LETMELERN EVRES Prof Dr Dilber Ula ubat 2018

İŞLETMELERİN ÇEVRESİ Prof. Dr. Dilber Ulaş Şubat 2018 Ankara

İşletmeler uluslar arası pazarlama faaliyetlerine dört boyutta dahil olabilir: vİç pazara dönük işletmeler v. Yurtdışı pazarlama faaliyetlerini sürekli olmayan biçimde sürdüren işletmeler v. Uluslararası pazarlama faaliyetlerini sürekli ve düzenli biçimde sürdüren işletmeler v. Pazarlama faaliyetlerini evrensel biçimde sürdüren işletmeler

İŞLETMELERİN ULUSLARARASI PAZARLAMA FAALİYETLERİNE KATILMA DERECELERİ • Tamamen İç Pazara Dönük İşletmeler: Bu gruba giren işletmeler faaliyetlerini tamamıyla iç pazara yönelik olarak yerine getirirler. Bu durum bu sınıftaki işletmelerin ürünlerinin dışarıya satılmaması anlamına gelmez ancak işletmeler bu faaliyeti kendileri yerine getirmezler. Genel olarak bu tür işletmelerin dış pazarlarla doğrudan ilişkileri yoktur ve dış pazarlar hakkında bilgileri de yok denecek kadar azdır. • Yurt Dışı Pazarlama Faaliyetlerini Süreksiz Olarak Sürdüren İşletmeler: Bu gruptaki firmalar bazen üretim fazlasını eritmek için dış pazarlara yönelirler. Ancak bu geçici bir durumdur. Dış pazarlara karşı ilgileri azdır. İç talepte canlanmalar olduğu zaman dış pazarlara olan geçici ilgi kalkar. • Uluslararası Pazarlama Faaliyetleri Sürekli ve Düzenli Olan İşletmeler: Bu gruptaki firmalar üretim ve pazarlama faaliyetlerini iç Pazar yanında dış Pazar fırsatlarını da dikkate alarak belirlemişlerdir. Dış pazarlardaki faaliyetleri geçici değil süreklidir. Pazarlama politikaları belirlenirken, politikalar dış pazarlar ve özellikleri de dikkate alınır ve pazarlama karması oluşturulur. • Pazarlama Faaliyetlerini Evrensel Boyutlarda Sürdüren İşletmeler: Bu gruptaki işletmeler, uluslararası pazarlama faaliyetlerine tüm güçleri ile girmişlerdir ve kendi iç pazarları da dahil tüm dünya pazarlarına iç ve dış pazar ayırımı gözetmeksizin aynı ilgi ile yönelirler.

İŞLETME ÇEVRESİ

ÇEVRE FAKTÖRLERİ 1. 2. 3. 4. Makro Çevre Faktörleri Politik Çevre Sosyal Çevre Ekonomik Çevre Teknolojik Çevre

Şekil İşletmenin Yakın Pazarlama Çevresi.

Şekil İşletmenin Uzak Pazarlama Çevresi.

DÜŞÜNELİM! Homojen bir küresel köy ne anlama gelmektedir?

Küreselleşme • “Dünyanın tek bir mekan olarak algılanabilecek ölçüde küçülmesi anlamına gelen bir süreçtir. ” • Özellikle teknolojik gelişmelerin paralelinde dünyayı bir finans piyasasına çevirdiği görülmektedir. • Zaman ve mekan kavramlarının eski anlamlarını yitirmesi, sınırların ortadan kaybolmaya başlaması ve yeryüzündeki tüm insanların ve ülkelerin karşılıklı bağımlılığının artmasıdır

Küreselleşme • Taşımacılığın gelişmesi ve ticaretin önündeki engellerin azaltılması. • Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler iş yapma biçimlerini değiştiriyor, verimliliği arttırıyor. • Fordist yapılanmalar, geniş ölçekli üretim birimlerinde yine çok sayıda iş görenin istihdam edilmesinden oluşmaktaydı. İç pazarların doyması ve tüketicilerin seri üretim ürünleri yerine kendi kişisel ihtiyaçlarına cevap veren esnek tarzdaki ürünleri tercih etmesi.

