lme ve Deerlendirme Eitimde Kullanlan lme Aralar 1

  • Slides: 45
Download presentation
Ölçme ve Değerlendirme Eğitimde Kullanılan Ölçme Araçları 1

Ölçme ve Değerlendirme Eğitimde Kullanılan Ölçme Araçları 1

2

2

Objektif Testler • Uzman bir grup tarafından, daha profesyonel bir şekilde geliştirilen testlere “standart

Objektif Testler • Uzman bir grup tarafından, daha profesyonel bir şekilde geliştirilen testlere “standart testler” adı verilmektedir • Standart testler, her bir maddesi üzerinde, madde analizi, madde güçlük derecesi gibi istatistiksel işlemler yapılarak, geçerlik ve güvenirlikleri yüksek düzeyde tutulan testlerdir. • Standart testler geliştirilirken bütün okullar ve öğretim programındaki hedefler dikkate alınır. Ülke genelindeki farklılıklar dikkate alınmaz. Bu testten elde edilen puanlar genel grup içinde yapılabilir. 3

A. Çoktan Seçmeli Testler • Bu testler, bir madde kökü ve seçeneklerden oluşur. Bu

A. Çoktan Seçmeli Testler • Bu testler, bir madde kökü ve seçeneklerden oluşur. Bu tür bir soruyu cevaplandıracak öğrenci soru kökünü okur ve seçenekler arasından uygun olanı işaretler. Bu konuda ele alınacak temel kavramlar şunlardır: Madde kökü, seçenekler, doğru cevap, çeldirici. • Çoktan seçmeli sorunun tamamına test maddesi adı verilir. Soruyla ne sorulduğunu ifade veya ima eden ya da sorunun çözümü için gerekli bilgileri veren cümleye madde kökü denir. 4

Çoktan Seçmeli Maddelerin Özellikleri ve Yazılması • Doğru cevap çoğu zaman madde kökü içinde

Çoktan Seçmeli Maddelerin Özellikleri ve Yazılması • Doğru cevap çoğu zaman madde kökü içinde verilmiş olabilir. Bu durumda öğrenciden sadece bunu seçmesi istenebilir. • Sınav süresi boyunca öğrenci, zamanının büyük kısmını maddeleri ve seçenekleri okumakla geçirir. Bu durumda okuma yeteneği ön plana çıkar. Oysa hedef davranışların değerlendirilmesinde okuma yeteneği çoğu zaman yoktur. • Sorular zorluk derecelerine göre hazırlanabilir. Öğrencinin öğrenme düzeylerini doğruya yakın olarak ortaya koyabilir. • Çoktan seçmeli sınavların hazırlanması uzun zaman alır. Puanlaması ve okunması kısa zamanda gerçekleşir. • Maddeler cinaslı, aldatıcı ve bilmece gibi ifadelerle yazıldığında ya da dil güçlüğü öğrencinin düzeyine göre değilse ölçülecek hedef davranış ölçülememiş olur. Bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır. 5

Çoktan Seçmeli Maddelerin Özellikleri ve Yazılması • Hazırlanan sorularda önemsiz ayrıntılara yer verilmemelidir. •

Çoktan Seçmeli Maddelerin Özellikleri ve Yazılması • Hazırlanan sorularda önemsiz ayrıntılara yer verilmemelidir. • Her soru maddesi cevaplanabilir (birbirinden bağımsız) olmalıdır. • Bir soruda sorulan bilginin cevabı, diğer sorunun madde kökünde veya seçeneklerinde verilmemelidir. • Çeldiriciler o konuda yeterli bilgisi olmayan veya yanlış bilgisi olanlara engel olmalıdır. • Çoktan seçmeli sınavlarda madde güçlüğü, çeldiricinin cevaba yakınlığıyla artar. • Seçenek sayısı öğrencinin düzeyine göre belirlenmelidir. 6

Çoktan Seçmeli Madde Türleri Cevaplarına Göre • Cevabı kesin ve tek olan • Birden

