LETMELERDE ENERJ TASARRUFU VE MOTOR SEM 2 F

İŞLETMELERDE ENERJİ TASARRUFU VE MOTOR SEÇİMİ 2 F F EF F 3 E EFF 1

NE KADAR ENERJİ TÜKETİYORUZ ? Elektrik Motorları, Ülkemizdeki Endüstriyel Elektrik Tüketiminden %60 -65 pay almaktadır.

YÜKSEK VERİMLİ MOTORLAR Standart elektrik motorlarının sürekli çalışmada kayda değer büyüklükteki enerjileri ısıya dönüştürdüğü günümüzde, ARÇELİK’in WAT ve TEE markalarıyla ürettiği QH serisi yeni yüksek verimli motorları pazara sunmuştur.

YASAL DÜZENLEMELER (AVRUPA) l Avrupa Elektrik Makinaları Üreticileri Komitesi (CEMEP) ve Avrupa Komisyonu’nun 28 Haziran 1999 tarihli deklarasyonu ile , motorları verim sınıflarına göre ayırmıştır. Sökonusu deklarasyon 1. 1 kw ve üzeri güçteki motorları kapsamaktadır. EFF 3 EFF 2 EFF 1 Düşük Verimli Motorlar Yüksek Verimli Motorlar l 1998 yılında CEMEP gönüllü olarak Avrupa Birliği ile anlaşma yaparak, düşük verimli 1, 1. . . 90 k. W, 2 ve 4 kutuplu motorlarda üretimi %50 düşürme ve 2003 yılından itibaren yüksek verimli motorlar üretme kararı almışlardır l Yapılan deklarasyona göre 4 kutuplu motorlar için 30 Haziran 2000 ve 2 kutuplu motorlar içinde 31 Aralık 2000 tarihinden sonra EFF 3 motorların , Avrupa Birliği ülkelerine girişi yasaklanmıştır.

EPACT YASAL DÜZENLEMELER (A. B. D. ) EPACT (Energy Policy Act), ABD’nin 1999 yılından bu yana verimin yükseltilmesine ait kanuni düzenlemedir ve tüm 2, 4 ve 6 kutuplu 0, 75. . . 150 k. W standart ayaklı motorları kapsamaktadır. Motorlar, sertifikalı ölçüm laboratuarları tarafından IEEE 112 -B ‘ye uygun olarak onaylanmaktadır Çok Yüksek Verim Çok yüksek verimli motorlar, verimi EPACT standartlarını geçen motorlardır. Çok yüksek verimli motorlar için minimum gereksinmeler NEMA (National Electrical Manufacturers Association) ve CEE (Consortium for Energy Efficiency) tarafından belirlenmektedir.

VERİM Motor verimi h , efektif gücün (P 2), efektif giriş gücüne (P 1) oranıdır : h = P 2 / P 1 x 100 % P 2 = P 1 – Kayıp Güç

POMPA SİSTEMİNDEKİ KAYIPLAR Enerji Santralı % 65 Yakıt Girişi : 100 ünite Enerji Aktarımı %9 Motor % 10 Motor Sürücüleri %2 Pompa %25 Vana %33 Boru %20 Enerji Çıkışı : 11 Ünite

MOTORDAKİ KAYIPLAR Motorun çalışması esnasında ısıya dönüşen enerjidir. Bu kayıplar, demir kaybı, sürtünme ve rüzgar kaybı, stator bakır kaybı, rotor alüminyum kaybı ve stray kaybıdır. Bu kayıplar dışındaki diğer tüm kayıplar, tek ele alındığında ihmal edilebilir olmalarına rağmen, birlikte değerlendirildiklerinde kayıp dengesine etkisi vardır ve bu kayıpların en önemlisi de Üretim Kalitesidir.

MOTORDAKİ KAYIPLARIN YÜKE GÖRE DEĞİŞİMİ Kayıp(% Tam Yük) 120 100 80 60 40 20 0 0 50 75 100 Motor Yükü (%) Demir Kaybı Sürtünme ve Rüzgar Kaybı Rotor Aluminyum Kaybı ‘Stray’ Kaybı Stator Bakır Kaybı

KAYIPLAR NASIL AZALTILDI? Sürtünme ve rüzgar kaybı = 23% - Küçük soğutma fanı Rotor Kaybı 50% Demir Kaybı - Düşük kayıplı sac - İnce laminasyon sacı Bakır kaybı = 20% - Optimum oluk doluluğu - Daha çok bakır Stray Kaybı = 7% - Geliştirilmiş oluk geometrisi

YÜKSEK VERİMLİ MOTORLAR Düşük Verimli Standart Motor Yeni Yüksek Verimli Motor Yeni yüksek verimli motorlar, yalnızca ısı kayıplarını engellemekle kalmaz, aynı zamanda diğer tüm kayıpları da minimuma indirger. Diğer büyük bir avantaj ise frekans inverteri ile kullanımında gelişmiş kontrol karakteristiğine sahip olmalarıdır.

