letme Ynetimi Dr Adil AKINCI Bankaclk ve Finans
İşletme Yönetimi Dr. Adil AKINCI Bankacılık ve Finans Bölümü
İçerik • • Klasik Yönetim Kuramı o Bilimsel Yönetim o Yönetim Süreci o Bürokrasi Yaklaşımı Neo-Klasik Yönetim Kuramı
Klasik Yönetim Kuramı Bilimsel Yönetim: W. Taylor Yönetim Süreci: Henri Fayol Bürokrasi Yaklaşımı: Max Weber
Klasik Yönetim Kuramı • Taylor: İşçilerin verimliliğinin ve etkinliğinin nasıl artırabileceğini • Fayol: İşletmedeki faaliyetlerin sınıflandırılması (işletme fonksiyonları) ve yönetsel faaliyetlerin sınıflandırılması (yönetimin fonksiyonları) yapılarak yönetimin ilkeleri sıralanmaktadır. • Weber: Otorite türleri, örgüt türleri ve bürokratik örgüt yapısı
Klasik Yönetim Kuramı • Her üç yaklaşımın temelinde «kurumsal performansın nasıl daha fazla yükseltilebileceği sorusuna cevap arayışı» bulunmaktadır.
Klasik Yönetim Kuramı • Kurumsal performans ve kar arasındaki doğrusal ilişki • Kurallar ve davranış standartları doğrultusunda çalışanları zorlayarak üretimin arttırılabileceğine inanmaktadırlar • Otoriter ve merkeziyetçi bir örgüt yapısının gerekli olduğunu düşünmektedirler
Klasik Yönetim Kuramı • İletişimin yukarıdan aşağıya doğru tek yönlü olması gerektiğini savunmaktadırlar • Çalışanların genelde akılcı davrandıkları ve ücretle çalışmaya motive edebileceklerini öngörmektedirler
Klasik Yönetim Kuramı • Örgüt ve çevresi arasında önemli bir etkileşimin olmadığını düşünmektedir. • Çalışanların kişisel sorunlarının işyerindeki verimlilikleri ve etkinlikleri üzerinde önemli olmadığına inanmaktadır
Bilimsel Yönetim Yaklaşımı • İşin nasıl yapılacağının bilimsel yöntemler kullanılarak belirlenmesi • İşçilerin bilimsel yöntemlerle seçilmesi ve sürekli eğitilmesi • • İşçilere yüksek ücret ödenmesi İşletme yönetimi ve işçiler arasında karşılıklı dostluğa dayanan bir işbirliğinin kurulması
Bilimsel Yönetim Yaklaşımı • Temsilcileri: • Frank ve Lillian Gilbert • Henry L. Gantt • Alfred P. Sloan • Peter F. Drucker • Geoffrey Vickers
Yönetim Süreci Yaklaşımı • İşletmenin faaliyetleri (İşletmenin fonksiyonları) • Teknik faaliyetler • Ticari faaliyetler • Mali faaliyetler • Güvenlik faaliyetleri • Muhasebe faaliyetleri • Yönetimsel faaliyetler
Yönetim Süreci Yaklaşımı • Yönetimsel faaliyetler (yönetim süreci) • Tahmin etmek ve planlamak • Örgütlemek • Yöneltmek • Koordine etmek • Denetlemek
Yönetim Süreci Yaklaşımı • Yönetimin ilkeleri (14 yönetim ilkesi) 1. İşbölümü 2. Yetki ve sorumluluk 3. Disiplin 4. Emir-komuta birliği (yöneltme) 5. Yönetim birliği 6. İşletme çıkarlarının kişisel çıkarlardan üstünlüğü
Yönetim Süreci Yaklaşımı 7. Ödüllendirme ve ücret 8. Merkezileşmek ya da merkezileşmekten uzaklaşmak 9. Hiyerarşi zinciri 10. Düzen 11. Eşitlik 12. İstikrarlı görevde kalma süresi
Yönetim Süreci Yaklaşımı • Temsilcileri: • Chester I. Barnard • Amitai Etzioni • Arnold Tannenbaum
Bürokrasi Yaklaşımı • • • Karizmatik örgüt • Temsilciler: Geleneksel örgüt Akılcı-yasal örgüt (Bürokrasi) • Alwin W. Gouldner • Tom Burns
Neo-Klasik Yönetim Kuramı • 1929 Ekonomik Krizi • Klasik Yönetim Kuramları’nın sorgulanmasına neden olmuş • Elton Mayo ve ekibi «Hawthorne Araştırmaları» • «İnsan Unsuru» ön plana çıkmıştır • Neo Klasik Yönetim Kuramı=Davranışsal Yönetim Kuramı • Klasik Yönetim: Akılcı İnsan • Neo-Klasik Kuram=Duygusal İnsan
Elton Mayo ve Hawthorne Araştırmaları Üretim miktarının arttırılmasında Aşağıdaki faktörlerin yeterli olacağı düşünülürken ; o Çalışma koşullarının iyileştirilmesinin o Dinlenme molalarının arttırılması o Çalışma saatlerinin azaltılması o Primli ücret sistemiyle daha fazla ücret ödenmesi o Fiziki çalışma koşullarında iyileştirilme yapılması
Elton Mayo ve Hawthorne Araştırmaları Hawthorne araştırmaları üretim miktarındaki artışların aşağıdaki faktörlere bağlı olduğu saptanmıştır; • İş tatmini • Çalışma grubunun üyeleri arasındaki uyuma (işbirliği)
Douglas Mc. Gregor’un X ve Y Tipi Yönetici Modeli Klasik Yönetim Kuramı tarafından öne sürülen görüşleri «X Kuramı» , Neo. Klasik Yönetim Kuramı tarafından öne sürülen görüşleri ise «Y Kuramı» olarak adlandırmıştır.