DÜŞÜNELİM! • • Küresel rekabetten ne anlıyorsunuz? Küreselleşmeyi yaratan sebepler nelerdir? Küresel tüketici ne demek? Kendine odaklı (ethnocentric), çok merkezli (polycentric), bölge merkezli (regioncentric), dünya merkezli (global) ÇUİ yönetimi ne demek?

DÜŞÜNELİM! • Küresel pazarlamayı etkileyen çevresel faktörler neler ve kontrol edilebilir mi? • Sektör analizi ve rakip analizi ne demek, nasıl yapılır? • Tam rekabet, tekelci rekabet, oligopolü özellikleri? • Rekabet gücünü oluşturan unsurlar? (Porter)

Genel ve Uluslararası Çevre Güçlerinin Önemli değişkenleri Ekonomik Teknolojik Politik-Yasal Sosyo-kültürel Milli gelir trendleri Ar&Ge için toplam hükümet harcamaları Antitröst düzenlemeler Yaşambiçiminde değişimler Çevre koruma kanunları Kariyer beklentileri Vergi kanunları Tüketicilerin bilinçlenmesi Özel teşvikler Aile yapılarında değişimler Dış ticaret düzenlemeleri Nufus artışı Yabancı firmalara karşı tutumlar Nufusun yaş durumuna göre dağılımı İşe alma ve terfi konusundaki kanunlar Bölge ve şehirler yönünden nufus hareketleri Faiz hadleri Para arzı Enflasyon oranları İşsizlik düzeyleri Ücret/fiyat kontrolleri Teknolojik çabalara odaklanma Patentle korunma Yeni ürünler Devalüasyon/revalüasyon Lab. dan pazara teknoloji transferinde yeni gelişmeler Enerjiye erişebilirlik ve fiyatı Otomasyon yoluyla verimliliği iyileştirme Kullanılabilir ve ihtiyari gelir Hayat beklentilerinde değişimler Doğum oranları

İşletmeleri etkileyen uluslararası çevresel faktörler • • Yasal Çevre Politik Çevre Ekonomik Demografik çevre Kültürel çevre Teknolojik Doğal çevre

YASAL ÇEVRE Devlet ile birey arasındaki ilişkileri düzenleyen anayasa, iş hukuku, idare hukuku işletmelerle bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen ticaret, borçlar. icra iflas hukuku işletmelerin sorumlulukları ile ilgili kuralları içerir: Çalışanların haklarının verilmesi, vergi vermek, iş güvenliğinin sağlanması vb. gibi. İşletmeler, yasal düzenlemelere uygun faaliyet göstermenin karşılığında devletin sağladığı çeşitli haklardan yararlanır; yatırım indirimi ya da vergi teşvikinden yararlanma, kredi

Politik Çevre • Birçok soru potansiyel bir pazarda siyasi iklim hakkında sorulmalıdır. Bu tür sorular şunlardır: Ülkedeki politik sistem nedir? İstikrarlı mı? Hükümet sistemi müşterinin ithalatını etkiler mi? Siyasi sistem tarife oranları ve lisans zorunlulukları nı etkiler mi? Hukuk sisteminin uluslararası ticaret destekleyici mi? Yasal sistem uluslar arası ticareti teşvik ediyor mu? hangi teşvikler var? Pazar siyasi açıdan istikrarsız ise, ekonomik istikrarı nasıl etkileyebilir ? Pazar Uluslararası Standartlar Organizasyonu ISO 9000 sürecini benimsemiş mi?

Politik Riskin Yönetimi • Ne yapabilirsiniz?

Politik Riskin Yönetiminde Riskten Kaçınma Stratejileri

Ekonomik Çevre • Ev sahibi ülkenin ekonomik gelişmesi, GSMH, ülke nüfusu, nüfusun yaşlara göre dağılımı, kentleşme oranı, gelir dağılımı, nüfusun satın alma gücü, karayolları, demiryolları, enerji üretimi, iletişim gibi fiziki imkanları gösteren altyapı, hammadde ve ürün pazarları, büyüme oranı, vergiler, enflasyon, para politikası, faiz oranları, ödemeler dengesi, ihracatı teşvik politikaları, kaynak maliyeti, nitelikli işgücü, fiziksel altyapı, işletmecinin ülkesinin bölgesel ekonomik bütünleşmelerde yer alıp almaması gibi etmenlerden etkilenir.

