yerine kendiniz baştan demir üretmeyle uğraşmış olursunuz.

• -Bilim • • dünyası ortak bir takımdır. Siz literatür çalışması yapmayarak o takımdan ayrı hareket etmiş olursunuz. Bu durumda tabi ki bilimsel gelişmelerden mahrum kalmış olursunuz. -O konuda çalışma yapılmış mı yoksa ilk siz mi yapacaksınız, ne olmuş ne bitmiş haberiniz olmaz. -Bir şeyin ne kadar geliştiğini bilmeden o şeyi geliştirmeye çalışırsınız. Bu da ciddi bir çelişkidir aslında.

İyi Bir Literatür Çalışmasının Yararları • -O konuda yapılmış tüm çalışmalardan haberiniz olur. “Bilim takımı”nın bir üyesi olmuş olursunuz. • -Artık literatüre tam olarak hakimsinizdir ve geliştirme yapılması gereken yerleri, zayıf noktaları ve güçlü noktaları biliyorsunuzdur. • Bu da size nereye yöneleceğiniz konusunda fikir verir. • -Konuya her yönüyle hakim olduğunuz için kendinize güveniniz olur; artık o konuyu verimli bir biçimde çalışmaya başlayabilirsiniz. • İşte tüm bu nedenlerle literatür taraması yapmak gerekir. • En az literatür taraması kadar önemli olan bir kavram da intihal kavramıdır. • Yaptığınız literatür çalışması sonucu kendi çalışmanıza başladığınızda size ait olmayan bütün çalışmalara atıf yaparak intihalden uzak durmak gerekir. •

Literatür Taraması Nasıl Yapılır? • • Literatür taraması maalesef günümüzde sadece internet üzerinden yapılan bir çalışmaymış gibi görülmektedir fakat işin aslı öyle değildir. • Literatür taraması yaparken şu yolun izlenmesi uygun olacaktır. • Hakemli dergilerin taranması: Bu tarama işlemi için günümüzde hakemli dergilerin en çok barındırıldığı, ulakbim gibi siteler incelenebilir. • Kitapların taranması: Bu tarama işlemi için kütüphane veri tabanlarının incelenmesi ve söz konusu kitabın bulunduğu kütüphane tespit edildikten sonra kütüphaneden ilgili kitapların ya da kitap bölümlerinin edinilerek okunması uygun bir yol olur.

• Hakemsiz dergilerin/gazetelerin broşürlerin vs. taranması: Bu kaynaklara çok zorda kalmadıkça bilimsel yayınlarda atıf vermemek uygun olacaktır. Zira önceden kontrolü yapılmamış bir bilginin doğruluğundan da emin olunamaz. Doğruluğundan emin olunamayan bir kaynağın da bilimsel bir çalışmada kullanılması çeşitli problemlere sebep olabilir. • (Gerektiği Zaman) Uzman Görüşlerinin Alınması: Bazen çalışmalar için anketler yoluyla ya da başka bir takım yöntemlerle uzman görüşleri alınıp başlangıç verisi olarak kullanılabilir. Uzmanların verdiği bilgilerin tutarlı olup olmadığını belirlemek gerekir.

İyi Bir Literatür Taramasının Özellikleri • İyi bir literatür taramasının; –Geliştirilmekte olan araştırma problemiyle doğrudan ilgili olması ve bu problem etrafında örgütlenmesi, –Araştırma problemiyle ilgili bütün çalışmaları içermesi ve ilgisiz çalışmaları kapsamaması, - Kaynakların magazinler, dergiler, gazeteler gibi akademik olmayan belgelerden değil, akademik yayınlardan oluşması, –Farklı kaynak türlerini içermesi, ancak kullanılan kaynakların büyük çoğunluğunun internet kaynağı olmaması,

Literatür --Sadece listeleme ve özetlemeden oluşmaması, literatürdeki görüş ve bulguların güçlü ve zayıf yönlerini göstererek değerlendirebilmesi, –Konuyla ilgili bilinen ve bilinmeyen şeylerin neler olduğunu özetleyen bir sentez oluşturabilmesi, –İlgili literatürdeki ihtilaflı (üzerinde uzlaşılmayan) alanları gösterebilmesi,

LİTERATÜR TARAMASI Literatür taraması, ilgilendiğimiz konuya ilişkin bilgileri bulmamızı, araştırmamıza kurumsal bir temel kazandırmamızı ve benzer çalışmaların sonuçlarını görmemizi sağlar Literatür taraması, araştırma probleminin tanımlanması sürecinde başlar. Araştırma sürecinin tamamında gerçekleştirilir.