Çoktan Seçmeli Madde Türleri Cevaplarına Göre • Cevabı kesin ve tek olan • Birden çok doğru cevap arasından en doğrusunun bulunması istenen • Birleşik cevap gerektiren soruların sorulduğu Madde Köküne Göre • Soru kipinde soru olan • Kökü eksik cümle olan • Kökü olumsuz olan Maddelerin Gruplanışına Göre • Ortak köklü • Ortak seçenekli maddeler 7

Cevaplarına Göre Sınıflama a. Doğru cevabı kesin ve tek olan maddeler • Madde kökünde

Cevaplarına Göre Sınıflama a. Doğru cevabı kesin ve tek olan maddeler • Madde kökünde sorulan sorunun kesin ve tek doğru cevabı vardır. Diğer cevaplar kesinlikle yanlıştır. 2013 8. Sınıf Ortak Sınav Matematik TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 8

Cevaplarına Göre Sınıflama b. Cevabı en doğru olan maddeler • Bazı durumlarda madde kökünde

Cevaplarına Göre Sınıflama b. Cevabı en doğru olan maddeler • Bazı durumlarda madde kökünde sorulan sorunun kesinlikle doğru bir cevabı bulunmayabilir. Madde kökündeki soruya verilecek cevaplar doğruluk derecesi bakımından birbirinden farklı olabilir. Böyle hâllerde madde kökünde kesin bir soru sormaktansa verilen seçenekler arasından en doğrusunun bulunması istenebilir. 2013 8. Sınıf Ortak Sınav Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 9

Cevaplarına Göre Sınıflama c. Bileşik cevap gerektiren maddeler • Birden fazla cevaplı maddelerin yazılmasındaki

Cevaplarına Göre Sınıflama c. Bileşik cevap gerektiren maddeler • Birden fazla cevaplı maddelerin yazılmasındaki kolaylığa rağmen kullanılmasındaki zorluklar, öğretmenleri birden fazla cevaplı sorular için başka bir madde formu aramaya zorlamıştır. Bu arayışlar bileşik cevaplı madde formunu ortaya çıkarmıştır. 2013 8. Sınıf Ortak Sınav Fen ve Teknoloji » Bu örnekte olduğu gibi madde kökünde bazı ifadeler roma rakamı ile verildiği için seçeneklerde tekrarlanma gereği duyulmamıştır. Bu da soru maddesinin kısa yazılmasını sağlamıştır. 10

Madde Köküne Göre Sınıflandırma a. Soru kipinde soru olan maddeler • Madde kökünün açık

Madde Köküne Göre Sınıflandırma a. Soru kipinde soru olan maddeler • Madde kökünün açık seçik bir soru kipinde olması, sorunun anlaşılmasını kolaylaştırır. Diğer şekillerde soru hazırlamakta tecrübeli olmayanlar, soru kipi şeklindeki madde kökünü tercih etmelidir. Böylece, soru maddesinde meydana gelebilecek kusurlarını ve eksikliklerini de önemli derecede azaltmış olurlar. » 2013 8. Sınıf Ortak Sınav: Türkçe 11

Madde Köküne Göre Sınıflandırma b. Kökü eksik cümle olan maddeler: • Madde kökü yarım

Madde Köküne Göre Sınıflandırma b. Kökü eksik cümle olan maddeler: • Madde kökü yarım cümle şeklinde bırakılır. Doğru cümlenin tamamlanması, doğru seçeneğin bulunması öğrenciden beklenir. • 2013 8. Sınıf Ortak Sınav: İngilizce 12

Madde Köküne Göre Sınıflandırma c. Kökü olumsuz maddeler: • Bu tür madde köklerinde sorular

Madde Köküne Göre Sınıflandırma c. Kökü olumsuz maddeler: • Bu tür madde köklerinde sorular olumsuz ifadelerle hazırlanır. Bu durumda “Aynı soru veya cümle olumlu hâlde ifade edilebilecekken niçin olumsuz hâlde sorulmaktadır? ” sorusu yöneltilebilir. • 2013 8. Sınıf Ortak Sınav Soruları 13

