LETM FAKLTES GAZETECLK ANABLM DALI GZT 106 Hukukun

İLETİŞİM FAKÜLTESİ GAZETECİLİK ANABİLİM DALI GZT 106 Hukukun Temel Kavramları avys. omu. edu. tr DR. ÖĞR. ÜYESİ NURHAYAT YOLOĞLU

11. Hafta : Kişiler Hukuku

Medeni Hukuk- Medeni Kanun • Medeni Kanun toplam dört kitaptan oluşturulmuştur. • Bunlar, kişiler hukuku, aile hukuku, eşya hukuku ve miras hukuku kitaplarıdır. Bir görüşe göre Borçlar Hukuku da bu kapsamda değerlendirilir. Başka görüşe göre B. H. Başlı başına değerlendirilir. • Kişiler hukukunda; gerçek kişilerin hak ehliyeti ve fiil ehliyeti, erginlik, hısımlık, ikametgâh, kişiliğin korunması, kişisel durum sicilleri, tüzel kişilerin hak ve fiil ehliyetleri, dernekler, vakıflar vb. konular ele alınır.

• Hak sahibine hukuk dilinde «kişi» denir. • Kişi hukuk kurallarının tanıdığı haklardan istifade edebilen bütün varlıklardır. • Hukuk kişi sadece haklara sahip olmaz; hakkın karşıtını teşkil eden yükümlülüklere, ödevlere de tabi olur.

• Hukukun hak sahibi saydığı varlıklar, gerçek kişiler ve tüzel kişilerdir. • Gerçek kişiler insanlardır • Tüzel kişiler ise hukukun hak saydığı insan ve mal topluluklarıdır.

• Kişilik (Kişi Varlığı) Hakları Kişilerin, değerleri para ile ölçülemeyen, paraya çevrilemeyen, başkalarına devredilemeyen ve miras yoluyla da intikali mümkün olmayan, sahibi için sadece manevi bir değer ifade eden haklarına “kişilik (kişi varlığı/şahsiyet) hakları” denilmektedir

• Bu haklar kişiye sıkıya bağlı haklar olup kişinin ölümü ile sona ererler. Kişilik hakları arasında, • kişinin adı, vücut tamlığı, şeref ve haysiyeti, resmî üzerindeki hakları, özgürlüklerine karşı saldırıda bulunmaktan kaçınmalarını herkesten isteme hakkı sayılabilir. • Gerçek kişiler gibi tüzel kişiler de nitelikleriyle bağdaştığı ölçüde kişilik haklarına sahiptirler.

• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Eki Protokollerin sözleşmeci devletlerden biri tarafından ihlal edilmesi nedeniyle zarar gören gerçek kişiler, hükümet dışı kuruluşlar ve kişi grupları, Mahkemeye başvuruda bulunabilirler. • Sözleşme gereğince, devletler, bu hakkın etkin bir şekilde kullanılmasına engel olmamalıdırlar.

• «İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Korumaya Dair Sözleşme” ile güvence altına alınan hak ve özgürlüklerin korunabilmesi için kurulan mahkeme; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesidir. • Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, sözleşmeci devletlerin sayısına eşit sayıda hâkimden oluşmaktadır. • Mahkemede görev alan hâkimler, mahkemeye geldikleri devlet adına değil, kendi adlarına katılırlar. • Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin organları Genel Kurul, Komiteler, Daireler ve Büyük Dairedir. Sözleşme ve Eki Protokollerin sözleşmeci devletlerden biri tarafından ihlal edilmesi nedeniyle zarar gören gerçek kişiler, hükümet dışı kuruluşlar ve kişi grupları, Mahkemeye başvurabilirler. • Kişiler, Mahkemeye, ancak iç hukuk yollarını tükettikten sonra başvurabilirler. Mahkeme, inceleme sonucunda Sözleşme veya Eki Protokollerin ihlal edildiği sonucuna varırsa, gerektiğinde hakkaniyete uygun bir tazminata hükmederek, başvuruda bulunan tarafın zararlarının giderilmesini sağlar.

Tüzel Kişilik • Şirket, iki veya daha fazla kişinin ortak bir ekonomik amaca erişmek için emek ve sermayelerini bir araya getirmelerini ifade eder. • Tüzel kişiler de kendi içinde ikiye ayrılır. • Özel hukuk tüzel kişileri • Kamu hukuku tüzel kişileri

• Ticaret hukukunun ticari şirketlere ilişkin kısmı, ticari şirket olarak tanımlanan, kolektif şirket, komandit şirket, anonim şirket, limited şirket ve kooperatiflerin hukuki yapısı ile ilgilenir. • Ticaret Kanunu’nda, kolektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır. • Ticaret şirketleri tüzel kişiliğe sahiptir. O sebeple kural olarak, Türk Medenî Kanunu’nun 48. maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler.