Limo 2014 Waarom huwelijkse voorwaarden een schijnzekerheid bieden

Limo 2014 Waarom huwelijkse voorwaarden een schijnzekerheid bieden bij een economische crisis – dus: allemaal de BV in!

Hermus Notaris ruim 12 ½ jaar • 12 ½ jaar Hermus Notaris 2001 -2013 Een overzicht: • 1992 – Nieuw Burgerlijk Wetboek • 2001 – Belastingplan (box 1, 2 en 3) • 2003 – Nieuw Erfrecht • 2010 – Nieuwe Wet schenk- en erfbelasting – tariefstructuur - constructies • 2010 – Tros Radar: het radar tweetrapstestament • 2010 – juni: Jabulani – alles kan; alles mag • 2012 – Nieuw huwelijksvermogensrecht – beleggingsleer • 2012 – Defiscalisering vruchtgebruik – kent u de kracht van vruchtgebruik? • 2012 – De flex BV: alles kan alles mag – de 5 standaarden van Hermus Notaris • 2013 – AWBZ en vermogenstoets – Eigen woningregeling en scheiding • 2015 – Europese Erfrechtverordening Pensioen – 2023 – Notariswet: de leeftijd tot 70 jaar (2026)

Hermus Notaris Speerpunt 2014: • Kent u de kracht van vruchtgebruik – het Jabulani keuzetestament: voor ondernemers met legaat onderneming tegen inbreng – Bedrijfsopvolgingsfaciliteiten voor de schenk- en erfbelasting – geen ongeoorloofde discriminatie! • De algehele volmacht en het levenstestament • De executeur-afwikkelingsbewindvoerder • Het resultaat: de turboverdeling fiscaal heel voordelig en als extra voordeel: de AWBZ • De eenmalig grote vrijgestelde schenking in 2014 voor aflossing hypotheek, aankoop of verbouwing eigen woning (€ 100. 000, 00)

Agenda Limo 26 -3 -2014 • Het nieuwe huwelijksvermogensrecht 2012 • De huwelijkse voorwaarden uit Son en Breugel: het Belgische stelsel met Hollands Koopmanschap • Het “oude” alternatief: het Amsterdams verrekenbeding – oppotten is toch sparen dus delen! – de frustratie van de ondernemer – veel problemen • De valkuil: artikel 61 Faillissementswet – de frustratie van de echtgenote! • Huwelijkse voorwaarden wijzigen gedurende huwelijk: de vermogensklem ter bescherming van schuldeisers • De uiteindelijke oplossing: toch maar de B. V. in ………

De nieuwe wettelijke gemeenschap van goederen • Omvang en belang van uitsluitingsclausules bij schenkingen en testamenten • De nieuwe bestuursregeling • De beleggingsleer Dat wordt rekenen!!

De wettelijke algehele gemeenschap van goederen vóór 2012 Boedelmenging Algehele gemeenschap van goederen omvat: • Aanbrengsten • Erfenissen • Schenkingen • Aanwinsten

Problemen bij de “oude” wettelijke gemeenschap van goederen: • Het Nederlandse systeem sluit niet aan bij buitenland (België, Duitsland) • Degene van wiens zijde een goed in de gemeenschap is gevallen – is bestuursbevoegd • (De man verdient vaak 2 maal zoveel geld - vrouw koopt meubels – man daarna bevoegd!). • Nieuwe woning aangekocht na echtscheidingsverzoek opnieuw verdelen!

Wettelijke gemeenschap van goederen (oud) is eigenlijk geen algehele gemeenschap! M V Schenking en erfenis met uitsluitingsclausule: blijft privé

Het wetsvoorstel • Goed nieuws: Nederland kiest voor de zuiderburen! • Aanbrengsten apart • Erfenissen apart • Schenkingen apart • Aanwinsten: delen (vgl. ook Duitsland)

Het wetsvoorstel tot aanpassing van de wettelijke gemeenschap van goederen – lijkt op België: privé goederen – blijven privé! M V Aanwinst Gemeen. Aanbrengsten, erfenissen, schenkingen blijven privé

De politiek • Het amendement Anker (CU) wast de oren met het mooie wetsontwerp! • Terug naar af: de literatuur briest: • “een onthoofd wetsontwerp” • Daar moeten we het mee doen: het is niet anders. De oplossing blijft dus: huwelijkse voorwaarden maken!!! • Toch is het jammer: een door “Den Haag” gemiste kans. Maar D 66 probeert het nog een keer!