Maddelerin Gruplandırılışına Göre Sınıflandırılması a. Ortak Köklü Maddeler: Bir paragraf, şekil veya bir tablo

Maddelerin Gruplandırılışına Göre Sınıflandırılması a. Ortak Köklü Maddeler: Bir paragraf, şekil veya bir tablo verilerek buna bağlı şekilde birçok soru maddesinin yazılması şeklinde sorular hazırlanır 14

15

15

Maddelerin Gruplandırılışına Göre Sınıflandırılması • b. Ortak seçenekli soru maddeleri Bazı hâllerde birkaç soru

Maddelerin Gruplandırılışına Göre Sınıflandırılması • b. Ortak seçenekli soru maddeleri Bazı hâllerde birkaç soru maddesinin bütün seçenekleri aynı olabilir. Bu durumda ortak seçenekleri, her soru maddesinden sonra tekrarlamak yerine maddelerin ortak seçeneklerini başa alıp kökleri daha sonra yazmak suretiyle farklı bir uygulama getirilebilir. 16

B. Doğru-Yanlış Test Maddeleri • Doğru-yanlış testi, adından da anlaşılacağı gibi doğru ve yanlış

B. Doğru-Yanlış Test Maddeleri • Doğru-yanlış testi, adından da anlaşılacağı gibi doğru ve yanlış önermeler içeren bir sınıflama testi türüdür. • Bu test türünde, cevaplayıcıdan hangi maddelerin doğru, hangilerinin yanlış olduğunu belirlemesi beklenir. • Diğer bir ifade ile doğru ya da yanlış olarak sınıflandırması beklenir. 17

Doğru-Yanlış Testlerinin Genel Özellikleri • Bu test türünde cevaplayıcı maddeleri okur, doğru ya da

Doğru-Yanlış Testlerinin Genel Özellikleri • Bu test türünde cevaplayıcı maddeleri okur, doğru ya da yanlış olarak kararını bir işaretle belirtir. Bu işlem cevaplayıcının fazla zamanını almaz. • Basit bir madde yapısına rağmen üst düzeylerdeki hedefleri yoklayabilir. • Cevapların bütün cevaplayıcılar için ortak olan iki işaretle verilmiş olması bu yapıdaki maddelerin puanlanmasını hem kolaylaştırır, hem de objektifleştirir. • Şans başarısı yüksektir. Çünkü öğrencinin doğru cevabı bulma şansı %50’dir. • Önerme haline getirilemeyecek kazanımları ölçmeye uygun değildir. • Doğru yanlış maddelerini hazırlamak diğer tekniklere göre daha kolaydır. 18

Doğru-Yanlış Test Maddelerinin Yazılması • Her bir madde, öğretim sonucunda ulaşılması beklenen kazanımı yoklayabilecek

Doğru-Yanlış Test Maddelerinin Yazılması • Her bir madde, öğretim sonucunda ulaşılması beklenen kazanımı yoklayabilecek nitelikte hazırlanmalıdır. • Her madde kesinlikle doğru ya da kesinlikle yanlış olmalıdır. • Her soruda sadece bir ana fikir bulunmalıdır. Birden fazla ana fikir bir soruda olmamalıdır. • Olumsuz özellikle çift olumsuz ifadeler kullanılmamalıdır. Bir maddenin yanlışlığı önemsiz veya aldatıcı bir noktada olmamalıdır • Sorular, kitaptan ya da diğer basılı materyallerden aynen alınmamalıdır. • Maddelerin uzunlukları birbirine yakın, kısa ve anlaşılır olmalıdır. • Başka bir maddenin yanlışlığını veya doğruluğunu belirtecek ipuçları bulundurmamalıdır. • Doğru ve yanlış madde sayısı denk olmalıdır. Ancak bunların sınav kâğıdındaki dağılımı sistematik olmamalıdır. • Görüş ifadeleri bir kaynağa dayandırılarak verilmelidir. 19

