liyev adna Azrbaycan Dvlt Hkimlri Tkmilldirm nstitutu Yoluxucu

Ə. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu Yoluxucu xəstəliklər kafedrası EYVAZOV TƏYYAR BRUSELLYOZ İNFEKSİYASI ÇƏTİN XƏSTƏ

MƏQSƏD • Yanaşi patologiyalar zamanı brusellyozun diaqnostika və müalicəsində yaranan çətinliklərin klinik materialda nümayişi • Azərbaycan Respublikasında və Rusiya Federasiyasında ilk dəfə qeydə alınmış brusellyozun statistik göstəriciləri (Azərbaycan Respublikası Gigiyena və Epidemiologiya mərkəzinin illik hesabatları, Rusiya Federasiyası SN dövlət sanitar nəzarəti Federal mərkəzinin rəsmi məlumatları əsasında ) • Azərbaycanda brusellyozun aşkarı, müalicəsində praktik səhiyyənin problemləri

Xəstə M. N. , 18 yaşinda, şikayətləri-subfebril hərarət, tərləmə, ümumi zəiflik, baş ağrısı və başgicəllənməsi, urəkdöyünmə, təngnəfəslik, urəkbulanma, qusma, iştahsızlıq, sarılıq, sidiyin tündləşməsi, sağ bud-çanaq, hər iki diz, aşıq-daban oynaqlarında kəskin ağrılar • QISA ANAMNEZ- Betta talassemiya, orta ağir forma, təkrari hemotransfuziyalar, daimi sarılıq, splenektomiya, Hepatit C aşkarlanıb, 2006 cı ilin may ayında 14 gün ərzində febril hərarət, antibakterial terapiyadan sonra səngiyib, 5 ay sonra vəziyyəti kəskin pisləşib. • OBYEKTİV MÜAYİNƏDƏ- Fiziki, cinsi inkişafdan geri galib, dəri və selikli qişalar solgun, sarıdır, qarında, kürəkdə, xüsusən əlin arxası, topuqlar nahiyyəsində sıxlaşan qəhvəyi rəngli sahələr var. hepatomegaliya, sağ budçanaq oynağinda hərəkətin kəskin azalması, hər iki diz, aşıq-daban oynaqlarınin şişkinliyi, hərəkətin agrılı və məhdudluğu • LABORATOR TƏDQİQATLAR- Hipoxrom anemiya, HB 70 q/l, anizositoz, hədəfvari eritrositlər, retikulositoz, leykopeniya, limfositoz. HB A 2, HB F miqdarının artması. Sidikdə-proteinuriya, bilirubinuriya, urobilinuriya. Biokimyəvi- hiperbilirubinemiya, hər iki fraksiya hesabına, Fe və Ferritinin artması, Al. At≥ 5 N, As. T≥ 4 N, QQT ≥ 2 N, QF≥ 1, 5 N, hipoalbuminemiya. Seroloji. Rayt-Xeddelson 1: 200, 4+, HCV Ab+, HBs. Ag-

İNSTRUMENTAL MUAYİNƏLƏR • • USM-hepatomeqaliya, qaraciyər strukturunun qeyrihəmcins olması, öd daşı xəstəliyi. RENTGENOGRAFİYA-sağ bud-canaq oynağında osteoporoz, metafizin genişlənməsi, osteoartroz əlamətləri, sümükiliyi boşluğunun kəskin genəlməsi.

SUAL: Adi çəkilən oynaqların zədələnmə faktorları hansılar ola bilər? • • Talassemiya Hepatit C Hemosideroz Brusellyoz ?

Əlavə laborator müayinələr • PZR HCV RNT-pozitiv, virus yükü 1200000 nüm/ml, genotip 1 b • İFA- Brusellyoz İg M və İg G pozitiv

SUAL: HANSI ANTİBİOTİK SEŞİLMƏLİDİR? MONO- VƏ YA KOMBİNƏOLUNMUŞ TERAPİYA? • • • TETRASİKLİNLƏR STREPTOMİŞİN AMİNOQLİKOZİDLƏR FTORXİNOLONLAR RİFAMPİÇİN TMP/SM