Het amendement Anker – de oren gewassen!!! Aanbrengsten erfenissen en schenkingen : alles gemeen!!! Een onthoofd wetsvoorstel!

Bestuur nieuw Nieuwe bestuursregeling: • Registergoederen (onroerend goed): tenaamstelling beslissend. • Overige goederen: roerende goederen en gelden: ieder afzonderlijk bevoegd. • Probleem: maar als een erfenis in de gemeenschap valt kan de ander opa’s zakhorloge verkopen en leveren aan derden! Daar is een herstelwet voor gekomen (nog net op tijd). Erfgenaam bevoegd. Een gelukkige aanvulling in de wet: uitsluitingsclausule maakt goederen privé.

Nieuw: De wettelijke gemeenschap van goederen 2012 M V Maak dus een uitsluitingsclausule: dan erfenis en schenking weer privé!

Wettelijke gemeenschap van goederen (nieuw) lijkt op oud (behoudens beleggingsleer) M V Schenking en erfenis met uitsluitingsclausule: blijft privé

Beleggingsleer • Man heeft geërfd: 100 (mits met uitsluitingsclausule) • Vrouw heeft geërfd 50 (mits met uitsluitingsclausule) • Woning aankoop: 350 • Hypotheek: gezamenlijk: 200

Nieuw: De wettelijke gemeenschap van goederen 2012 100 M 50 V Woning 350 Hypotheek 200 Maak dus een uitsluitingsclausule: dan erfenis en schenking weer privé.

Het nieuwe huwelijksvermogensrecht Wat is splinternieuw en modern ook internationaal? De beleggingsleer Nederlanders zijn handelaren – beleggers!

De beleggingsleer Economische deelgerechtigdheid man 100 + 100 (halve lening aflossen) = 200 Economische deelgerechtigdheid vrouw 50 + 100 (halve lening aflossen) = 150 Deel man: 200/350 in waarde woning (+ of -) Deel vrouw: 150/350 in waarde woning (+ of -)

De beleggingsleer (Art. 1: 87 BW)

Beleggingsleer • Hoe bij aankoop? – in waarde t. t. v. verwerving • Hoe bij verbouwing? – in waarde voor verbouwing + verbouwingskosten • Hoe bij aflossing? Annuiteit!! (waarde verandert voortdurend): in deel lening – tijdstip niet relevant.

Ander nieuws • Ook nieuw is de Inlichtingenplicht aangaande privé vermogen. (geen verantwoording – wel inlichtingen) • Ontbinding van de gemeenschap op een eerder moment: niet als de echtscheiding is ingeschreven maar al bij het verzoek.

Ontbinding gemeenschap • We zagen: een aankoop na indienen van een verzoek tot echtscheiding maakte tot 1 -1 -2012 een goed gemeenschappelijk! Dat is ongewenst. • De wetgever (2012) lost dat op: nadat het verzoek is ingediend, wordt de gemeenschap bevroren (ontbonden): aanwinsten erna blijven privé. De nieuwe woning blijft privé. • Mbt de oorspronkelijke woning: samen bevoegd! (ook al zegt het kadaster anders).

Oude stijl (voor 2012): M Nieuwe stijl (2012): V

Oude stijl (voor 2012): M V

2012: Verzoekschrift echtscheiding bevriest de gemeenschap M V

Casus! • Gemeenschap van goederen voor 1 dag! • Ongehuwden: man og 6 mio; vrouw og 4 mio • Aangaan huwelijk of partnerschap: samen 10 mio (beperkte gemeenschap van goederen) • Verzoek tot echtscheiding: verdelen: man 4 mio vrouw 6 mio • Besparing overdrachtsbelasting over: 2 mio!! • (in casu ging het mis – geen enkele affectie)

Beperkte gemeenschap en overdrachtbelastingbesparing • HR in 2013 ging over het aangaan van een partnerschap voor 1 dag met het doel om belasting te besparen! HR vindt dat Fraus Legis. (zo kort dat de plichten van geen reële praktische betekenis konden zijn) • Maar als een huwelijk (of partnerschap) een reëel doel heeft met rechten en plichten met wel praktische betekenis, dan mag je later een beperkte gemeenschap aangaan en ontbinden (HR 1993) ook met het oog op echscheiding! • Maar pas op: gemeenschap van slechts 1 of meer bepaalde goederen: kan schenking zijn!