20

20

21

21

C. Tamamlamalı Testler • Bu tür sorularda test maddesi, madde kökünde veya madde sonunda

C. Tamamlamalı Testler • Bu tür sorularda test maddesi, madde kökünde veya madde sonunda boşluk bırakılarak da hazırlanabilir. • Cevap ya öğrenci tarafından hatırlanıp yazılır ya da verilenler arasından seçilip yazılır. • Bu yönüyle bilme ve hatırlama düzeyindeki davranışların ölçülmesinde kullanılırlar. Cevabın verilmediği sorular daha üst düzeydeki bilişsel becerilerin ölçülmesinde kullanılabilir. • Bu tür test maddeleri yazılı yoklamalara yakın bir özellik taşır. • Cevabı öğrenci tarafından yazılan tek objektif madde türüdür. Puanlaması tam olmasa da nesnel sayılır. 22

23

23

24

24

Boşluk doldurma tekniğinden faydalanılarak hazırlanan SBS soruları 2009 SBS 7. sınıf sorusu 25

Boşluk doldurma tekniğinden faydalanılarak hazırlanan SBS soruları 2009 SBS 7. sınıf sorusu 25

D. Eşleştirmeli Maddeler • Eşleştirmeli maddeler, iki set halinde verilen ve birbiri ile ilgili

D. Eşleştirmeli Maddeler • Eşleştirmeli maddeler, iki set halinde verilen ve birbiri ile ilgili olan bilgilerin belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesine dayalıdır. • Bu tür maddeler için tarihî olaylarla tarihleri, terimlerle tanımları, sembollerle adları, yazarlarla eserleri, ilkelerle uygulanabileceği durumlar, semboller onlarla ilgili kavram tanımları, buluşlarla bulanların adları gibi, durumlar uygundur (Linn and Gronlund, 1995; Tekin, 2000). • Bu madde türünde, madde kökleri ya da kök ifadeler bir sütunda, olası cevaplar ya da seçenekler diğer bir sütunda yer alır. • Hazırlaması kolay ve puanlaması objektiftir. 26

D. Eşleştirmeli Maddeler • Cevaplayıcının tahminle cevabı bulmaması ya da sona kalan cevapların birebir

D. Eşleştirmeli Maddeler • Cevaplayıcının tahminle cevabı bulmaması ya da sona kalan cevapların birebir eşlenmemesi için soru ya da cevap sütunundan biri diğerinden en az üç en fazla altı tane fazla olması yerinde olacaktır. • Bu tür maddelerin cevaplaması da oldukça kolaydır. Cevaplayıcının yapacağı tek şey, genellikle birinci sütunda yer alan soruların önünde boş bırakılan yere, cevap sütununda yer alan ifadelerin önündeki harf veya rakamı yazmasıdır. • Eşleştirmeli maddeler, çoktan seçmeli maddelere oranla daha ekonomiktir ve daha fazla içerik yoklanabilmektedir. 27

28

28

Eşleştirme Maddelerinin Yazılmasında Dikkat Edilecek Hususlar • Eşleştirme maddelerindeki, sorular ile cevapların sayısı eşit

Eşleştirme Maddelerinin Yazılmasında Dikkat Edilecek Hususlar • Eşleştirme maddelerindeki, sorular ile cevapların sayısı eşit olmamalıdır. • Eşleştirmeli maddeler grubundaki madde sayısı en az altı en çok on beş olmalıdır. • Uzun ifadeler soru sütununda olmalıdır. • Soru takımı aynı sayfada olmalıdır. Sayfa sonunda olan ve bir sonraki sayfaya sarkan soru, bütün olarak bir sonraki sayfaya atılmalıdır. • Cevaplar sütunu, rakam, sayı ya da tarihlerden oluşuyorsa küçükten büyüğe veya büyükten küçüğe doğru sıralanmalıdır. • Cevap sütunundaki ifadelerin başına büyük harfler yazılmalıdır. • Sorunun başına yönerge konmalıdır. Yönergede eşleştirmenin neye göre yapılacağını, cevapların nasıl işaretleneceğini açık ve anlaşılır bir dille belirtmelidir. 29

Eşleştirme tekniğinden faydalanılarak hazırlanmış SBS soruları 2008 yılı SBS 6. sınıf sorusu 30

Eşleştirme tekniğinden faydalanılarak hazırlanmış SBS soruları 2008 yılı SBS 6. sınıf sorusu 30

Eşleştirme tekniğinden faydalanılarak hazırlanmış SBS soruları 2009 yılı SBS 7. sınıf sorusu 31

Eşleştirme tekniğinden faydalanılarak hazırlanmış SBS soruları 2009 yılı SBS 7. sınıf sorusu 31

2. Yazılı Yoklamalar: Uzun Cevaplı Yazılı Yoklamalar a. Uzun Cevaplı Yazılı Yoklamaların Üstün Yönleri

2. Yazılı Yoklamalar: Uzun Cevaplı Yazılı Yoklamalar a. Uzun Cevaplı Yazılı Yoklamaların Üstün Yönleri • Eğer amaç öğrencinin yazılı ifade etme gücünü ve dilbilgisi kurallarını kullanma becerisini ölçmek ise uzun cevaplı yazılı sınavlar uygundur. • Bu tür sınavlarda öğrenciye yorum yapma ve kendi özgün çözümlerini ortaya koyma fırsatı sağlayacak sorular sorulabilir. • Öğrenciye cevabını hazırlaması için uygun zaman verilebilir. Heyecanlanmadan bildiklerini yazma fırsatı sağlanabilir. • Bu tür sınavlarla bilgi düzeyinin üstündeki öğrenmeler ölçülüp değerlendirilebilir. • Tanı koyma bakımından kısa cevaplı ve çoktan seçmeli sınavlardan daha etkilidir. • Uzun cevaplı yazılı sınavlar daha çok çözümlerin, ispatların istendiği ve cevapların öğrenciler tarafından düşünülüp bulunarak düzenli bir biçimde yazıldığı sınavlardır. 32

2. Yazılı Yoklamalar: Uzun Cevaplı Yazılı Yoklamalar b. Uzun cevaplı yazılı yoklamaların eksik yönleri

2. Yazılı Yoklamalar: Uzun Cevaplı Yazılı Yoklamalar b. Uzun cevaplı yazılı yoklamaların eksik yönleri • Bu tür sınavlarda sorunun cevabı uzun olduğundan sınav süresi içinde fazla soru sorma imkânı olmaz. • Cevapların uzun olması bu cevapların genellikle bir kısmının doğru, bir kısmının da yanlış olmasına yol açar. Bu da değerlendirmenin öznel olmasına sebep olur. Bunu önlemek için cevap anahtarı şeklinde anahtar sözcükler ve ifadeler içeren bir form geliştirilebilir. • Az sayıda sorulması, öğretilen konuyu tam olarak kapsamasını engelleyeceği için puanlama, öğrenmeyle ilgili gerçek ipuçları veremez. • Sorularda neyin istendiğinin açıkça ortaya konulamaması yanlış anlamaya ve beklenenden farklı cevapların çımasına sebep olabilir. • Yazının okunurluğu, güzelliği, cevabı sayfaya yerleştirme biçimi gibi hedef davranışlarla ilgisi olmayan faktörler öğrencinin alacağı puanı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu gibi aksaklıklarda uzun cevaplı sınavların geçerlik ve güvenirliği düşer 33

