LETM FAKLTES GAZETECLK ANABLM DALI GZT 211 KTLE

İLETİŞİM FAKÜLTESİ GAZETECİLİK ANABİLİM DALI GZT 211 KİTLE İLETİŞİM KURAMLARI avys. omu. edu. tr DR. ÖĞR. ÜYESİ NURHAYAT YOLOĞLU

1. HAFTA Kitle İletişim Kuramları Dersi ile İlgili Genel Bilgiler ve İletişime Giriş

Dersin Amacı • Dersin amacı, öğrencilere kitle iletişim araçları, toplum ve izleyici arasındaki ilişkileri anlama ve yorumlamada kuramsal bir donanım sağlamak ve eleştirel bir bakış açısı kazandırmaktır 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 4

Dersin Kısa İçeriği • Bu ders, iletişim alanındaki temel araştırmaları ve kuramları kapsamaktadır. Kitle iletişim araştırmaları ve kuramları tarihselekonomik-sosyolojik bağlam dikkate alınarak irdelenecek ve birey ile toplum üzerindeki etkileri tartışılacaktır

Yararlanılacak Kaynaklar • Aziz, Aysel. 2010; İletişime Giriş, Hiperlink, İstanbul. • Cooper, Ken, Sözsüz İletişim ( ), Çev. Tunç Yalkı, İlgi, İstanbul. • Demiray, Uğur (Edi). (2007), Genel İletişim, Pegem, Eskişehir. • Demiray, Uğur (Edi. ) (2013), Etkili İletişim 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 6

Yararlanılacak Kaynaklar • Güngör, Nazife. 2012; İletişime Giriş, Siyasal Kitabevi, Ankara. • İnceoğlu, Metin ( ), Tutum, Algı, İletişim, İmaj, İstanbul. • Mutlu, Erol. 2004; İletişim Sözlüğü (Dördüncü Basım), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. • Oskay, Ünsal. 2005; İletişimin ABC'si, Der Yayınları, İstanbul. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 7

KAYNAKLAR Özçetin, B. (2019). Kitle İletişim Kuramları: Kavramlar, Okullar, Modeller. İstanbul: İletişim Yayınları. Yaylagül, L. (2013). Kitle İletişim Kuramları, Ankara: Dipnot Yayınları. Alemdar, K. ve Erdoğan, İ. (2012). Öteki Kuram, Ankara: Erk Yayınları. Tekinalp, Ş. ve Uzun, R. (2009). İletişim Araştırma ve Kuramları, İstanbul: Beta Yayınevi. Mutlu, E. (Der). (2005). Kitle İletişim Kuramları, Ankara: Ütopya Yayınevi. Dursun, Ç. (2013). İletişim Kuram Kritik, Ankara: İmge Kitabevi. Alver, F. (2011). Gazetecilik Bilimi ve Kuramları. İstanbul: Kalkedon Yayınları. Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Mc. Quail D. ve Windahl, S. (2010). İletişim Modelleri: Kitle İletişim Çalışmalarında, Ankara: İmge Kitabevi. İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları. İrvan, S. (Der). (1997). Medya, Kültür, Siyaset, Ankara: Alp Yayınları. Kejanlıoğlu, D. B. (2005) İletişim ve Medya: Frankfurt Okulu'nun Eleştirel Bir Uğrağı, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Küçük, M. (Der). (1999). Medya İktidar İdeoloji, Ankara: Ark Yayınları. Bourse, M. ve Yücel, H. (2017). Kültürel Çalışmaları Anlamak, İstanbul: İletişim Yayınları.