Çevresel-Doğal Faktörler • Iklim gibi çevresel faktörler, belirli bir pazarda satmak için uyarlamayı gerektirebilir. • Neme veya diğer iklim konularında ürünün performansını veya görünümünü ne nasıl etkiler belirleyin.

Doğal Çevre Bunlar, toprak, hava, su ve iklimdir. Bütün işletmeler çeşitli derecelerde bu kaynaklara bağımlıdır. İşletmelerin mallarını üretmek için kullandığı kaynakların çoğu fiziksel çevreden sağlanır. Bu kaynakların kullanımı, ekonomik yapıyla, hükümetlerin tutumuyla ve toplumun duyarlılığı ile yakından ilgilidir. Doğal kaynakların bilinçsizce kullanılıp yok edilmesi ve kullanımındaki çıkar ilişkileri işletmeler için de önemli sorunlar yaratır.

Coğrafik Faktörler • Coğrafi faktörler de verilen yabancı pazarda başarıyı etkileyebilir. Ülke veya pazar ve seyahat ile ilgili yasal kısıtlamalar, ulaşım. • Yabancı bir pazara girmek için, bir ulaşım sistemi olmalıdır. Daha uzak mesafedeki pazara, daha fazla ulaşım ve seyahat masrafları olacaktır.

Gambiya: Marangozluk, mobilya işleri üçüncü yaygın meslek. dördüncü meslek; sanırım yok : (

Piyasa Ekonomisi- Komuta Ekonomisi • Nedir?

Piyasa Ekonomisi- Komuta Ekonomisi • Piyasa ekonomisi, ekonomik özgürlüklerin mevcut olduğu ekonomik düzen iken, komuta ekonomisi sosyalizm, aşırı devlet müdahalesi gibi uygulamaların olduğu ekonomik düzendir. • Ekonomik refah, kişi başına düşen milli gelir ile ölçülür. Lüksemburg’da yıllık kişi başına düşen milli gelir 81 383$, Singapur’da 56 522 $, Norveç’de 52 013 $, ABD 47 284 $, Hollanda 40 765$, Avustralya 39 699$, Türkiye 13 464 $, Güney Afrika 10 498 $. • Ekonomik yönden dünyanın en serbest ülkesi Hong. Kong, Singapur, Yeni Zelanda, ABD iken ekonomik özgürlüklerin kısıtlı olduğu ülkeler Hırvatistan, Suriye, Burundi, Haiti, İran, Nijerya gibi ülkelerdir.

TÜİK • Her yıl milli gelirin hane halkı arasında (en fakirinden en zenginine) nasıl dağıldığını gösteren bilgileri yayınlıyor. 2010 yılı hane halkı gelir dağılımı tablosuna göre nüfusun ilk yüzde 20’lik dilimi (14 milyon kişi) milli gelirin yüzde 5. 8 ini paylaşırken, yüzde 20’lik en zengin dilim (14 milyon kişi) milli gelirin yüzde 46. 4’üne sahip oluyor.

. • . Lorenz Eğrisi tam eşitlikten ne kadar uzaklaşır ise (A alanı ne kadar büyür ise) gelir dağılımı o kadar bozuk demektir. Gelir dağılımı en iyi olan Kuzey Avrupa ülkelerinden İsveç’te katsayı 0. 25, buna karşı İsviçre’de 0. 34, Fransa’da 0. 33, Almanya’da 0. 28, İngiltere’de 0. 34, ABD’de 0. 41’dir. Görülüyor ki, kişi başı gelir rakamının yüksekliği ile gelir dağılımının bozukluğu farklı konular. ABD’de kişi başı gelir yüksek ama, gelir dağılımı Türkiye’dekinden daha bozuk. (Güngör Uras, 2011)

GİNİ KATSAYISI NEDİR? • Gelir dağılımı ile ilgili hesaplamalarda nüfus %20’lik dilimlere ayrılmakta ve her dilimin milli gelirden aldığı paya bakılmaktadır. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında değişir. Gelir dağılımıdaki eşitsizlik yükseldikçe gini katsayısı yükselmektedir. 1 olması gelirin 1 kişiye gitmesidir. • Türkiye’de durum nasıl sizce?

