LEVERINSUFFICINTIE 3 de Proef Diergeneeskunde Universiteit Gent Jacques

LEVERINSUFFICIËNTIE 3 de Proef Diergeneeskunde Universiteit Gent Jacques Debraekeleer

ROL van de LEVER • • • Metabole processen Excretoire functies Endocriene functies Stockering & Reserve Hemodynamische functie

De LEVER is UNIEK • Bloed toevoer • Reservecapaciteit • Herstelvermogen

Metabole Afwijkingen • • • Glycogeenreserve glucagon-insulin ratio Insuline resistentie Glucoseintolerantie Gluconeogenese Hepatische encefalopathie

Leverinsufficiëntie Doel van de Dieetvoeding • Metabole homeostase • Accumulatie van toxische bijproducten • Risico van HE • Voedingstoestand verbeteren • Herstel van de lever ondersteunen • Electrolyten huishouding herstellen • Diarree en malassimilatie voorkomen

Leverinsufficiëntie Dieetvoeding Belangrijkste Voedingsstoffen • • Energie Eiwit & aminozuren Vet & vetzuren Koolhydraat Mineralen Vitamines Oligo-elementen L-Carnitine

LEVERINSUFFICIËNTIE ENERGIE • RER tot 1. 5 x RER • RER = 290 k. J/kg 0. 75 • Voldoende energierijk dieet • Voldoende niet-eiwit calorieën – eiwit sparend – vermindert HE

vet eiwit X energie structurele functies

Leverinsufficiëntie Eiwit • Voldoende eiwit • Hoge kwaliteit - gematigde hoeveelheid • Eiwitbronnen – plantaardig eiwit – melk eiwitten – ei • Hond 3, 5 - 4, 5 g/ kg 0, 75 • Kat 3, 0 - 4, 0 g per kg Li. G

Gluconeogenese tijdens de postprandiale fase Alanine Gluconeogenese Alanine Glucose Alanine Pyruvaat Aminozuren (BCAA) Glucose Lever Bloed Spier

Nucleic Acids Amino Acids Amines Glutaminase Glutamine Glutamate Dehydrogenase Glutamine Synthetase Glutamate NH 3 Oxaloacetate Carbomoyl Phosphate + HCO 3 Bacterial Urease Transaminase -Ketoglutarate Aspartate Ornithine Urea Arginine UREA CYCLE Fumarate Citrulline Argininosuccinate

Leverinsufficiëntie Aminozuren • BCAA – mobilisatie voor gluconeogenese – gedaald in plasma • Arginine – Ureum cyclus - ammoniak – insuline resistentie • Methionine – hoge dosis verhoogt HE

Leverinsufficiëntie Koolhydraat • • • Antiketogeen en eiwitsparend Koolhydraat resistentie 20 - 50 % van energie Zeer verteerbaar Rijst Oplosbaar vezel

Leverinsufficiëntie Vet • • • Voldoende vet Eiwitsparend Energierijk Bron van essentiële vetzuren Vetoplosbare vitaminen MCT

Leverinsufficiëntie Vet Moeten de vetopname verminderd worden wegens steatorree? 25 - 35% van de energie als vet betere overleving Strombeck 1990 • Triglyceriden - assimilatie – matige cholestasis – extra-hepatische galweg obstructie • Vrije vetzuren energiebron • Eiwit sparend – Eiwit-tekort stimuleert vetaccumulatie • L-Carnitine

Rol van L-Carnitine Cell ACS Co. A + Long chain fatty acids Acyl-Co. A LCarnitine Acyl-Co. A CPT I -Oxidation CT CPT II Acyl-Carnitine Cytosol Acetyl - Co. A Citrate cycle Co. A + ATP Mitochondrion

LEVERINSUFFICIËNTIE Mineralen • Natrium – Ascites – Portale hypertensie • Kalium – Hypokaliëmie – Insuline-resistentie – Glucose-intolerantie • Magnesium

LEVERINSUFFICIËNTIE Oligo-elementen • Koper – Bedlington terriër, West-Highland white terriër, dobermann, skye terriër – minimum behoefte 3 mg/kg DS

LEVERINSUFFICIËNTIE Oligo-elementen • Zink – – bij lever patiënten absorptie van koper (10 mg/kg) Antifibrotisch Minimum behoefte 1 mg/kg Li. G

LEVERINSUFFICIËNTIE Oligo-elementen • IJzer – – – Verlaagd in plasma Tekort verhoogt lipid accumulatie Accumulatie in lever Hemosiderosis Oxyderend Min. behoefte hond 1. 4 mg/kg Li. G

LEVERINSUFFICIËNTIE Vitaminen • Vetoplosbare vitaminen – hebben galzouten nodig – Vitamine K - stollingsfactoren – Vitamine A • PU/PD - wateroplosbare vitaminen • Anti-oxydant vitaminen E & C – vit. C 25 mg/kg – Vit. E 100 mg/kat - 200 -600 mg/hond

LEVERINSUFFICIËNTIE Voedingsschema • • • Anorexie Glycogeen reserve Gluconeogenese Voortijdige mobilisatie van spiereiwit Frekwente kleine maaltijden

BESLUIT - SAMENVATTING Protein BCAA Arginine Energy Non-protein calories Frequent small meals Antioxidant vitamins Trace-elements