LKYARDIM NEDR Herhangi bir hastalk veya kaza sonucu
İLKYARDIM NEDİR? Herhangi bir hastalık veya kaza sonucu sağlığı tehlikeye girmiş olan kişiye, olay yerinde yardımı tamamlayacak sağlık personeli gelinceye kadar, durumun kötüleşmesini önlemek amacıyla ilaçsız olarak yapılan müdahaledir.
İLK YARDIM İLKELERİ 1) TEŞHİS: Tanı koymak 2) TEDAVİ: Y/H nın mevcut durumunun kötüleşmesini önlemek 3) TAŞIMA: Olay yerinde bir noktadan başka bir noktaya veya hastaneye taşımak
ACİL TEDAVİ NEDİR? HASTA VE YARALILARA ACİL TEDAVİ ÜNİTELERİNDE DOKTOR VE SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN , TIBBİ ARAÇGEREÇ KULLANILARAK YAPILAN TIBBİ MÜDAHALEDİR
İLKYARDIM İLE ACİL YARDIM ARASINDAKİ FARKLAR İLK YARDIM ACİL TEDAVİ SAĞLIK PERSONELİ OLMAK ŞART DEĞİL SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN YAPILIR. SAĞLIK KURULUŞUNA GİDİNCEYE KADAR DEVAM EDER TAKİP GEREKTİREN TEDAVİDİR OLAY YERİNDE YAPILIR TIBBİ BİR MUDAHELEDİR TIBBİ MALZEME KULLANILMAZ, ÇEVREDEKİ İMKANLAR DEĞERLENDİRİLİR TIBBİ MALZEME KULLANILIR GEÇİCİ MÜDAHELEDİR. KALICI İYİLEŞMEYİ HEDEFLER
İLKYARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI NELERDİR? Ø Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak Ø Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek Ø İyileştirmeyi kolaylaştırmak
İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI KORUMA - BİLDİRME - KURTARMA (KBK)
İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI KORUMA: OLAY YERİNDE OLASI TEHLİKELERİ BELİRLEYEREK GÜVENLİ BİR ÇEVRE OLUŞTURMAKTIR.
İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? BİLDİRME: EN HIZLI ŞEKİLDE GEREKLİ YARDIM KURULUŞLARINA HABER VERİLMESİDİR. 1 -1 -2
112’YE NE SÖYLEMELİYİZ ? © Kesin yer ve adres © Kim, hangi numaradan arıyor © Olayın tanımı © Hasta/yaralı sayısı © Hasta/yaralıların durumu © Nasıl bir yardım aldıkları Açıklanmalıdır.
İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR? KURTARMA: OLAY YERİNDE HASTA YARALILARA MÜDAHALE; HIZLI ANCAK SAKİN BİR ŞEKİLDE YAPILMALIDIR!
İLKYARDIMCININ MÜDAHALEDE YAPMASI GEREKENLER NELERDİR? ØH/y’ların durumunu değerlendirmek (solunum -dolaşım-bilinç)( A-B-C) ØH/y’ların korku ve endişelerini gidermek ØH/y’lara müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek ØH/y’nın durumunun ağırlaşmasını engellemek için gerekli müdahalede bulunmak ØKırıklara vb. Yerinde müdahale etmek
İLKYARDIMCININ MÜDAHALEDE YAPMASI GEREKENLER NELERDİR? ØYarasını görmeye izin vermemek ØH/y’ları hareket ettirmeden müdahale yapmak ØH/y’lıların en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (1 -1 -2) ØAncak herhangi bir tehlike yok ise h/y’yı yerinden kıpırdatmamak!!!
İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ o o o o İnsan vücudu ile ilgili bilgilere sahip olmalı Önce kendi can güvenliğini korumalı Sakin olmalı Kendine güvenmeli Eldeki olanakları değerlendirebilmeli Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (1 -1 -2’yi aramak) Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmeli İyi bir iletişim bilgisine sahip olmalı.
İLKYARDIMCININ BAĞLI OLDUĞU AHLAKİ KURALLAR NELERDİR? o o o İlkyardım temel uygulamaları konusunda yeterli bilgi-beceritutuma sahip olmalıdır. En iyi düzeyde ilkyardım verebilmek için kendini sürekli formda tutmalıdır Alkollü iken asla ilkyardım uygulamamalıdır Olayda önceliklere göre ve kurallarına uygun olarak davranmalıdır. Kendi görev ve yetkilerinin dışına çıkmamalıdır Kendisinin ve çevresinin güvenliğini sağlamalıdır
İLKYARDIMCININ BAĞLI OLDUĞU AHLAKİ KURALLAR NELERDİR? o o o Çok sayıda h/y’ya varsa, öncelikler dışında herhangi bir ayırım yapmamalıdır H/y’lara ve çevreye güven ve huzur duygusu vermelidir H/y’yı izlemeli ve yalnız bırakmamalıdır Uzman bir yetkili h/y’nın yaşamını yitirmiş olduğunu bildirinceye kadar h/y’yı kayıp olarak görmemelidir H/y’nın kendisine emanet ettiği eşyalardan sorumlu olmalıdır Hizmeti karşılığında asla maddi bir karşılık almamalıdır
OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ BU İŞLEMİN AMACI; l Tekrar kaza olması riskini ortadan kaldırmak, l Olay yerindeki hasta yaralıların sayısı ve türlerini belirlemektir.
OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ v Kazaya uğrayan araç mümkünse güvenli bir alana alınmalıdır v Olay yeri görünebilir biçimde işaretlenmelidir v Meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır v Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır v Sigara içilmemelidir
OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ v Gaz varlığı söz konusu ise; zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır v Gaz tüpünün vanası kapatılmalıdır v Ortam havalandırılmalıdır v Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma veya çağrı araçlarını kullanımına izin verilmemelidir v H/y’lar yerlerinden kımıldatılmamalıdır v H/y’lar yaşam bulguları yönünden değerlendirilmelidir
İNSAN VÜCUDUNU OLUŞTURAN YAPILAR Vücudun esas yapı taşı HÜCRE’dir Benzer Hücreler birleşerek DOKUları, Dokular birleşerek Organlar birleşerek ORGANları, SİSTEMleri oluşturur. .
VÜCUT BÖLGELERİ VE ORGANLARI 1) VÜCUT BÖLGELERİ Baş, göğüs, sırt, karın, bel, üst yanlar, alt yanlar 2) VÜCUT BOŞLUKLARI Kafa boşluğu (beyin, beyincik, omurilik soğanı) Göğüs boşluğu ( yemek b. Soluk b. Akciğer, kalp) Leğen boşluğu (üreme organları, idrar torbası) Omurga boşluğu (omurilik ve sinirler)
DOLAŞIM SİSTEMİ: Vücudun ihtiyacı olan OKSİJENİ, besini, hormonları, pıhtılaşma elemanlarını, koruyucu elemanları hücrelere taşır Üç yapıdan oluşur: I. KALP II. DAMARLAR III. KANDAN OLUŞUR
D O L A Ş I M S İ S T E M İ
Dolaşım Sistemi 1. )KALP: Toplardamarlardaki kirli kanı temizlenmek için akciğerlere, Temiz kanı ise atardamarlar aracılığıyla vücuda pompalar.
Dolaşım Sistemi: 2. )DAMARLAR: Üç tip damar vardır. i. Atardamar: Temiz kanı vücuda dağıtır. Buradaki kan açık, parlak renklidir. ii. Toplardamar: Kirli kanı vücuttan toplar. Kan kirli olduğu için koyu renklidir. iii. Kılcaldamar: Atardamar ile toplardamarın birbirine bağlantısını sağlar
Dolaşım Sistemi: Nabız: Kanın atardamara yaptığı basınçtır. YETİŞKİN BİR İNSANIN NABZI; 60 -100 KEZ /DK’DIR ÇOCUK NABZI; 80 -100 KEZ /DK’DIR BEBEK NABZI İSE; 100 -120 KEZ /DK’DIR.
ALIN ATARDAMARI NABIZ NOKTALARI ŞAHDAMARI KÖPRÜCÜK KEMİĞİ ATARDAMARI ÜSTKOL ATARDAMARI ÖNKOL ATARDAMARI İÇ KOL ATARDAMARI KASIK ATARDAMARI DİZ KAPAĞI ATARDAMARI BİLEK ATARDAMARI
Solunum Sistemi Vücudun ihtiyacı olan oksijeni alıp zararlı karbondioksiti (co 2) dışarı atar. İki bölümden oluşur. Solunum yolları Akciğerler Ağız-Burun Bronşlar Burun boşluğu Bronşcuklar Yutak Damak Soluk borusu
Solunum Sistemi
Solunum Sistemi Solunum sistemi; Solunum Yolları ve Akciğerlerden oluşur.
Solunum Sistemi Yetişkin bir insanın solunum sayısı 12 -20 kez/dk’dır. Çocuklarda solunum 20 -25 kez/dk’dır. Bebeklerde solunum ise kez/dk’dır. 25 -40
Sinir Sistemi Bu sistem algılama, anlama hareketlerin uyumu, solunum ve kalbin çalışmasını kontrol eder. Etki tepki sistemi olarak ifade edilebilir. BEYİN, BEYİNCİK, OMURİLİK SOĞANI, OMURGA’DAN OLUŞUR. Bu sisteme zarar gelirse FELÇ veya ÖLÜM gerçekleşebilir!!!