17 yıllık sürede gelir dağılımına ilişkin tatmin edici bir iyileşme yaşanmamış.

Türkiye’de durum nasıl sizce? • Gelirden en düşük payı alan yüzde 20’lik grup yüzde 6. 1 pay alırken, en fazla pay alan yüzde 20’lik grup %44. 4’ünü almaktadır. • Yani nüfusun en zengin %20’lik bölümü AB standartlarında yaşamaktadır. TÜİK’in araştırmasına göre 144 katrilyon liralık tüketim harcamasının 72 katrilyon lirası nüfusun ilk yüzde 20’lik kısmına aittir. En yoksul yüzde 20’nin tüketimdeki payı ise sadece 7. 2 katrilyon liradır. En alt ve en üst kesim arasında fark vardır.

Ekonomik Çevre İncelemesi Ülkeler kalkınmışlıkları açısından üç grupta incelenirler; gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkeler ve az gelişmiş ülkeler diye sınıflanabilir. Ekonomik incelemelerde dikkate alınması gereken değişkenler şunlardır. 1 Milli gelir miktarı ve yıldan yıla artış oranları 2 Kişi başına milli gelir dağılımları 3 Kamu ve özel kesimin milli gelir içindeki payları ve yıldan yıla artış oranları, 4 Tasarrufların yatırıma dönüşme eğilimleri, 5 İşletmenin üretimine giren ara mallarını üreten endüstri kollarındaki yatırım eğilimi, 6 Hammadde ve işgücü masraflarının artış eğilimi 7 Devletin ekonomideki para ve maliye politikaları, 8 Devletin para ve maliye politikalarına bağlı olarak oluşan enflasyonun seyri,

Sosyo-Kültürel Toplumsal Özellikler 1. İşletmenin faaliyet yaptığı bölge halkının yaşantı biçimi, 2. Halkın kültürel düzeyi, 3. Toplumsal gelenekler toplumun yasakladığı ve hoş karşılamadığı bazı alışkanlıklar, 4. Ailelerin çok çocuk yapma yerine az çocuk yapmayı tercih etmeleri, 5. Aile yapısının çekirdek aile yapısı biçimine dönüşmesi eğilimi artmaktadır,

Sosyo-Kültürel Çevre Zamanımız sosyo-kültürel yönden bir geçiş değerlendirilmektedir. Dünyadaki geleneksel değerler değişmektedir. dönemi olarak sistemleri hızla Bu değişmenin başlıca nedenleri şunlardır. Ü Hızlı nüfus artışı ve şehirleşme, Ü Haberleşme araç ve tekniklerindeki gelişmeler, Ü Öğretim ve eğitim sistem ve yöntemlerindeki yenilikler, Ü Bilimsel, teknik ve felsefi gelişme ve gelişmeler, Sosyo-kültürel faktörler bir toplumu tanımlayan temel değerleri ihtiva eder. İşletmeler, içinde geliştiği toplumun temel kültürel değerlerini dikkate almak zorundadırlar.

Sosyo-Kültürel Toplumsal Özellikler 6. Hanımların çalışma hayatına daha yüksek oranda katılmaları (kreş, anaokulu, hazır yemek vb. sektörleri ortaya çıkardı. ) 7 İnsanların tek bir yerde yaşama alışkanlıklarının değişmesi (dinlenme, eğlenme, spor amaçlı yer değiştirmeler) 8 İşletmelerde çalışan insanların çalışma saatlerini azaltma, sosyal faaliyetleri ve yaşam kalitesi artırma ile yönetimin tutumunu insanileştirme ve demokratikleştirme istekleri ortaya çıkmıştır.

