LPD METABOLZMASI III Lipidlerin dokular tarafndan kullanm ve

LİPİD METABOLİZMASI III

Lipidlerin dokular tarafından kullanımı ve lipoprotein metabolizması Plazma lipoproteinleri apolipoproteinler olarak adlandırılan özgun proteinler ve lipidlerden olusan kompleks yapılardır.

Lipoproteinler notral lipid cekirdek (triacilgliserol ve/veya kolesterol esterleri) ve bunun cevresinde apoproteinler, fosfolipidler ve serbest kolesterolden olusan bir kabuktan olusur. Apolipoproteinler Görevleri 1. Partikullerin yapısal bilesenleridir 2. Hucre reseptorleri icin tanıma bolgeleri olustururlar 3. Lipoprotein metabolizmasında yer alan enzimlerin aktivatoru veya koenzimi olarak rol alırlar %80’i KC’de ve %20’i İB’larda sentezlenir.

A 1 HDL’nin ana apolipoproteini HDL reseptorune bağlanır LCAT aktivatoru A 2 HDL’nin yapısında bulunur HDL reseptorune bağlanır LCAT inhibitoru B 48 Silomikron’un ana lipoproteini Silomikron kalıntı reseptorune bağlanır ĐB mukozasında sentezlenir B 100 LDL’nin ana lipoproteini LDL reseptorune bağlanır KC’de sentezlenir C 1 HDL’nin yapısında bulunur LCAT kofaktoru C 2 Lipoprotein lipaz aktivatoru Silomikron ve VLDL’nin KC reseptorlerine bağlanmasını engeller C 3 Lipoprotein lipaz inhibitoru D HDL’den VLDL’ye kolesterol esterlerinin tasınmasını sağlar (Kolesterol ester transfer proteini) E Arjinin’den zengin ve tum lipoproteinlerin yapısında bulunan apoproteinlerdir Silomikron kalıntılarının kandan temizlenmesinde onemli rol oynar

Silomikron metabolizması Bağırsak mukozasında besinsel triacilgliserol ve kolesterol esterlerinin fosfolipidler, serbest kolesterol ve yağda bulunan vitaminler ile birleserek Apo B 48 ile sarılması ile nascent silomikron oluşur Nascent silomikron lenfatikler yoluyla plazmaya tasınması ve plazmada HDL’den Apo C ve Apo E apoproteinlerini alarak silomikrona donusumu gerçekleşir Silomikron dolasımda seyrederken triacilgliserollerinin lipoprotein lipaz tarafından yıkılması ve takiben Apo A ve Apo C apoproteinlerinin HDL’ye aktarımı sonucu silomikron kalıntısı olusur Silomikron kalıntılarının KC tarafından endositozla hucre icine alınarak lizozomlarda yıkılır Nascent silomikron : TG + Kolesterol + Apo B 48 + Apo A Silomikron : TG + Kolesterol + Apo B 48 + Apo A + Apo C + Apo E Silomikron kalıntısı : Cok az TG + Kolesterol + Apo B 48 + Apo E

VLDL metabolizması KC’den periferik dokulara triacilgliserol tasımakla sorumludur KC’de triacilgliserol’un Apo B 100 ve Apo A 1 ile birlesmesiyle olgunlasmamıs VLDL olusur KC’den dolasıma salınan olgunlasmamıs VLDL’nin plazmada HDL’den Apo C ve Apo E alarak VLDL’ye donusur VLDL dolasımda seyrederken triacilgliserollerinin lipoprotein lipaz tarafından yıkılması VLDL’de bulunan triacilgliserol, Apo C ve Apo E HDL’ye gecerken HDL’de bulunan kolesterol esterlerinin VLDL’ye gecmesi ve boylece LDL olusumu (VLDL’den LDL’ye gecis sırasında IDL olusumu gozlenir)

LDL metabolizması Dokulara kolesterol tasımakla gorevlidir VLDL’nin yapısında bulunan triacilgliserol, Apo C ve Apo E’yi HDL’ye ve HDL’nin ise yapısında bulanan kolesterolu VLDL’ye vermesi sonucu olusur (Yapısında sadece kolesterol ve Apo B 100 bulunur) Periferik dokularda bulunan Apo B 100 reseptorleri tarafından tanınarak endositoz ile hucre icine alınır LDL reseptorleri glikoprotein yapısındadır ve ic kısmı klatrin denilen bir protein ile kaplıdır. LDL iceren vezikul klaktrinden ayrılır ve buyuk bir endozom haline donerek yıkılır

HDL metabolizması Hem KC hem de Gi. S’de sentezlenir Asırı kolesterol’un periferik dokulardan KC’e tasınmasından sorumludur ve ayrıca Apo C 2’nin dolasımdaki deposudur. Esterlenmemis kolesterol, fosfolipid (ozellikle fosfotidilkolin), Apo A, Apo C, Apo E apoproteinleri ve LCAT (Lesitin kolesterol acil transferaz)’dan olusan diskoid HDL olarak salgılanır Diskoid HDL ekstrahepatik dokuların membranlarında bulunan serbest kolesterol’u ABC-1 (ATP bağlayıcı kaset tasıyıcı-1) aracılığyla alarak HDL-3’e donusur. HDL-3 bunyesinde serbest kolesterol LCAT tarafından esterlestirilir. HDL-3 esterlesmis kolesterolle dolduğu zaman HDL-2’ye donusur. HDL-2 KC tarafından SR-B 1 (scavenger reseptor-B 1) reseptoru aracılığıyla endositozla alınır. KC’de HDL-2 hepatik lipaz tarafından HDL-3 ‘e donusturulur.

LDL oksidasyonu ve kopuk hucre olusumu LDL’nin yapısında bulunan coklu doymamıs YA peroksidasyonu ile baslayan ve Apo B’nin asetlasyonu ve oksidasyonu ile devam eden surec sonunda kimyasal değisime uğrayan LDL makrofajlar tarafından fagosite edilir. Değismis LDL’lerin makrofajlar tarafından alınması sonucu kopuk hucrelerine (Foam cell) donusurler (Aterosklerotik plak olusumuna katılır). LDL oksidasyonunu en iyi engelleyen antioksidan Vit E’dir.