BEYİN: vücut üzerinde kontrol gücü olan bilinç sistemidir. (12 çift sinir çıkar) BEYİNCİK: yönetimleri, dengeyi ve hareketi sağlar. OMURİLİK SOĞANI: dolaşım ve solunum sistemini kontrol eder. OMURİLİK: 31 çift sinir çıkar. Beyinden gelen 12 çift sinirle hareket eder.
Hareket sistemi Vücudun dengede kalmasını ve hareket etmesini sağlar -KEMİKLER, -EKLEMLER VE -KASLAR SİSTEMİ OLUŞTURUR
KEMİKLER Ø İskelet sistemini oluşturan yapılardır. Ø Vücudu ayakta tutarlar. Ø Hareket etmeyi sağlarlar. Ø Vücudumuzda 208 adet kemik vardır. Ø YASSI-UZUN-KISA olmak üzere 3 çeşidi vardır.
EKLEMLER Kemiklerin birbirine bağlandığı yapılardır. OYNAMAZ- YARI OYNAR- OYNAMAZ eklemler olmak üzere 3 çeşittir.
KASLAR ÇİZGİLİ-DÜZ- KALP kası olmak üzere 3 çeşidi vardır.
Boşaltım sistemi Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini yaparak vücutta iç dengeyi korur. l İdrar Borusu l İdrar Kesesi l İdrar Kanalları l Böbreklerden oluşur.
Sindirim sistemi Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtası ile vücuda dağıtılmasını sağlar. 1) Ağız (Dil ve dişler) 2) Yutak 3) Yemek Borusu 4) Mide 5) Bağırsaklar l Safra Kesesi (Karaciğer) l Pankreas YARDIMCI ORGANLAR
YAŞAM BULGULARI BİLİNÇ DURUMU Normal bir kişi kendisine yöneltilen bütün uyarılara tepki verir. Bilinç Düzeyi: Bilinç yerinde: Tüm uyarılara tepki verir Derece 1: Sözlü ve gürültülü uyaranlara tepki var Derece 2: Ağrılı uyaranlara tepki var Derece 3: Tüm uyarılara kapalı (Tepki yok)
YAŞAM BULGULARI Solunum değerlendirilirken: Kişinin dakika da aldığı soluk sayısıdır. BAK-DİNLEHİSSET yöntemi ile belirlenir. v Solunum Sıklığına, v Solunum Ritmine, v Solunum Derinliğine Bakılır.
YAŞAM BULGULARI Nabzı değerlendirirken: -Nabzın ritmine -Nabzın gücüne -Nabzın sayısına bakılır.
YAŞAM BULGULARI Vücut Isısı: Normalde koltuk altından ölçülmelidir Yetişkin bir insanın vücut sıcaklığı 36, 5°C’dir Bebeklerin ise 37, 5°C olabilir Yetişkinlerde 38, 5°C de havale görülebilir. 41 -42°C de hayati tehlike başlar. 34, 5°C ve altındaki sıcaklıklarda da hayati tehlike görülür.
HASTA/YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ AMAÇ: OLAY YERİNDE HASTA/YARALININ İLK VE İKİNCİ DEĞERLENDİRİLMESİ
ÖNCELİK SIRASININ BELİRLENMESİ 1. derecede önceliği olan h/y’lar (AĞIR) l BİLİNCİ KAPALI OLANLAR l SOLUK ALIP-VEREMEYENLER l KALBİ DURMUŞ OLANLAR l ŞİDDETLİ KANAMASI OLANLAR l AĞIR YANIĞI OLANLAR
ÖNCELİK SIRASININ BELİRLENMESİ 2. derecede önceliği olan h/y’lar (ORTA) § ORTA DERECEDE YANIK l ORTA DERECEDE KANAMASI OLANLAR 3. derecede önceliği olan h/y’lar (HAFİF) l KIRIK, KANAMA l BURKULMA, ÇIKIK l HAFİF YANIK, SIYRIK
HASTA YARALI DEĞERLENDİRMESİ ÖNCE GÜVENLİĞİ UNUTMA!! H/Y’NIN BİLİNCİNİ DEĞERLENDİR: YETİŞKİN VE ÇOCUĞUN BİLİNCİNİ; OMUZLARINDAN HAFİFÇE SALLAYIP, SESLENEREK KONTROL EDERİZ.
HASTA YARALI DEĞERLENDİRMESİ BİLİNCİ YERİNDE DEĞİLSE: 112 ARANIR H/y Birinci Değerlendirmesi yapılır. A. Solunum Yolu Açıklığına B. Solunumuna C. Dolaşımına Bakılır.