Genel İletişim Süreci Modeli Gürültü Düşünceler Duygular KAYNAK KODLAMA Mesaj (İletii)) Kanal mesaj KOD AÇMA Filtre Anlama Algılama Değerlendirme ALICI Davranışlar Tutumlar Bilgiler Geri Besleme 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 9

İletişim ve Süreci • Duygu, düşünce, bilgi, davranış ve tutumların bir kaynak tarafından kodlanarak, mesaj haline getirilerek bir kanal vasıtasıyla alıcıya iletilmesine iletişim, bu sürece ise iletişim süreci denir. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 10

İletişim Süreci -İletişim süreci, kaynağın düşüncesini kendinin ve alıcının anlayabileceği bir biçimde kodlamasıyla başlar, -Kodlama eylemi ile düşünce sembolik hale getirilir. -Kodların alıcı tarafından çözülüp anlaşılması ve geri bildirilmesi ile süreç tamamlanır. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 11

İLETİŞİM ÖGELERİNE VE UZAKLIĞA GÖRE İLETİŞİM BİÇİMLERİ 1 Kaynağa göre -Birey -Örgüt -Grup 19. 2. 2021 2 3 Mesaja göre -Yazılı -Sözlü -Sözsüz 4 5 6 Uzaklığa göre -Yüzyüze -Uzaktan Alıcıya göre -Birey -Grup -Örgüt Kanala göre Geri bildirime göre -Görsel ve işitsel -Tek yönlü - Dokunma iletişim -Çift yönlü - Telekommunikasyon -Asimetrik - Kitle iletişim -Simetrik Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 12

Etkin ve Etkili İletişim Amaçlanan anlamı mümkün olduğu kadar, göndericinin gönderdiği anlama yakın bir biçimde hedefe tam olarak iletmekle mümkün olur. Etkin iletişim, anlam düşüncesine ve anlamların tutarlılığına bağlıdır. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 13

Etkin ve Etkili İletişimin Amacı 1 - Genel olarak amaç, hedefte bir davranış değişikliği ortaya çıkarılmasıdır. Etkin iletişim ikna ve güdünün sonucunda oluşur. 2 - Bilinen ve geniş kapsamlı bir iletişim yapısının oluşturulması 3 - Çeşitli görevler yüklenmiş kişiler arasındaki ilişkilerin kurallarla belirlenmesi 4 - İnsanlar arasındaki ilişkilerin uyumlu bir biçimde birbirine bağlanmasıdır. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 14

İkna Edici İletişim İKNA NEDİR? çeşitli mesajlar kullanılarak kanaat, inanç, tutum ve davranışlarında değişiklik olacak biçimde alıcıların razı edilmelerine, inandırılmalarına ikna denir. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 15

İkna Edici İletişim İnsanların herhangi bir konuda tutum sahibi olmasını sağlayan iletişim biçimine ikna edici iletişim denir 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 16

İletişimde İkna Sürecinin Amacı 1 - Alıcıda yeni bir tutum oluşturmak 2 - Alıcının tutumunun şiddetini artırmak 3 - Alıcının tutumunu değiştirmektir. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 17

İkna Edici İletişim Yaklaşımları 1 - Bilgi Süreci Yaklaşımı 2 - Uyum kuramı yaklaşımı 3 -Algılama yaklaşımı 4 -Davranış değişimi yaklaşımı İknanın beş karekteristik özelliği vardır: Dikkat, İdrak, Kabul, Alıkoyma, Davranış 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 18

İkna Edici İletişimde Bağımlı ve Bağımsız Değişkenler Bağımlı Değişkenler: İletişimin alıcı kişide yarattığı tepkilerdir. Dikkat, kavrama, kabul, saklama, davranış gibi. Bağımsız Değişkenler: İletişim sürecinde değiştirilebilen unsurlardır. Kaynak, mesaj, araç, alıcı, hedef 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 19

Etkin-Etkili İletişim Süreci 1 - İletilecek mesajın kodlanması ve iletilmesi 2 - Mesajın kodunun çözülmesi 3 - Mesajın Algılanması ve değerlendirilmesi 4 - Mesajın kabul edilmesi 5 - Mesaj doğrultusunda alıcının harekete geçmesi 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 20