Verzoek en intrekking Een valkuil: verzoek wordt vaak samen ingediend • Intrekken verzoek kan alleen!! • Stel: verzoek loopt en een ouder van de man ligt op sterfbed: erfenis dreigt aan de man toe te komen want gemeenschap is bevroren. • Vrouw trekt verzoek in – agg herleeft - en incasseert halve erfenis (tenzij uitsluitingsclausule was gemaakt).

Tip bij echtscheidingsverzoek: maak tegelijk huwelijkse voorwaarden • Dat is dus de omgekeerde situatie: maak naast de verdeling tijdens huwelijk tevens notariële huwelijksvoorwaarden: (maar dan in omgekeerde vorm: 2 vermogens!) dan kan de vrouw niet meer terug! Want: het huwelijk blijft dan wel in stand, de vermogens worden apart door huwelijkse voorwaarden. Intrekken echtscheiding heeft dan geen zin: De felbegeerde erfenis komt niet meer binnen!

Huwelijkse voorwaarden • 1980: • 2009: van de huwelijken is gesloten onder huwelijkse voorwaarden: 15%. is dat gestegen naar: 26, 2% • 62% daarvan was in 1980 een verrekenstelsel; • In 2009 is dat teruggelopen naar 50% (vanwege vele procedures en onduidelijkheden) • De beperkte gemeenschap wint terrein: globaal van 10% naar 23, 8% - wellicht komt het in de wet? ?

3 vermogens stel (gemeenschap van vruchten en inkomsten cq. aanwinsten) • Model Hermus: het Belgische stelsel gecombineerd met Hollands koopmanschap! • Huwelijkse voorwaarden – gemeenschap van aanwinsten (en opgepotte winst), • maar aanbrengsten, erfenissen, schenkingen, en de onderneming (behoudens reserves!) blijven privé. • Investering van de een in gemeenschappelijke vermogen: naar rato van inbreng: meer rendement = beleggen!

Faillissement - 3 vermogens stel (gemeenschap van vruchten en inkomsten cq. aanwinsten) Faillissement omvat privé en gem. vermogen Gem. M V

Huwelijkse voorwaarden met 2 vermogens Het Amsterdams model • Uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen • De correctie: beloning van de niet ondernememende echtgeno(o)t(e): het jaarlijks delen van onverteerde (overgespaarde) inkomsten – beloning voor huishoudelijke arbeid • Dat leidt tot een verrekenvordering na ieder jaar • Dames: let op opgepotte winsten – ook bij een B. V.

Het Amsterdamse verrekenbeding Een cijfervoorbeeld M verdient 100 V verdient 50 V 20 30 huishoudpot - 60 M stort Over: 40 60 Verrekenen - 15 Over ieder: 45 --------- stort +15 45

uitsluiting van gemeenschap (u. g. ) • Faillissement omvat privé vermogen maar pas op zie later !

Verrekenbeding • Wat moet worden verrekend bij een onderneming? • -eenmanszaak; maatschap; besloten vennootschap • Vaak wordt niet verrekend! • Het verrekenbeding is een bron van misverstanden en strijdige uitspraken

Verrekenbeding • Heel kort door de bocht: vruchten van arbeid moeten worden verrekend – ingehouden winsten (reserves) - maar: continuiteit van bedrijf niet in gevaar brengen! Dat is de basis. • Voldoende weerstandsvermogen houden • Hoe verrekenen? Schuldigerkenning of een betalingsregeling treffen.

Verrekenbeding • Ontslagvergoeding – niet verrekenen • Schadevergoeding na auto ongeval: wel verrekenen • Smartengelduitkering: niet verrekenen • WIR premies – deels want meer te maken met investeren in onderneming dan met arbeid • Pensioenpremies – niet verrekenen! – is verteren.