Örnekler • Fransız erkekleri kozmetik ve güzellik ürünlerini Fransız kadınından neredeyse iki kat fazla kullanır. • Mor Brezilya’da ölmü hatırlatırken, beyaz renk Hong Kong’ta cenaze törenlerinde kullanılır. • Mısır’da yeşil kutsal renk olduğu için ambalajlar için tercih edilmez. • Japonya’da dört ve dördün katları uğursuz olarak görülür bu nedenle ürünler genellikle beşli paketlerde satılır. • Brezilya’da deterjan reklemı için beyazlık mottosu önemli değildir zira beyaz girmeye eğiliminde değillerdir.

Teknolojik Çevre • En hızlı değişen faktörlerden biri teknolojik çevre koşullarıdır. • Yenilikler eski ürünleri bir gecede işlevsiz hale sokarken, yeni ürün imkanları sağlamaktadır. • Teknolojinin etkisi yeni ürün, makine, araç, malzeme ve hizmetlerde ortaya çıkar. • Teknolojinin faydalarından bazıları; yüksek verimlilik, artan standartlar ve genişleyen ürün yelpazesidir. • Üretim teknolojisi de ürün teknolojisi gibi hızlı bir değişim yaşamaktadır. Teknolojik çevredeki gelişme hızı, firmaları yenilikçi olmaya ve yenilikleri kendi bünyelerine adapte etmeye itmektedir.

Teknolojik Çevre • Bazı işletmeler Ar-Ge faaliyetleri ile bu değişimlere ayak uydururken bazıları ise teknoloji transferine yönelmektedir. • Teknolojinin hızla gelişmesi ile beraber, ürün-hayat eğrilerinin kısalması, ikame malların çoğalması ve imalatta otomasyona geçilmesi işletmelerde teknoloji transferi ve araştırma-geliştirme masraflarını artırırken yenilikçilik imkanları da oluşturmaktadır.

Teknolojik Değişkenler • • • Ar-Ge için toplam devlet harcamaları Ar-Ge için toplam endustri harcamaları Teknolojik çabalar üzerine yoğunlaşma Patent koruma Yeni ürünler Laboratuardan pazara teknoloji geliştirmede yeni gelişmeler • Otomasyon aracılığı ile verimlilik gelişmeleri

Politik ve Yasal Değişkenler • • • Tekelciliği önleme düzenlemeleri Çevre koruma kanunları Vergi kanunları Dış ticaret düzenlemeleri Yabancı firmalara yönelik tutumlar Hükümetlerin istikrarı

Ekolojik Çevre • Ekoloji, doğa ile canlılar arasındaki ilişkileri ve yaşama dengelerini araştıran bir bilim dalıdır. • Fabrika bacaları havayı kirletmekte, çeşitli solunum yolu hastalıklarına ve ozon tabakasının delinmesine yol açmaktadır. • Fabrikaların nehirlere, göllere ve denizlere zehirli atıklar bırakarak temiz suyu kıtlaştırmaktadır. • Sanayi atıkları toprağın humus tabakasını eriterek yok etmektedir. • Ekolojinin bozulması sonucu hammaddeler azalmaktadır.

Ekolojik Çevre • İşletmeler ekolojik çevreyi koruması şart olmuştur. • Kirlilik kontrol teçhizatı, ekolojik ölçüm aletleri ve temiz üretim teknolojileri ihtiva eden bilgisayar donanımlarıyla çevreye zarar vermeden üretim ve taşımacılık yapılabilmaktedir. • Firmaların ekoloji hassasiyetleri atıkların azalması, enerji tasarrufu, malzemelerin yeniden kullanımı gibi avantajlar sağlamaktadır. • Ayrıca kamu nezdinde şirketin imajı iyileşecektir.

GİNİ KATSAYISI NEDİR? • Gelir dağılımı ile ilgili hesaplamalarda nüfus %20’lik dilimlere ayrılmakta ve her dilimin milli gelirden aldığı paya bakılmaktadır. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında değişir. Gelir dağılımıdaki eşitsizlik yükseldikçe gini katsayısı yükselmektedir. 1 olması gelirin 1 kişiye gitmesidir. • Türkiye’de durum nasıl sizce?