LİTERATÜR TARAMASI Araştırma konusunun kapsamlı olarak taranması Araştırma problemi alanına ilişkin tarama Araştırma problemi ile ilgili tarama Araştırma sonuçlarının yorumlanması ve tartışılması için tarama

LİTERATÜR TARAMASI Literatür taramasını yapmak için farklı stratejiler bulunmaktadır. Öncelikle, araştırma konusuna ilişkin olan kelimelerin bir listesini çıkarmamız yararlı olacaktır. Ardından index ve dizinlerde bu anahtar kelimeler ile arama yapılır. İ

LİTERATÜR TARAMASI İndex , dizin ve elektronik veri tabanlarından arama yapılarak birincil ve ikincil kaynaklara ulaşılır. Birincil kaynaklar: Makaleler , özgün kitaplar ve dergiler. İkincil kaynaklar: Ansiklopediler, derleme makaleleri vb.

LİTERATÜR TARAMASI Araştırma konunuz hakkında çok fazla bilgi sahibi değilseniz tek başvuru kaynağınız kitaplar ve makaleler olacaktır. Kitapların yanı sıra periyodik olarak yayınlanan dergilerdeki makaleler de son zamanlarda yapılan çalışmaları incelemek için kullanabilirsiniz. .

LİTERATÜR TARAMASI • http: //www. ulakbim. gov. tr/ • http: //tez 2. yok. gov. tr/

LİTERATÜR TARAMASI 4 N 1 K Kuralı kullanılarak tüm çalışmalar bir tabloda özetlenebilir. KİM? Araştırmayı kim yapmış? NE ZAMAN Araştırma ne zaman yapılmış? NİÇİN? Araştırma niçin yapılmış? Araştırma, hangi problemi çözmek için yapılmış. NASIL? Araştırma nasıl yapılmış? Hangi yöntem kullanılmış? Çalışma grubu, veri toplama araçları nelerdir? NE? Araştırma sonucunda ne bulunmuş?

LİTERATÜR TARAMASI Literatür taraması yaparken bazı ipuçları ; §Öncelikle yeni çalışmalarla başlayıp geriye doğru gidilir. §Özet kısmı varsa öncelikle okunur. §Birincil kaynaklara ulaşılmaya çalışılır. §Fotokopi çektirmeden önce gerekli olup olmadığına karar verilir. §Not alınır.

LİTERATÜR TARAMASI • Yazar literatür taraması sonucunda hangi araştırmaları referans almış. • Araştırmanın yöntemi uygun mudur? • Veri toplama araçları geçerli ve güvenilir midir? • Bu kitap veya araştırma sizin probleminizin anlaşılması ve kabul edilmesi için yaralı mıdır?

LİTERATÜR TARAMASI Literatür taraması yapılarak araştırmalar özetlendikten sonra şu soruları sormamız gerekir; • Yazar, problemi açık ve anlaşılır biçimde belirtmiş mi? • Bu problem başka bir yöntemle daha etkili ifade edilebilir mi?

AYRINTILI KAYNAK TARAMASI AMAÇ • Temel ve önemli kaynaklara, • Tezi destekleyecek yardımcı kaynaklara, • Bilgilere ve bu konuda daha önce araştırmalara ulaşmak. yapılmış

Literatür taramasının amacı • Bilimsel çalışmalar için kilit nokta, cevabı aranacak araştırma sorusunun ta kendisidir. • Yeterince dikkatle belirlenip, doğru şekilde ifade edilmemiş bir araştırma sorusu, şüpheli bir hipotezin ortaya atılmasına neden olabilir. • Bu nedenle, doğru soruyu sorabilmek için çok sağlam bir literatür taraması yapmak gerekir.

Tekrar tekrar araştırın Konunuzu seçtikten sonra literatürü taramaya ve gerekli kaynakları toparlamaya başlayın. . Ardından, daha sonra telafi etmek üzere, ulaşamadığınız kaynakların bir listesini yapın. . Daha sonra mutlaka eski araştırmaları da kontrol edin.

Tarama yaparken şu kaynakları kullanabilirsiniz: İnternetteki çeşitli arama motorları, birçok bilgi kaynağını otomatik bir şekilde tarar. Bu işlem, seçeceğiniz anahtar kelimeler ve diğer yardımcı unsurlardan faydalanılarak yapılır. Ancak, tercih ettiğiniz anahtar kelimeler büyük önem taşır çünkü:

Çok fazla sayıda sonuç listelenirse, kafanız karışabilir, Çok az sonuç listelenirse, klasikleşmiş çalışmaları ya da en yeni çığır açan tezleri gözden kaçırabilirsiniz. Bu konuda, başkalarının tezlerinin anahtar kelimelerine göz atarak aramanızı genişletebilirsiniz. Kitaplar, hakemli- hakemsiz dergiler, eski tezler, arşivler ve diğer akademik yayınlar Meslektaşlarınız, danışmanınız, ve kütüphaneciler de bu çalışma sırasında size yardımcı olabilir.