Verrekenbeding • Wat als er niet periodiek is verrekend? • Dan vertaalt de periodieke verrekenplicht van overgespaarde inkomsten zich naar een finale verrekenplicht van gevormd (herbelegd) vermogen. • Dit noemt men de beleggingsleer (meer dan de nominale som van bespaarde inkomsten) • Ook een faillissemenscurator kan nakoming vorderen (tenzij uitgesloten? )

Verrekenbeding Los daarvan speelt: wat met de waarde van aandelen? • Autonome waardestijging van (aangebrachte) aandelen blijft buiten de verrekening – maar een deel van de waardestijging kan worden toegerekend aan: vrucht van arbeid – dus dat deel delen. • Aandelen verkregen (gekocht) met (deels) vrucht van arbeid (verdiend geld) - voor dat deel in de tegenprestatie: verrekenen de waarde van de aandelen. (1: 136 BW – hetgeen onder aanwending van te verrekenen vermogen is verkregen moet worden verrekend)

Verrekenbeding Lenen en aflossen En wat nu als een lening wordt gebruikt voor de aankoop van: aandelen en de lening uit overgespaarde inkomsten wordt afgelost? HR: Slot-Ceelen (2001) : waarde aandelen moet worden verrekend. Ook het deel van rentebetalingen mag daarin worden meegewogen.

Verrekenbeding wat als een lening wordt aangegegaan voor een huis en de lening uit overgespaarde inkomsten wordt afgelost? - verrekenen! Aflossen is beleggen en dat is dan weer het bruggetje naar de beleggingssfeer! Economische deelgerechtigdheid in het huis. nb. bij een huis: als er verrekend moet worden (aflossing): een grotere waarde verrekening dan bij aandelen – aandelen stijgen nl. niet alleen autonoom (maar deels ook door arbeid en die inkomsten worden al apart verrekend).

De beleggingsleer (Art. 1: 87 BW)

Verrekenbeding Lenen en rentebetalen Maar HR Schwanen-Hundscheid (2006): bij een woonhuis: rentebetalingen worden gezien als huishoudkosten (verteren) en kunnen niet tot verrekening leiden. (aflossing dus wel).

Verrekenbeding • Maar nu de praktijk: diverse uitspraken over rente: • Beleggingspand – Hof den Haag (2013): rentebetaling had kunnen worden bespaard – betalen van rente is dus investeren – dus wel verrekenen de waarde • Boerderij – Hof Arnhem (2013): rentebetaling leidt niet tot vermogensvermeerdering – dus niet verrekenen!

Verrekenbeding: een over het paard getild fenomeen (Hermus 1982) • Wie het weet die mag het zeggen!!!!!! Mening Subelack in blad Echtscheidingsbulletin (2014) – rente kan onder omstandigheden investering zijn – dan meedelen in rendement. (“geobjectiveerde partijbedoeling”) Zo ook Van Mourik/Verstappen.

Faillissement – algehele gemeenschap van goederen (agg) • Faillissement omvat het gehele vermogen

Faillissement - 3 vermogens stel (gemeenschap van vruchten en inkomsten cq. aanwinsten) • Faillissement omvat privé en gem. vermogen Gem. M V

Faillissement – uitsluiting van gemeenschap (u. g. ) • Faillissement omvat privé vermogen maar pas op zie later !

Faillissement overzicht • AGG 3 verm. Stelstel UG

Huwelijkse voorwaarden staande huwelijk • Ook tijdens huwelijk kunnen er nog huwelijkse voorwaarden worden gemaakt • Dat kan tegenwoordig zonder de goedkeuring van de Rechtbank • De notaris adviseert, maakt de akte van verdeling, huwelijkse voorwaarden en toetst in plaats van de rechter of crediteuren niet worden benadeeld.

Van 3 naar 2 vermogens: van België naar Nederland! • Man heeft schulden uit eerder huwelijk • Gemeenschappelijk vermogen kan worden uitgewonnen voor privéschulden – faillissement man omvat ook de gemeenschap (boedelmening) • Splitsen vermogens van 3 naar 2 mag maar let op: • Vermogensklem ter bescherming van schuldeisers – andere echtgenoot is immers geheel aansprakelijk voor de schulden van de gemeenschap. Verhaalbaar op toegedeelde goederen.

