lk Mslman Trk Devletlerinde Eitim Karahanl Devleti Karahanllarda

İlk Müslüman Türk Devletlerinde Eğitim Karahanlı Devleti

Karahanlılarda Eğitimin Özellikleri • İslam Dininin kabulüyle Türk toplumsal hayatına medrese denilen eğitim kurumu girmiştir. Karahanlılar hükümdarlarının eğitime önem vermesi medrese kurumunun yaygınlaşmasını sağlamıştır. Kaşgar, Taşkent, Semerkant, Buhara, Yarkent ve Balasagun gibi şehirlerde medreseler önemli bir konuma geldi.

Karahanlılarda Medreselerin İşlevleri • Karahanlılarda medreselerin asıl işlevi eğitimi sağlamak. Eğitimle birlikte şu iki önemli işlevide yerine getiriyor. • 1. Yeni dini yaymak; yeni dinle çelişen eski dini inanışı zayıflatmak ve ortadan kaldırmak. • 2. Sünni İslam inancını Şiilere karşı korumak

Farabi’nin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi • Eğitimden bahseden ilk Türk düşünür olarak bilinir. Farabi'ye göre eğitimin amacı mutluluğu bulmaktır. Üç tür eğitimciden bahseder. Aile reisi (Baba) Ailenin eğitiminden sorumlu. Öğretmen çocuk ve gençlerin eğitiminden sorumlu. Hakan , kral veya yöneticiler milletlerin eğitiminden sorumludur. • Öğretim ve eğitimi ayırır. Öğretimde yöntem konusundan bahsetmiştir. Öğretim ilkelerinden bahsetmiş (kolaydan zora) • Eğitimde disiplinden bahsetmiş. Ne çok sert olunmalı ne de çok yumuşak olunmalı diyerek öğretmenlerin çocukların öğrenme isteğini sürdürmelidir diyerek öğretmenlerin olumlu bir durum sergilemelerini istemektedir.

Farabi'nin Eserleri • El-Medînetü’l-Fâzıla , Es-Siyâsetü’l-Medeniyye Kitâbü’l-Mille �İhsâ’ü’l-‘Ulûm , Tahsîlu’s-Sa’âde , Et-Tenbîh ‘alâ Sebîli’s-Sa’âde �Fusûlü’l-Medenî , El-Cem’ Beyne Re’yeyi’l-Hakîmeyn , El-İbâne ‘an Garazi Aristotâlîs fî Kitâbi Mâ Ba’de’t-Tabî’a , Me’âni’l-‘Akl �Risâle fîmâ Yenbagi en Yükaddem Kalbe te’allümi’l-Felsefe �‘Uyûnü’l-Mesâ’il , Fusûsü’l-Hikem �Et-Ta’lîkat , Kitâbü’l-Hurûf , Kitâbü’l-Burhân Çok çeşitli bilim alalarında eser yazmıştır. Müzik, eğitim, felsefe, ilahiyat, sosyoloji, mantık vb.

İbni Sina’nın Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi • Hem Türk hem de dünya bilim tarihinde önemli bir yere sahiptir. Hem eğitim hem de tıp tarihinde önemli bir yere sahiptir. O da Farabi gibi çok çeşitli alanlarda eserler vermiştir. Felsefe, tıp, tabiat, İlahiyat, matematik vb. Tıp biliminde önemi bugünde devam etmektedir. İbni Sina'ya göre eğitimin amacı , insanın yeteneklerini en üst düzeye çıkarmak.

Yusuf Has Hacib’in Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi • Yusuf Has Hacib’in Türk eğitim tarihindeki yeri Kutadgu Bilig adlı eserinde geçmektedir. Bu eserinde devlet yönetimine ilişkin görüşler belirtmiştir. Hükümdar adaleti, vezir aklı bilgeliği, katip Sır saklamayı ve güvenilirliği, hazinedar, güvenilir ve gözü tokluğu temsil etmektedir.

Kaşgarlı Mahmut’un Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi • Kaşgarlı Mahmut Divan-ı Lügat-it Türk adlı eseriyle Türk eğitim tarihinde önemli bir yere sahiptir. Türkçenin ilk lügatidir. Türkçenin Arapçadan daha zengin bir dil olduğunu ispatlamak için yazılan bir dildir. • Çocuğun bakımı ve eğitimi konusunda görüşler belirtmiştir. Eğitimde oyunun önemi üzereinde durmakta. Türk bilgi anlayışı üzerinde durmakta.

Ahmet Yesevi’nin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi • Divan-ı Hikmet adlı eserinde süfliliğin ve dervişliğin faziletine ilişkin övgüler belirtmiştir. • İslami hikayelerin dini ve ahlaki sonuçlarını açıklamış. • İslamiyet'i yaymak ve öğretmek amaçlı bir çalışmadır.

Edip Ahmet Yükneki nin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi • Edip Ahmet Yüknek’i Atabetü-l Hakayık adlı eserinde İslami usul ve esasları öğretmeyi amaçlamıştır. • Ahmet Yesevi’nin eseri gibi nesihatname özelliği göstermektedir. • Arapçanın dilimiz üzerindeki etkisi belirginleşmiştir.