Douglas Mc. Gregor’un X ve Y Tipi Yönetici Modeli X Kuramının özellikleri: o İnsan doğası gereği genellikle çalışmaktan hoşlanmaz ve elinden geldiğince çalışmaktan kaçınır. o İnsanların genellikle çalışmaya zorlanmaları, yönlendirilmeleri ve denetlenmeleri gerekmektedir. o İnsanlar genellikle yönetmekten çok yönetilmeyi tercih ederler.
Douglas Mc. Gregor’un X ve Y Tipi Yönetici Modeli Y Kuramının özellikleri; o İnsanlar fiziksel ve düşünsel çabalarını çalışırken oynuyormuş ya da dinleniyormuş gibi gerçekleştirebilirler o İnsan zaten sorumluluğunu üstlendiği amaçlar doğrultusunda çalışırken kendini yönlendirebilir ve denetleyebilir.
Douglas Mc. Gregor’un X ve Y Tipi Yönetici Modeli • İnsanı sorumluluk almaya güdüleyebilmek için önerilebilecek en iyi ödül, bireysel beklentilerin karşılanmasıdır. • İnsanlar örgütsel sorunların çözümüne yaratıcı katkılarda bulunabilirler. • İnsanlar genellikle mevcut yeteneklerini tam anlamıyla kullanmamaktadırlar.
Rensis Likert’in Sistem 1 -4 Modeli • Sistem 1; çalışanları sömüren ve otoriter bir işletme yönetimini • Sistem 2; iyilikçi ve otoriter bir işletme yönetimini • Sistem 3; çalışanlarına danışmaya önem veren bir işletme yönetimini • Sistem 4; verilen kararlara katılmayı öngören grup yönetim biçimine dayanan bir işletmeyi tanımlamaktadır.
Chris Argyris’in Olgunlaşma Modeli «Olgunlaşma Modeli» doğrultusunda, örgüt çalışanlarının çocuksu davranışlar gösterdiklerini ve erişkin birey gibi davranmadıklarını söylemekte ve bunda asıl suçlunun, pasif ve kendilerine mutlak bağımlı ast’lar isteyen yöneticiler olduğunu söylemektedir. Diğer bir ifade ile ast’lar olgunlaşmamış birey olarak kalmaya yöneticiler tarafından zorlanmaktadır.
Frederick Herzberg’in Hijyen Modeli Çalışma yaşamında iş tatminini sağlayan unsurların; o Başarı o Tanınma o İşin içeriği o Sorumluluk o Yükselme Faktörlerine bağlı olmadığı
Frederick Herzberg’in Hijyen Modeli İş tatminsizliğinin o İş güvencesi o Adil ücret sistemi o Uygun çalışma koşulları o Alt-üst arasındaki ilişkiler Gibi faktörlerin ortaya çıkarabileceğini saptayarak, bu nedenleri Herzberg «Hijyen nedenler» olarak tanımlamıştır.
Frederick Herzberg’in Hijyen Modeli Herzberg iş tatmininin sağlanabilmesi için işin içeriğinin zenginleştirilmesini önermekte ve bu uygulamayı; yetkinin, sorumluluğun, kendini kanıtlamanın, sürekli öğrenmenin ve sürekli gelişmenin işin içine çekilerek çalışana işinde başarılı olabilme fırsatının verilmesi olarak tanımlamaktadır.
- Slides: 28