letiim Etii Meslek Etii Bir meslekle ilgili neyin
İletişim Etiği Meslek Etiği Bir meslekle ilgili neyin doğru, neyin yanlış olduğunu belirleyen, o meslekle ilgili birtakım davranış kuralları oluşturan ve mesleğe mensup kişilerin bu davranış kurallarına uymasını zorunlu kılan, uymayanları meslekten çıkaran, hizmet ideallerini koruyan ilkeler bütünüdür. Kaynak: Meslek Etiği Kavramlar, Selçuk Atak, Serdar Kenan Gül
İletişim Etiği ? Gazete Kitap Televizyon Dergi Radyo Reklam Müzik Halkla İlişkiler Yazılım Kayıt Film
İletişim Etiği - Artan Güvensizlik - Toplumsal denetim 1970 - Haber ve reklam - Televizyon dizileri, kadın kuşağı, çizgi filmler… Medya sorumluluğu Medya performansı Kamusal yarar?
Neden 1980 ? Neo- liberalizm «piyasa odaklı toplum» «kamu hizmeti» sağlık, eğitim, kitle iletişimi «meşruiyet zemini» Liberal-kapitalist toplumlarda medyanın meşruiyet zemini, güçlü devlete karşı kamunun sesi olmaya, kâr güdüsünü kamu yararının gerisinde tutmaya ve bireylerin demokratik karar mekanizmalarından etkin bir rol oynayabilmesi için onlara piyasa ve devlet iktidarının bozucu etkisinden arınmış, objektif ve bilimsel enformasyon sunma işlevine dayandırılmıştır. Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
Gazetecilik Etiği Güvenilirlik Araştırmaları 1998 - TESEV- Basın %51 2000 – Taylor Nelson- Medya %28, 5 Türkiye 2005 - ANAR- Medya %45 2017 - Reuters- Medya %40 2018 - Edelman- Medya en az güvenilen kurum- yalnızca 5 ülkede %50’nin üzerinde Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
Gazetecilik Etiği Amaç ? İşlev ? Liberal yaklaşım - Demokrasi Kamu Hizmeti Olarak Gazetecilik 1 - Dördüncü Güç ve Toplumsal Sorumluluk 1 - Gerçeği Anlatmak ve Kamu için Gazetecilik
1. Dördüncü Güç ve Toplumsal Sorumluluk Demokrasi (liberal yaklaşım) basın özgürlüğü Halk adına siyasal otoriteleri denetleme Kamunun gözcüsü olma Toplumdaki farklı sesleri, çoğulculuğu yansıtacak Serbest pazarda hareket eden fikirler !
1. Dördüncü Güç ve Toplumsal Sorumluluk Dördüncü güç metaforu Yasama + Yürütme + Yargı + Medya Demokrasilerde özgür basın hükümet üzerinde bir gözlemci gibi çalışarak, yurttaşların temel meseleler hakkında yargıda bulunabilmesi için gerekli bilgi ve haberi sağlar. Demokrasinin çoksesliliğine katkıda bulunur. Tekelleşme ? Kâr ? Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
1. Dördüncü Güç ve Toplumsal Sorumluluk «Kamu Yararı» Tekelleşme nedeniyle, Liberal yaklaşım çerçevesindeki idealleştirilmiş Pazar demokrasisinde gazeteciliğe yüklenen işlevin tartışmalı hale gelmesi, yine Liberal yaklaşım içinde kalınarak üretilen düzeltme çabaları gündeme gelmiştir. Bu çabalar Avrupa’da «kamu hizmeti» , ABD’de «toplumsal sosyal sorumluluk» adı altında sunulmuştur. 1947 Hutchins Raporu Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
1. Dördüncü Güç ve Toplumsal Sorumluluk 1947 Hutchins Raporu - Profesyonellik - İlk yükümlülük kamuya hizmet - Basının ekonomik sisteme hizmet etme görevinin demokratik sürecin geliştirilmesi, kamu aydınlatılmasından önce gelmemesi ! Haber medyasının toplum karşı bir sorumluluğu var! - Kamuya demokraside etkin katılımcılar olmaları için ihtiyacı olan enformasyonu sunmak - «Günün olaylarını ve bunların anlamlarını doğru ve kapsayıcı bir şekilde sunmak» - Özgürlük Sorumluluk ? ?
2. Gerçeği Anlatmak ve Kamu için Gazetecilik - Gerçek ? - Nesnellik Yurttaşların yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için dünyanın güvenilir bir resmi Bilim insanı! Tarafsızlık - 1840’lardan önce - 1840’lar (kâr) Etik ? Aktif katılımcı tutum «Yurttaş gazeteciliği» Gazeteciler sistemin aksayan yanlarını mı sorgulayacaklar? Çözümlerin girişimcisi mi olacaklar? Gözlemci mi, aktivist mi?
2. Gerçeği Anlatmak ve Kamu için Gazetecilik - Postmodernizm Olayın çoğulcu yapısı Sonsuz sayıda gerçeklik - Gazetecilikte gerçeği anlatmak da çok sayıda karşıt görüşü, farklı bakış açısını haberleştirmek anlamına gelmektedir. - Etik ?
Gazetecilik Meslek Etiği Farklılaşma Avrupa / ABD İki amaç: - Gazetecilik görevini/misyonunu koruma altına almak. - Mesleğin güvenilirliğini güvence altına almak ve saygınlığını ve onurunu korumak. Temel İlkeler - Gerçekleri aktarmak, nesnellik, tarafsızlık, dengelilik, doğruluk, kesinlik, tamlık - haber-yorum ayrımının yapılması ve ilan/reklam niteliğindeki yayınların bu niteliklerinin mutlaka belirtilmesi. - şiddeti özendirici, insani değerleri incitici yayınlardan kaçınmak Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
Temel İlkeler - Kaynakların gizliliğini korumak, saklı kalması kaydıyla verilen bilgilerin (off the record) kamu yararı gerektirmedikçe yayınlanmaması - Haberi oluşturacak malzemeyi toplarken yanıltıcı yöntemlere başvurmamak - Mahremiyetin ihlal edilmemesi - Haber toplama sırasında kişilerin taciz edilmemesi - Hiç kimsenin ırkı, cinsiyeti, yaşı, toplumsal konumu ve dini inançları nedeniyle aşağılanmaması - Kişileri küçük düşüren ve iftira niteliği taşıyan yayınlardan kaçınılması - Suçlu olduğu yargı kararıyla kesinleşmedikçe kimsenin suçlu ilan edilmemesi - Cevap ve düzeltme hakkına saygı gösterilmesi - Mesleğin özel amaç ve çıkarlara alet edilememesi - Başka medya kuruluşlarından alınan haber ve görüntülerin kaynak belirtilmeden yayınlanamaması Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
Etik İlkeler Nasıl İzleniyor? 1. Etik Komiteler Uyarı, kınama ya da üyelikten çıkarma 2. Ombusdmanlık (Kamu denetçiliği) 1969 İsveç deneyimli ve tarafsız gazeteci ücret ABD modeli Okur temsilciliği halkla ilişkiler mi? 3. Basın Konseyi İletişim aracı temsilcileri + halk temsilcileri 4. Medya Gözlemevi Basın özgürlüğü, bağımsız gazetecilik ve yüksek etik standartlarını bir araya getirmeye çalışır. 5. Kamu Baskısı Kamunun medyanın gözlemcisi olması ve etik dışı davranışlara tepki göstermesi Kaynak: Ruhdan Uzun, İletişim Etiği
- Slides: 15