Huwelijkse voorwaarden • Een voorbeeld: de uitwerking van 3 naar 2 Man schulden: 600. 000 Vrouw bezit: 10. 000 Gemeenschappelijk vermogen: 20. 000 Ook toekomstige aanwinsten vallen onder toekomstig faillissement. Dat is voor de vrouw een bedreiging voor haar ondernemingsactiviteiten. Hoe verder? Maak huwelijkse voorwaarden staande huwelijk: van 3 naar 2 Gemeenschappelijke banksaldi delen, maar reserveer een “pot” van 20. 000 waarvoor ieder geheel aansprakelijk is.

Vermogensklem M V

Vermogensklem

Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid: art 61 FW • Artikel 61 Faillissementswet: een vergeten bepaling: maar: vermogen van de niet failliete echtgenoot behoort in beginsel tot de failliete boedel! Tenzij terzake van de verkrijging niets aan de failliete boedel is onttrokken. • Vrouw heeft het terugnemingsrecht – maar dat bewijs slaagt bijna nooit – 61 FW doorbreekt dus de eigendom om “constructies” te voorkomen! • Een cijfervoorbeeld uit de praktijk • Een pleitbaar standpunt – maar hoe loopt het af?

Een voorbeeld van 61 FW • Ratio: voorkomen “stallen” vermogen bij de partner. • rentebetaling gebeurt veelal (mede) door de ondernemer en daarom gaat het fout • De vrouw moet huis inleveren. • Bij gemeenschappelijke woning moet de vrouw meeleveren samen met de curator • De overwaarde gaat naar de curator. De vrouw heeft een concurrente vordering.

61 Fw • Plaatje 1: de klassieker M V

61 Fw • Plaatje 2: een schrijnend voorbeeld uit de praktijk M V

Actueel: • Een voorbeeld uit de praktijk • Huis op beider naam aangekocht ieder 1/2 • Waarde oorspronkelijk € 250. 000 hypotheek is € 250. 000 • Na verbouwing € 300. 000 • Verbouwing is betaald door de vrouw voor haar praktijkruimte – overwaarde € 50. 000. De helft is € 25. 000 en komt de curator toe. • De vrouw heeft inclusief de verbouwing € 90. 000 aan de zaak en woning betaald. • Hoe loopt het af met de woning? ? ?

61 Fw Plaatje 2: een schrijnend voorbeeld uit de praktijk

Het reddingsplan • Gegeven is: mevrouw heeft voor 90. 000 in de zaak en het huis gebracht • Er wordt een dwangakkoord aangeboden van 30% voor crediteuren - daar maakt zij ook deel van uit • Uitbetaling op vordering wordt dus: 27. 000 • Verbouwing kostte totaal: 50. 000 • Pleitbaar standpunt: mevrouw neemt huis en hypotheek over en krijgt haar deelvordering 27. 000 terug in de vorm van de halve overwaarde zijnde eveneens ongeveer 27. 000. Zo kan het huis wellicht worden gered.

Het faillissementsakkoord • Een faillissement is voor een ondernemer een betere toekomst dan de schuldsanering • WSNP: liquideren onderneming, solliciteren naar een baan in loondienst – ook partner! • 3 jaar op bijstandsniveau en eventueel 5 jaar zelfs dan wel een schone lei – maar leidband is niet “des ondernemers!” • Faillissement – maximaal 1 jaar veelal en dan: akkoord crediteuren of opheffing. • Nieuwe start sneller mogelijk (maar crediteuren blijven).