2. Yazılı Yoklamalar: Kısa Cevaplı Yazılı Yoklamalar • • Kısa cevaplı yazılı yoklamalarda öğrenciye

2. Yazılı Yoklamalar: Kısa Cevaplı Yazılı Yoklamalar • • Kısa cevaplı yazılı yoklamalarda öğrenciye cevabı bir kelime, bir sayı veya bir cümle olan sorular sorulur ve öğrenciden bunları bularak yazması istenir. Cevapların kısa olması, uzun cevaplı yazılı sınavların bir kısım sakıncalarını ortadan kaldırır. Kısa cevaplı yazılı sınavlarda cevaplar kısa olduğu için çok sayıda sorudan yararlanarak, kapsam geçerliği yüksek sınavlar hazırlanabilir. Böylece, sınavın geçerlik ve güvenirlik düzeyi de yüksek olur. Ayrıca, bütün sınavlarda cevaplar belli bir kelime, sayı, cümle veya formül olduğu için puanlamadaki öznellik büyük ölçüde azalır. Kısa cevaplı yazılı sınavlarda cevapların kısa olması, öğrencilerin yazılı anlatım güçlerinin puanlamayı etkilemesini büyük ölçüde önler. Bütün bu özellikleri göz önüne alındığında kısa cevaplı sorulardan oluşan bir yazılı sınavı en kullanışlı sınavlardan saymak mümkündür. Özellikle eğitim kurumlarında hazırlanan kısa cevaplı yazılı sınavların birçok üstünlüğü bulunmaktadır. Kalabalık gruplara uygulanabilir. Ancak, çoktan seçmeli sınavlar gibi puanlanması ve okunması kolay olmaz. Kısa cevaplı yazılı sınavlarda sorulan sorular genellikle anlamca olumlu veya olumsuz soru cümlelerinden oluşur. Örnek: “Bir sayı, hangi sayıyla çarpılırsa değeri değişmez? ” Kısa cevaplı sorularla her düzeydeki bilişsel öğrenme ürünleri yoklanabilir. 34

2. Yazılı Yoklamalar: Kısa Cevaplı Yazılı Yoklamalar • Öğrencilerin bir ünitedeki öğrenme düzeyleri belirlenecekse

2. Yazılı Yoklamalar: Kısa Cevaplı Yazılı Yoklamalar • Öğrencilerin bir ünitedeki öğrenme düzeyleri belirlenecekse öğrenilen davranışlardan her biri için en az bir soru hazırlanmalıdır. Bu durumda öğrencinin yorum yapma, orijinal çözüm bulma, analiz ve sentez yapma gibi becerileri ölçülememiş olur. Soruyla yoklanacak kazanım, yüksek düzeyde bilişsel öğrenmeyle ilişkiliyse, soruda derste öğretilenin veya kitaptakinin aynısı istenirse, amaçlanan hedef davranış ölçülememiş olur. Sorunun kavrama düzeyinde bir yeterliği ölçebilmesi için, öğrencinin derste veya ders kitabından kazandığı birikimleri kullanarak onları değişik biçimlerde ifade etmesi, özetlemesi, açıklaması ve örneklemesi istenmelidir. • Uygulama gücüyle ilgili bir davranış ölçülecekse verilen bilgilerin ezberlenerek aynen geriye verilmesi yeterli olmayacağı gibi bunların çeşitli ifadelerle özet hâlinde açıklanması da yeterli olmaz. Sorulan soru öğrenciye uygulama fırsatı vermelidir. Bu tür davranışlar, ortaya konacak veya tanımlanacak yeni koşullara bağlı olarak yoklanmalıdır. Yoklanan davranışı kullanmakla içinden çıkılabilecek durum veya sorunlar öğrenciye verilmeli, soruda irdelenen sorunun sonuçları-nedenleri, ayrıca bu sonuç ve nedenleri değiştirme yolları istenmelidir. 35

Bir yazılı sınavı hazırlanırken uyulması gereken ilkeler • Sınavın amacı bilinmeli. • Sınavın kapsamı