Türkiye’de durum nasıl sizce? • Gelirden en düşük payı alan yüzde 20’lik grup yüzde 6. 1 pay alırken, en fazla pay alan yüzde 20’lik grup %44. 4’ünü almaktadır. (2004 verisi) • Yani nüfusun en zengin %20’lik bölümü AB standartlarında yaşamaktadır. TÜİK’in araştırmasına göre 144 katrilyon liralık tüketim harcamasının 72 katrilyon lirası nüfusun ilk yüzde 20’lik kısmına aittir. En yoksul yüzde 20’nin tüketimdeki payı ise sadece 7. 2 katrilyon liradır. En alt ve en üst kesim arasında fark vardır.

REKABETÇİ ÇEVRE • Faaliyet gösterilmesi planlanan ve her bir ulusal pazarda rekabet üzerinde etkili olan unsurlardır. Bir sektörde işletmelerin birbirleri ile aralarındaki mücadelenin boyutu. • Sektör rekabeti (makro düzeyde) • İşletmeler arası rekabet (mikro düzeyde)

Esas Rakipler • • Coca Cola-Pepsi Kodak-Fuji Nike-Adidas Hürriyet-Sabah Ülker-Eti Tofaş-Renault Hertz-Avis

. Yakın ve Uzak Rekabet

. Bankalar sundukları ürünler ve hedef aldıkları pazarlar (müşteriler) açısından yakın rakiplerdir.

Coca-Cola’nın rakibi Pepsi mi sadece • Sizce?

Coca-Cola’nın rakibi Pepsi mi sadece • Pepsi (marka) • Kahve, süt, çay, su, (ürün rekabeti) • Portakal, elma, karpuz, kavun gibi susuzluğu giderenler de olabilir (aynı gereksinimi karşılayan jenerik rekabet).

DÜŞÜNELİM! • İstanbul’dan Ankara’ya gelmek isteyen birinin Varan, Pamukkale, Ulusoy’dan birini seçsin. • Esas fayda (çekirdek ürün) nedir? • Bunların rakipleri?

DÜŞÜNELİM! • Burada esas ürün ulaşımı sağlamak • Marka rekabeti (Ulusoy, Varan) • Ürün rekabeti (özel araç, otostop, firma) • Aynı gereksinimi karşılayanlar arasında rekabet Jenerik rekabet (Uçak, hızlı treni helikopter) • Bütçe rekabeti (Ankara’ya gitmeyip, sinemaya gitmesi)

Sektör rekabeti (makro düzeyde) • Birbirlerinin yerine ikame olabilen ürün ya da ürün gruplarını öneren firmalar grubudur. • Satıcı sayısı • Ürün farklılaştırma • Pazara giriş çıkış engeli • Maliyet yapısı • Dikey entegrasyon derecesi • Küreselleşme derecesi • Bu özelliklere göre dört endüstri yapısından söz edilebilir. Bunlar ne olabilir?

Dört endüstri yapısı • • Tam tekel Oligopol Tekelci rekabet Tam rekabet

Tam rekabet, tekelci rekabet, oligopolü özellikleri? • Tam tekel: belirli mal ya da hizmetleri tek firmanın sağlamasıdır. • Oligopol: Yüksek seviyede standartlaştırılmış, farklılaştırılmış ürünleri çok az sayıda büyük firma sağlar. (Petrol, çelik) • Tekelci rekabet: Pazarın tamamında ya da bir bölümünde bir çok rakip mal ve hizmeti farklılaştırır (deterjan firmaları) • Tam rekabet: Farklılaşma yoktur, rakiplerin fiyatı aynı olur.

Sektöre giriş engeli neler olabilir? • Sizce

Sektöre giriş engeli neler olabilir? • • Ölçek ekonomileri Ürün farklılaştırması Sermaye gerekleri Dağıtım kanallarına erişim Ölçekten bağımsız maliyet dezavantajları Devlet politikaları Patent…

Endüstri Analizleri Endüstri Benzer ürün ve hizmetleri bir grup firmanın oluşturduğu topluluğa verilen addır. Örneğin Sigorta hizmetleri, tekstil gibi.