De flex BV (2012) als oplossing • 1 Euro is genoeg! (lage drempel!) • Stemrechtloze aandelen om vermogen te schenken aan de kinderen • Geen toets van het Ministerie van Justitie • Geen bankverklaring of accountantsverklaring nodig (vroeger: € 18. 000, 00). • De B. V. a la minute! – zie FD 22 -3 – afwegingen – in 1 jaar: 50% meer B. V. ’s

BV versus eenmanszaak • BV: Aandeelhouder betaalt slechts 25 % inkomstenbelasting over uitkeringen (2014: 22%). • BV: Vennootschapsbelasting tot € 200. 000: 20%. (oppotten is uitstellen) – liquiditeitsvoordeel, beperking aansprakelijkheid – zie faillissement! • Eenmanszaak, maatschap vof: kennen ondernemersfaciliteiten: mkb vrijstelling: 14% van de winst telt niet mee; zelfstandigenaftrek: € 7280, 00. Bij een winst van € 50. 000 betaal je dus: 30%. • Bij een B. V. betaal je totaal: 37, 6%

Flex-BV • Aantrekkelijk ook voor parttimers (urencriterium) geen zelfstandigenaftrek • Weinig aanloopkosten en een goede juridische bescherming!! – beperking persoonlijke aansprakelijkheid “ en hoge status!” • Een zzp – er is aanvankelijk beter met eenmanszaak – tenzij hij failliet gaat!!

Huwelijkse voorwaarden conclusie: • Huwelijkse voorwaarden opheffen: notarieel (dus zonder de rechtbank) uit oogpunt van vermogensspreiding. • Huwelijkse voorwaarden maken of wijzigen tijdens huwelijk - ivm risico verhaal bij faillissement - let op voorkomining benadeling schuldeisers • “Stallen” van onroerend goed bij de echtgenote heeft geen zin – 61 Faillissementswet: dus De BV.

Hermus Notaris. nl • Dit was de wondere wereld van de huwelijkse voorwaarden ! • Meer hierover: lees de presentatie en verdere informatie op: www. notarissonenbreugel. nl • Wilhelminalaan 1 a/b Son en Breugel • Tel. 0499 -470480 • info@notarissonenbreugel. nl

Erfrecht • We komen nu op het erfrecht. • Allereerst: ook samenlevers moeten een testament maken. Vooral in dalende og markt.

Samenlevers testament: een “must” • Een woning is bij aankoop waard: 200 • De kosten voor aankoop erbij: gefinancierd is 212 • De woning daalt in waarde naar: 180 • Het verlies is: 32. • De man overlijdt: de bank wil 16 van familie! • Oplossing: benoem de partner tot enig erfgenaam en geef een legaat (niet opeisbaar) aan de kinderen

De negatieve nalatenschap • Aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving! (bij minderjarigen al na 3 maanden) • Wel de lusten; de niet de lasten (voorzover die groter zijn) • Niet aansprakelijk met privé vermogen • Een dilemma: verwerpen of niet – u erft alles mits u een standbeeld van mij in uw voortuin plaatst en 10 jaren handhaaft!

Verstandig uitkleden voor het naar bed gaan • Vroeger ivm Bejaardenoorden – nu AWBZ. • Eigen bijdrage te relateren aan IB Box in waaronder begrepen Box 3 – berekend op 12 %, met een maximum van € 2189 per maand. • Eigen woning telt niet mee, wel na verkoop: box 3 gelden of na verlaten van de woning. • 2 jaar terug kijken en 2 jaar verhuisregeling.

Schenken • Per jaar - € 5. 229 (2014) – evt notarieel op papier – rente betalen 6%. • Eenmalig – kinderen tot 40 jaar - € 25. 096 • Extra verhoogd (woning of aflossen woningschuld) - € 52. 281 • 1 -10 -2013 – 1 -1 -2015: € 100. 000 (woning of aflossen woningschuld) – x maal van eenieder!! eventueel verminderd met eenmalige eerder gedane grote schenking

Het erfrecht Oplossingen bij een dalende woningmarkt en vervolgens om erfbelasting te besparen Samenlevers – fusiegezinnen en tweetrapsmakingen Vergeet de kleinkinderen niet!

Samenlevers testament: een “must” • Een woning is bij aankoop waard: 200 • De kosten voor aankoop erbij: gefinancierd is 212 • De woning daalt in waarde naar: 180 • Het verlies is: 32. • De man overlijdt: de bank wil 16 van familie! • Oplossing: benoem de partner tot enig erfgenaam en geef een legaat (niet opeisbaar) aan de kinderen

wettelijke verdeling Moeder kind 1 kind 2 moeder