Basit kuralları uygulayın • Akademik dünyada, çalışmanın derinliği ve sahası mevcut kaynaklarla ilişkilidir. • Taramanıza başlarken, şu basit kuralları göz önünde bulundurabilirsiniz: • Sınırlı bir geçmişe sahip yeni bir alan seçerseniz, konu üzerinde derinlemesine araştırma yapmanız gerekir. • Taramanızın kronolojisi, sizi araştırma sorunuzu doğrulamaya götürecektir. • O yüzden, bu kronoloji içinde hiçbir boşluk bırakmamaya veya herhangi bir şeyi atlamamaya özen göstermelisiniz.

Kesinlikle zaman kaybı değil! • Henüz kariyerinin başında olan bazı akademisyenler, literatür taramasını zaman kaybı olarak görüyor ve hemen kolları sıvayıp, araştırmaya başlayabilmek için bu adımı özensizce geçiştirebiliyorlar. • Oysa ki, bu tarama çalışmanın kalitesi, tutarlılığı, kapsamlılığı, sizin güvenirliliğinizin değerlendirilmesini sağlar. • Ve araştırmanızın daha sonraki çalışmalar için sağlam temellere oturmasını sağlar. • Kapsamlı bir inceleme yapmadan yürütülen bir araştırmanın, aynı konuyu ele alan daha önceki incelemelere ters düşmesi tehlikesi bile vardır. • Detaylı ve yeterli literatür taraması yapan herkes, çalışmasının başarılı sonuçlarını gördükten sonra bunun bir zaman kaybı olmadığını anlayacaktır.

Gelişmelerden haberdar olun! • Şimdilerde, araştırmacıların çoğu mülakatlarda karşılarına çıkabilecek • ‘En son gelişmeleri takip ediyor musunuz? ’ sorusunun tedirginliğini yaşıyor. • Güncel gelişmeleri takip etmek için, İnternet üzerinden uygun anahtar kelimelere göre tarama yapabilirsiniz.

Tutarlı ve anlaşılır olun. İyi bir literatür taraması sadece literatürün özetini içermez aynı zamanda araştırmalardaki eksiklere de işaret eder. Okurun; literatür incelemesini okuduktan sonra, çalışma alanındaki başarılar, ana tartışma alanları ve araştırma soruları gibi konularda bir fikir edinmiş olması gerekir.

Okurken notlar alın. Önce makaleleri okuyup daha sonra da incelemeyi yazmaya başlarsanız birçok önemli noktayı kaçırabilirsiniz. Bu yüzden okurken gerekli yerlerde mutlaka not tutun. Elinizde fotokopi olarak notlar varsa, fosforlu kalemlerle önemli yerleri işaretleyin. Bunu yaparken dikkat etmeniz gereken noktalardan biri, eğer bazı kısımları bire bir kopyalıyorsanız tırnak işareti kullanmayı unutmayın. . İncelemenin son halinde bu alıntıları kendi cümleleriniz ile tekrar yazabilirsiniz.

İNCELENMESİ GEREKEN KAYNAKLAR • • • Kitaplar Süreli yayınlar Veri tabanları Genel ve meslekî gazeteler Raporlar, yıllıklar, bültenler Faaliyet raporları Tutanaklar Resmi Gazeteler Konferanslarda sunulan tebliğler İnternet kaynakları Sözlü ve sesli kaynaklar Yüksel Lisans, Doktora ve Uzmanlık tezleri vb.

KAYNAKLARIN BİLİMSELLİK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ Çok sayıda kaynakla karşıya arasında kaybolmaya neden olabilir. kalınması, bu kaynaklar Bu sorunu çözmek için; Derlenen kaynakların bilimsellik düzeyinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

KAYNAKLARIN BİLİMSELLİK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ • Yazarının uzmanlık alanı, • Tanınmış yayınevleri, • Derginin düzenli olarak yayınlanması, • Derginin hakemli olması, • İçindekiler sayfası, önsöz, yayım yılı ve eserin kaynakçasının zenginliği vb.

(AYRINTILI KAYNAK TARAMASI) Bazen araştırmacının; görüşme ve anket gibi yollarla verileri doğrudan kendisinin derlemesi gerekebilir.

AYRINTILI KAYNAK TARAMASININ ÖNEMİ Tez/Bitirme Projesi Hazırlanması Sırasındaki İki Aşama; �Geçici plân hazırlama �Kaynak taraması DOĞRU ve SAĞLIKLI yapılırsa, tezin veya projenin yazılması oldukça kolaylaşır.