HASTA YARALI BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ A. )Solunum Yolu Açıklığı Yetişkin ve çocuklarda ağza kör bir dalış yapılarak ağız içindeki yabancı maddeler temizlenir. Bebeklerde ise cisim görülüyorsa iki parmakla alınır.
HASTA YARALI BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ A. )Solunum Yolu Açıklığı Kör dalıştan sonra bir el alna, diğer elin üç parmağı da çeneye konularak baş- çene pozisyonu verilerek dilin geriye gitmesi engellenir.
BAŞ- ÇENE POZİSYONU VERİLMESİ
HASTA YARALI BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ B. ) Solunumun Değerlendirilmesi: İlkyardımcı başını H/Y’nın göğsüne bakacak şekilde çevirir ve yüzünü H/Y’nın yüzüne yaklaştırarak 10 saniye süreyle solunumu dinlemeye ve hissetmeye çalışır. Buna Bak-Dinle-Hisset pozisyonu denir.
HASTA YARALI BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ C. ) Dolaşımın Değerlendirilmesi: Kalp atışı (NABIZ): Yetişkin ve çocuklarda şahdamarından üç parmakla 5 saniye süreyle, Bebeklerde ise üst kol atardamarından 5 saniye süreyle dinlenir
HASTA YARALI BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ BİRİNCİ DEĞERLENDİRME SONUCUNDA: Eğer bilinç kapalı solunum ve nabız YOKSA H/Y’ya TEMEL YAŞAM DESTEĞİ sağlanır
HASTA YARALI BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ BİRİNCİ DEĞERLENDİRME SONUCUNDA: Eğer bilinç kapalı fakat solunum ve nabız varsa H/Y koma pozisyonuna alınarak, diğer H/Y’lar incelenir.
HASTA YARALI DEĞERLENDİRMESİ EĞER BİLİNCİ VARSA: İKİNCİ DEĞERLENDİRME YAPILIR BU GENEL BİR KONTROL AMAÇLIDIR VE DİKKATLE YAPILMASI GEREKİR.
HASTA YARALI İKİNCİ DEĞERLENDİRMESİ GÖRÜŞEREK BİLGİ EDİNME: -Kendini tanıt -H/Y’nın ismini öğren ve adıyla hitap et. -H/Y’nın endişelerini gider. Hoşgörülü ve nazik davranarak güvenini sağla. -Olayın mahiyeti -Kişisel özgeçmişleri -Ne yedikleri ve ne zaman yedikleri, kullandığı ilaçlar ve alerjisi olup olmadığını sorulur.
HASTA YARALI İKİNCİ DEĞERLENDİRMESİ Baştan aşağı muayene yapılır: -Bilinç düzeyi, Anlama, Algılama vb. -Solunum sayısı, ritmi, derinliği, -Nabız sayısı, ritmi, gücü, -Vücut veya cilt ısısı, nemlilik, renk Kontrol edilir. .
BAŞ MUAYENESİ Ø SAÇ, SAÇLI DERİ, BAŞ VE YÜZDE YARALANMA MORLUK VB. . VAR MI? Ø KULAK VE/VEYA BURUNDAN; SIVI, KAN GELİYOR MU? Ø AĞIZ İÇİNDE YABANCI MADDE OLUP OLMADIĞI KONTROL EDİLİR.
BOYUN MUAYENESİ Ağrı, hassasiyet, şişlik, şekil bozukluğu araştırılır AKSİ İSPAT EDİLİNCEYE KADAR BOYNUN ZEDELENDİĞİNDEN ŞÜPHELENİLMELİDİR !!!
GÖĞÜS KAFESİ MUAYENESİ SAPLANMIŞ CİSİM, AÇIK YARA, ŞEKİL BOZUKLUĞU, MORARMA, KANAMA VAR MI? GÖĞÜS KAFESİ GENİŞLEMESİ NORMAL Mİ? ELLER ARKAYA KAYDIRILIP SIRT BÖLGESİ DE KONTROL EDİLİR.
BEL MUAYENESİ SAPLANMIŞ CİSİM, AÇIK YARA, ŞEKİL BOZUKLUĞU, MORARMA, KANAMA VAR MI? F Eğer karın kısmı sert ve gerginse İÇ KANAMA olabilir. F DAHA SONRA ELLERİ AŞAĞIYA KAYDIRARAK KALÇA KISMI KONTROL EDİLİR F
KOL VE BACAKLARIN MUAYENESİ ♣ ♣ ♣ KUVVET - HİS KAYBI, AĞRI, ŞİŞLİK, ŞEKİL BOZUKLUĞU VAR MI? NABIZ NOKTALARINDAN NABIZ ALINIYOR MU? EN SON OLARAK ELİMİZİ SIKMASINI İSTEYEREK HAREKET KAYBI OLUP OLMADIĞINA BAKILIR
- Slides: 63