Giriş Engelleri Rekabet Şiddetini Belirleyiciler Yeni Girenler Satıcıların Pazarlık Gücü SATICILAR Satıcıların Gücünün Belirleyicileri Alıcıların Pazarlık Gücü ENDÜSTRİDE RAKİPLER ARASI REKABETİN ŞİDDETİ İkame Endüstriler ALICILAR Alıcıların Gücünün Belirleyicileri İkame Tehliklesinin Belirleyiciler Micheal Porter’e Göre Endüstride Rekabet Analizi

Sektörel Rekabet Üzerinde Etkili Olan Beş Bileşen • • • Sektöre yeni girecek firmalar Sektördeki rakipler, mevcut firmalar Tedarikçiler Alıcılar İkame mallar

ULUSLARARASILAŞMA KÜRESELLEŞME AYRIMI • Uluslararasılaşmanın tanımı: Gelişen iletişim ve ulaşım teknolojileri sayesinde ülke sınırlarını aşan faaliyetlerdeki artış ve yaygınlaşma • Uluslararasılaşmış (çok uluslu) şirketlerde faaliyette bulunulan her farklı bölge için yerel ihtiyaçlara yönelik ayrı tasarım, üretim ve pazarlama yapılır • Küreselleşmenin tanımı: Uluslararası hale gelmiş olan faaliyetlerin bütünleştirilmesi ve ülke sınırlarının ortadan kalkması • Küresel bir şirkette her faaliyet ayrı bölgelerde tekrarlanmaz ve faaliyetler tek bir küresel pazara hizmet için merkezden koordine edilir

KÜRESEL STRATEJİNİN SEÇİMİ Küresel Stratejiyi Oluşturma Aşamaları 1. Firmanın temel rekabet avantajının belirlenmesi 2. Faaliyetlerin uluslararasılaştırılması 3. Faaliyetlerin küreselleştirilmesi Uluslararasılaşma Stratejileri 1. İhracat 2. Lisanslama 3. Franchısıng 4. Yatırım ortaklığı 5. Direkt yatırım

1. ULUSLARARASI (MULTİDOMESTİC) STRATEJİ • ÇEŞİTLİ ÜLKELERDEKİ BİRİMLER BAĞIMSIZDIR. • KAR VE MALİYET MERKEZİ OLARAK FAALİYET GÖSTERİR. • ULUSLARARASI MERKEZ DE KAR, MALİYET VE GELİR MERKEZİ OLARAK ÇALIŞIR 2. KÜRESEL STRATEJİ • ÇEŞİTLİ ÜLKELERDEKİ BİRİMLER BİR GENEL MERKEZE BAĞLIDIR VE ONUN KONTROLÜ ALTINDADIR. • GENEL MERKEZ STANDART ÜRÜN ARAYIŞLARI YAPAR. • ÖLÇEK EKONOMİSİ YARATMAK İÇİN ÜRETİM FAALİYETLERİ DE BİR MERKEZDEN GERÇEKLEŞTİRİLİR. 3. MELEZ (HYBRİD) SRATEJİ VE KÜRESEL ŞEBEKE ÖRGÜTÜ • ÇEŞİTLİ ÜLKELERDEKİ BİRİMLER FAALİYETLERİNİ YİNE BİR MERKEZDEN VE AYRICA BİRBİRLERİYLE SÜREKLİ İLİŞKİDE BULUNARAK GERÇEKLEŞTİRİRLER. • ÇOK HAREKETLİLİK MÜŞTERİ İHTİYAÇLARI İÇİN TÜM ÜLKELERDEKİ BİRİMLER ARASINDA KARŞILIKLI DAYANIŞMA SÖZ KONUSUDUR. • ÇEŞİTLİ İŞLETME FONKSİYONLARI FARKLI ÜLKELERDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK DEĞER ZİNCİRİ OLUŞTURABİLİR. • TELEKOMÜNİKASYONUN VE İNTERNET’İN İMKANLARINDAN YARARLANILARAK KOORDİNASYON VE DEĞER ZİNCİRİNİN REKABET AVANTAJI SAPTANIR.