Etkili ve İkna Edici İletişimde KAYNAĞIN” Yeri Kaynak, iletişim sürecinde iletiyi kodlayan ve gönderendir. Kaynağın iki özelliği iknada ve etkinlikte önemlidir: İnanırlılık Saygınlık, Güvenirlilik Sevilirlik, Bilgililik, Kodlama yapabilirlik 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 21

Saygınlık ve Güvenirlilik - Yüksek saygınlığı olan kaynaktan gelen ileti daha kolay kabul görür. - Alıcı kaynağın söz konusu iletişimden kişisel bir kazanç sağlamadığını düşünürse, iletişimin etkisi artar. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 22

Etkin ve İkna Edici İletişimde “MESAJIN” Yeri 1 - Mesaj alıcının algılayabileceği biçimde kodlanmalı, açık ve anlaşılır olmalı 2 - Mesaj konusunda alıcı ve hedefin bilgileri tam olmalıdır. 3 -Mesajın, alıcının bir ihtiyacını karşılayacak nitelikte olması gerekir. 4 - Mesajın alıcının temel değerlerine aykırı düşmemesi gerekir. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 23

Etkin ve İkna Edici İletişimde “MESAJIN” Yeri 5 - Mesaj sunumunda mesaj içeriğinin ikna edici olabilmesi için konuların bir sıra düzeni içinde sunulması gerekir 6 - Mesaj iletiminde önemli olan mesajın nerede verildiği kadar, nasıl verildiğidir. 7 - Hedefin ne olduğuna dair zihinlerde bir görüntü oluşturan canlı, kolay hatırlanabilir ve çalışanların ilgisini çekebilecek bir dil kullanılmalı. Benzetmeler, örnekler ve mecazi terimler daha samimi ve içten ilişkinin doğmasını sağlar 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 24

Etkin ve İkna Edici İletişimde “MESAJIN” Yeri 8 - Mesaj içeriği alıcı tarafından kabul edilebilir nitelikte olmalıdır 9 -İster başta, ister sonda olsun, söylenenler duyulmak istenenle aynı ya da koşut olursa sonuç daha başarılı olur. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 25

Etkin ve İkna Edici İletişimde “KANALIN” (ARACIN) Yeri • İletişimde beş duyu organımız veya kitle iletişim araçları araç (Kanal) özelliği taşıyabilir. • Aynı ileti farklı kanallarla verildiğinde, farklı tepkiler yaratabilir. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 26

Etkin ve İkna Edici İletişimde “ALICININ” Yeri Alıcı, ikna olması gereken hedef taraftır. Alıcının özellikleri: 1 - Kaynağın ikna edici iletişimin doğrudan kendisine yönelmediğine inanması, iknanın etkisini azaltır. 2 - Alıcının kendi inanç ve tutumuna ne derece bağlı olduğu, onu ne kadar önemsediği iletiyi kabul veya reddetmesine göre belirlenir. 3 - Alıcının ileri sürülen görüşle aynı görüşte olup olmaması, konu hakkındaki bilgi düzeyi, eğitimi, zeka düzeyi ve kişilik özellikleri iknanın etkisini belirler 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 27

ETKİN VE İKNA EDİCİ İLETİŞİMDE SÖZLÜ İLETİŞİMİN YERİ Günlük yaşantıdaki ilişkilerin temelini oluşturan sözel beceriler, hem olumlu insan ilişkileri geliştirmede hem de istenilen olumlu imajın yaratılmasında büyük önem taşır. 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 28

Temel İletişim Modelleri • Doğrusal (Çizgisel Modeller: Geri bildirime yer vermeyen modeller) • Aristo Modeli (M. Ö. 5 -4. y. y. ) • Lasswel Modeli (1948) • Shannon-Weaver- Matematiksel Model (1949) 19. 2. 2021 Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 29

Temel İletişim Modelleri • Doğrusal Olmayan Modeller • • 19. 2. 2021 Osgood ve Schramm (1954) Gerbner Modeli (1956) Newcomb – ABX Modeli (1953) Riley- Denge Kuramı Yard. Doç. Dr. Nurhayat Yoloğlu 30