TASARRUF STRATEJİLERİ l Enerji tüketiminin izlenmesi l Yüksek Verimli Motor kullanımı l Değişken Hızlı Motor Sürücüleri kullanımı l Fabrika operasyonlarının tekrar planlanması ve yüke göre motor seçimi

DEVAMLI ÇALIŞMADAKİ ELEKTRİK TÜKETİMİ Motor Fiyatı Enerji Tüketimi (%) 120 100 80 60 40 20 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Çalışma Süresi (Gün) Bir motorun, 40 günlük devamlı çalışmadaki elektrik tüketimi, Satınalma fiyatına eşittir

MOTOR SATICISINA ÖDENEN XXX BANKASI 01 / 03 / 2004 500 €. . . . MOTOR SATICISI BEŞ YÜZ € YALNIZ. . . . ÖDEYİNİZ BU ÇEK KARŞILIĞINDA. . . . EMRİNE KULLANICI <0000 12 36 221 33 5656

ELEKTRİK SARFİYATINA ÖDENEN XXX BANKASI 01 / 03 / 2004 50, 000 €. . . . . ELEKTRİK ŞİRKETİ ELLİ BİN € YALNIZ. . . . ÖDEYİNİZ BU ÇEK KARŞILIĞINDA. . . . . EMRİNE KULLANICI <0000 12 36 221 33 5656

İŞLETME GİDERİ Haftada 60 Euro

ENERJİ GİDERLERİNDEN TASARRUF

VERİM KARŞILAŞTIRMASI

DÜŞÜK VERİMİN YILLIK ENERJİ HARCAMASINA ETKİSİ Daha Düşük Verim (%) Yıllık Enerji Gideri (Euro) FARK (Euro) - 1, 0 3488 38 - 2, 0 3528 78 - 3, 0 3569 119 - 4, 0 3611 161 - 5, 0 3654 204 Yüksek Verimli Motor Yıllık Enerji Gideri = 5. 5 * 1 * 8000 * 0. 07/0. 893 = 3450 Euro/ Yıl 5. 5 k. W yüksek verimli motorun yılda 8000 saat tam yükte çalıştığındaki harcaması (Birim Enerji gideri 0. 07 Euro/k. Wh)

TASARRUF Parasal Tasarruf : 5. 5 k. W 204 Euro / yıl Verim: % 84, 2 EFF 3 5. 5 k. W Verim: % 89, 3 Enerji Tasarrufu : 2. 9 MWh / yıl EFF 1

DEĞİŞTİR veya TAMİR ET Bir çok faktöre bağlıdır. . . l Çalışma zamanı l Yük l Motor Gücü l Elektrik birim fiyatı l Yeni motor maliyeti l Motor tamir maliyeti

MOTOR TAMİRİNİN VERİME ETKİSİ Genelde, motor tamir ettirmenin düşük maliyetli bir seçenek olduğu düşünülür. Fakat, iyi bir tamir bile motor verimini, en az % 1 düşürür. §Mekanik yıpranmalar tam olarak giderilemiyor §Doğru ve kaliteli malzeme kullanılmıyor §İlkel montaj yöntemleri uygulanıyor §Doğru test ve kontrol yapılmıyor

MOTOR TAMİRİNİN GERÇEK MALİYETİ EFF 1 WAT MOTORU EFF 2 WAT MOTORU Tamir edilmiş EFF 3 motor Verim : %89, 3 Verim : % 87 Verim : %83. 2 Yatırım Maliyeti € 190 € 158 Yıllık Çalışma Gideri € 3449 € 3540 1. Yildaki Toplam Maliyet € 56 (Tamir Ücreti) € 3702 EFF 1 Motordaki Avantaj EFF 2 Motordaki Avantaj - € 134 - € 102 + € 253 + € 162 € 119 € 60 * Yukarıdaki tablo 5. 5 k. W Motor Sarımı baz alınarak hazırlanmıştır. 1 € : 1, 710, 000 TL

VERİM – YÜK EĞRİSİ 96 3% 94 92 Verim % 90 88 6. 5% 86 84 82 Verimli 80 78 25% Standart 50% Yük 75% Tam Yük Değişken yükte çalışma durumunda mutlaka verimli motor kullanılmalıdır.

YENİ MOTOR YÖNETİM POLİTİKASI l Yeni motorların hepsi yüksek verimli motor olmalı Yıllık Çalışma Zamanı l Tamir et / Değiştir kararı çalışma giderleri düşünülerek verilmeli Değiştir Tamir Et Motor Gücü (k. W) l Çalışan motorları yüksek verimli motorlarla değiştirmek düşünülmeli l Gereksiz yere kuvvetli motor kullanılan durumlar araştırılmalı

DEĞİŞTİRİN KAZANIN MOTORLARINIZIN MARKASI NE OLURSA OLSUN, DÜNYANIN TANIDIĞI VE MARKA MOTORLARLA DEĞİŞTİRİN ! DİLERSENİZ EFF 1 QH SERİSİ DİLERSENİZ EFF 2 QS – QU SERİSİ MOTORLARLA,