Bir yazılı sınavı hazırlanırken uyulması gereken ilkeler • Sınavın amacı bilinmeli. • Sınavın kapsamı ve yoklanacak öğrenme ürünlerinin neler olduğu bilinmeli. • Öğrenme ürünlerini yoklayacak soruların ne türden olacağı belirlenmeli. • Her bir öğrenme ürününü yoklamak için kaç sorulacağı belirlenmeli. • Sınavın nasıl uygulanacağı ve cevaplamak için ne kadar süre verileceği belirlenmeli. • Puanlamanın nasıl yapılacağı belirlenmeli. • Sorunun cevaplama kolaylığı, yoklanan davranışın öğrenilme derecesine uygun olmalı. • Sorunun belli ve sadece bir cevabı olmalı. • Cevaplamayla ilgili gerekli bilgiler tam olarak verilmeli. Gereksiz bilgilerden kaçınılmalı. • Soru olabildiğince anlaşılır ve Türkçe yazım kurallarına uygun olmalı. 36

Yazılı Yoklamalarda Hata kaynakları • Okuma sırasında okuyucunun gittikçe yorulması ve dikkatinin dağılabilir. •

Yazılı Yoklamalarda Hata kaynakları • Okuma sırasında okuyucunun gittikçe yorulması ve dikkatinin dağılabilir. • Öğretmenin o günkü morali, ruhsal durumu puanlamaya etki edebilir. • Öğretmenin cevap kâğıdının sahibini önceden tanıyıp tanımaması da puanlamaya etki edebilir. Buna puanlayıcı yanlılığı denir. • Birinci soruyu çok iyi cevaplandıran öğrencinin diğer soruları da öğretmen tarafından iyi algılanabilir. • Yazı güzelliği veya çirkinliği, anlatım gücü, gibi faktörler de puanlamada etkili olabilir. 37

3. Sözlü Yoklamalar • Sözlü yoklamalarda, öğrenciye sözlü olarak sorulması ve ondan sorunun cevabını

3. Sözlü Yoklamalar • Sözlü yoklamalarda, öğrenciye sözlü olarak sorulması ve ondan sorunun cevabını düşünüp bularak sözlü biçimde ifade etmesi istenir. Karşılıklı soru sorma ve cevaplama şeklinde sözlü sınavlar olduğu gibi bir jürinin huzurunda belirlenen sorulara cevap verme şeklinde de olabilir. • Cevaplama sırasında sözel ifadelerin yanında tahta ve diğer araçlar da kullanılabilir. Bunun dışında soru-cevap şeklindeki bir uygulama, ders sırasında bir öğretim yöntemi olarak kullanılmasının yanı sıra öğrenciyi ölçme ve değerlendirme amacıyla da kullanılabilir. 38

Sözlü yoklamaların üstün tarafları • Okul öncesi dönemde ve ilköğretimin ilk yıllarında çocuklar yazı

Sözlü yoklamaların üstün tarafları • Okul öncesi dönemde ve ilköğretimin ilk yıllarında çocuklar yazı dilinde yeterli gelişme sağlayamadıkları için, soruların onlara sözlü olarak sorulması ve cevapların da sözlü olarak alınması ölçme açısından uygundur. • Sözlü ifade gücünün, konuşma becerisinin ölçülmesi durumunda sözlü sınav en uygun ölçme aracı olabilir. Telaffuz, vurgu, ses gibi becerilerin ve yabancı dilde konuşma becerisinin ölçülmesinde sözlü sınav uygun bir araçtır. • Sözlü yoklamalar tanı koymada, öğrencilerin eksikliklerini ve yanlış anlamalarını belirlemede, ortaya çıkarmada kullanılabilecek en uygun bir araçtır. 39

Sözlü Yoklamaların Zayıf Yönleri • Sözlü yoklamalarda soru ve cevapların konuşma dilinde olması, bir