APARILMIŞ MÜALİCƏ • • • DEZİNTOKSİKASAİYA LEVOFLOKSAÇİN- 30 sutka HEPATOPROTEKTİV ANTİOKSİDANT METABOLİK İMMUNOKORREKTİV İƏQSP DESFERAL YERLİ ANTİAQREQANT R- KÜTLƏ, TDP

XƏSTƏLİYİN GEDİŞİ: NƏYƏ NAİL OLDUQ? • HƏRARƏTİN NORMALLAŞMASI-7 ci sutka • OYNAQ AĞRILARININ KEÇMƏSİ, HƏRƏKƏTLƏRİN HƏCMİNİN BƏRPASI • SARILIGIN AZALMASI • İNTOKSİKASİYA ƏLAMƏTLƏRİNİN İTMƏSİ • QARACİYƏR ÖLÇÜLƏRİNİN KİÇİLMƏSİ • QARACİYƏR SPESİFİK TRANSFERAZALAR SƏVİYYƏSİNİN 2 FAZALI AZALMASI • UZUNMÜDDƏTLİ REMİSSİYA

Xəstə A. S. 37 yaşında, şikayətləri-febril hərarət, hər iki diz, dirsək, bilək, əldarağı oynaqlarında güclü agrılar, ümumi zəiflik, iştahsızlıq, qaşınma • Qısa anamnez-son 10 sutka ərzində xəstələnib, oynaq ağrıları getdikcə şiddətlənib, hərəkət məhdudluğu əmələ gəlib. • Obyektiv müayinədə- sklerada sarılıq, dəridə qaşinma izləri, kiçik oynaqlar nahiyyəsində ödem, mikrolimfadenopatiya, hepatomeqaliya, sidiyin rənginin tündləşməsi. • Laborator tədqiqatlar- qanin ümumi analizində leykopeniya, limfasitoz, eçs artması. Siudikdə- öd pigmentləri müsbətdir. • Biokimyəvi- hiperbilirubinemiya, BG artıb, ALT> 6 N, AST>4. 5 N, QF>1. 7 N, QQT>2. 1 N. Protrombin indeksi-72% • Seroloji- HBs. Ag pozitiv, HBe. Ag pozitiv, HCVAb negativ, Rayt. Xeddelson r-sı 1: 200; 4+

İLKİN DİAQNOZ- Kəskin B virus hepatiti, xolestatik komponentli, orta ağır forma+ kəskin brusellyoz • • Müalicə sxemi: - bazis terapiya - dezintoksikasiya -metabolik vasitələr -antioksidant -hepatoprotektor - sorbent -rifampiçin

XƏSTƏLİYİN GEDİŞİ-NƏYƏ NAİL OLDUQ? • • • 7 sutkadan sonra hərarətin normallaşması Oynaq ağrılarının zəifləməsi və hərəkət həcminin bərpası Sarılığın daha çox artması Qaşınmanın dözülməz şiddətlənməsi Qaraciyərin daha çox böyüməsi, konsistensiyasının bərkiməsi Sitoliz və xolestazın dərinləşməsi.

Əlavə laborator müayinə xəstəliyin 11 -ci sutkası • İFA- BRUSELLYOZ İg. M neqativ, İg G neqativ

• AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA VƏ RUSİYA FEDERASİYASINDA ilk dəfə aşkar olunmüş BRUSELLYOZ xəstəliyinin səviyyəsi Azərbaycan Rusiya Mütləq 100000 Əhaliyə 1999 2000 591 657 5. 2 8. 2 351 423 0. 24 0. 29 2001 2002 703 566 8. 4 6. 6 510 595 0. 35 0. 41 2003 409 5. 0 471 0. 33 illər

Nə ilə üzləşirik? • Müxtəlif laboratoriyaların eyni qan nümunəsinə fərqli cavabları • Laboratoriyaların işinə nəzarət mexanizminin olmaması • Özəl tibb müəssisələrində aşkarlanmış xəstələnmə halları haqqında müvafiq Dövlət nəzarəti orqanlarına məlumatların ötürülməməsi • Xüsusən də regionlarda xəstəliyin diaqnostikası və müalicəsi ilə qeyri mütəxəssis həkimlərin məşqul olması • Son nəticədə gecikmiş diaqnoz, müalicə taktikasının səhv aparılması ilə əlaqədar residivlərin artması, fəsadlaşma • Profilaktik tədbirlərin effektliyinin azalması