Sözlü Yoklamaların Zayıf Yönleri • Sözlü yoklamalarda soru ve cevapların konuşma dilinde olması, bir ölçme yöntemi olarak bu sınavlarda elde edilen sonuçların güvenirliğini ve geçerliliğini düşürür. • Bu sınavlarda normal olarak bir defada sadece bir kişiye sorulabilir. Her öğrenciye sorulabilecek, öğretilen konuyu kapsayan farklı soru sayısının ilk anda sanılandan çok az olacağı bilinmektedir. Her öğrenciye az sayıda sorulması, sonuçların geçerliğini ve güvenirliğini zayıflatır. • Sözlü yoklamada çok az sayıda sorulması nedeniyle öğrencilerin başarı yönünden karşılaştırılması zorlaşır. Çünkü bir öğrenciye sözlü sınavda sorulan soru, çalıştığı yere denk gelebilir • Sözlü yoklamalarda cevap sözlü olduğu için soruya verilecek cevaplar başkaları tarafından duyulacaktır. Cevabın ne olduğu ya da olmadığı ortaya çıkacaktır. Bir sorunun ikinci kez sorulması, sorunun ayırt edici özelliğini yitirmesine neden olur. Bu durumda her öğrenciye farklı sorular sormak durumunda kalan öğretmen, farklı fakat denk (aynı düzeyde) soru bulma zorluğu çeker. Bu da öğrencilerin objektif değerlendirilmesini zorlaştırır. 40

Sözlü Yoklamaların Zayıf Yönleri • • Öğretmen eşit sayıda soru sorabilir ama soruların zorluk

Sözlü Yoklamaların Zayıf Yönleri • • Öğretmen eşit sayıda soru sorabilir ama soruların zorluk derecesi farklı olabilir Eğer sorulan soruların cevapları uzunsa öğrencinin sözel ifadeleri arasında bazı cümleleri yanlış, bazı cümleleri de doğru olabilecektir. Bu durumda öğrencinin cevabı ne tam doğrudur, ne de tam yanlıştır. Bu da sınavın objektifliğini bozacaktır. Sözlü yoklamalarda cevaplar konuşma diline bağlı olduğundan cevaplayıcınınkonuşma diline hâkimiyeti de, sözlü ifade gücü de verdiği cevapların doğruluk derecesini etkileyecektir. Sözlü yoklamalarda öğrenciye cevabını hazırlaması için fazla zaman verilmemesi, soruyu soran ve cevap veren yüze oldukları için heyecan, korku, sıkılma gibi etkenlerin etkili olması ve ölçülen nitelikle ilgili olmayan kişilik boyutlarının elde edilen puanı olumsuz yönde etkilemesi çoğu zaman söz konusudur. Böyle durumlarda güvenli ve uygun atmosferin yaratılması çok önemlidir 41

 • Çepni, S. ve Çil, E. (2012). Fen ve Teknoloji Programı İlköğretim I.

• Çepni, S. ve Çil, E. (2012). Fen ve Teknoloji Programı İlköğretim I. Ve II. Kademe Öğretmen El Kitabı. Pegem Akademi: Ankara • http: //ibrahimorhan. blogspot. com. tr/2013/1 1/egitimde-kullanilan-olcme-arac-ve. html 42

Bilgi paylaşıldıkça çoğalır 43

Bilgi paylaşıldıkça çoğalır 43

Doğru- yanlış tekniği temel alınarak hazırlanmış SBS soruları 2008 yılı 7. sınıf SBS sorusu

Doğru- yanlış tekniği temel alınarak hazırlanmış SBS soruları 2008 yılı 7. sınıf SBS sorusu 44

Maddelerin Gruplandırılışına Göre Sınıflandırılması • a. Ortak köklü Maddeler: Bir paragraf, şekil veya bir

Maddelerin Gruplandırılışına Göre Sınıflandırılması • a. Ortak köklü Maddeler: Bir paragraf, şekil veya bir tablo verilerek buna bağlı şekilde birçok soru maddesinin yazılması şeklinde sorular hazırlanır 45