Leki anksjolityczne i nasenne Lkobjawy Objawy psychiczne uczucie

Leki anksjolityczne i nasenne

Lęk-objawy Objawy psychiczne: uczucie napięcia, niemożność odprężenia się, zawężenie pola postrzegania i zaburzenia koncentracji i uwagi n Objawy wegetatywno-somatyczne: tachykardia, tachypnoe, wzrost RR, wzrost napięcia mięśniowego, rozszerzenie źrenic, częstomocz, biegunka, zaburzenia łaknienia, spadek libido n

Lęk-objawy n Zaburzenia metaboliczne: wzrost wydzielania katecholamin i steroidów nadnerczowych n Lęk- częsta składowa zaburzeń depresyjnych i psychoz, a także chorób somatycznych np. zawału mięśnia sercowego, zatoru tętnicy płucnej, zaburzeń endokrynologicznych

CELE TERAPII ANKSJOLITYCZNEJ 1. kontrola objawów somatycznych; n 2. edukacja pacjenta; n 3. blokowanie zachowań związanych z fobią; n 4. readaptacja psychosocjalna; n 5. długoterminowe monitorowanie dla uniknięcia nawrotu n

Idealny lek n ma silne, wybiórcze działanie przeciwlękowe n nie wywołuje nadmiernej sedacji n nie wpływa zwiotczająco na mięśnie (brak miorelaksacji) n nie upośledza zdolności psychomotorycznych n przejawia szybkie działanie po jego przyjęciu, najlepiej doustnym ma średni okres półtrwania - 12 -24 godziny jest możliwy do stosowania raz na dobę

Idealny lek n ma niskie ryzyko wzrostu tolerancji n niesie ze sobą znikome ryzyko uzależnienia n nie wywołuje somatycznych działań ubocznych jest mało toksyczny posiada, oprócz przeciwlękowego, również efekt przeciwdepresyjny

Jak działają leki anksjolityczne? Aktywność wewnętrzna- zdolność do wywierania określonego działania (dla naturalnego neuroprzekaźnika=1) n Agonista- ligand wywierający dodatni efekt po związaniu z receptorem n Antagonista- ligand nie wywierający efektu po związaniu z receptorem n

Częściowy agonista- wiąże się z dużym powinowactwem do receptora, wywiera mniejszy efekt niż agonista pełny n Odwrotny agonista- wywołuje odwrotny efekt niż agonista n

RECEPTORY GABA A n GABA B – receptor metobotropowy, sprzężony z białkiem G; agonista-baklofen n GABA C – receptor jonotropowy, związany z kanałem Cl, o budowie innej niż GABA A n

Receptor GABA A jest receptorem bezpośrednio związanym z kanałem jonowym (jony Cl) n składa się z różnych podjednostek białkowych n α, β, γ, δ, ρ, wśród nich podtypy n

Związki oddziałujące na kompleks GABAA Miejsce wiążące neuroprzekaźnik agoniści: GABA, muscimol, THIP, izoguwacyna, kwas izonipekotynowy antagoniści: bikukulina, SR 95531, R 5135 Miejsce wiążące pikrotoksyninę pikrotoksynina, TBPS, tetrazole Miejsce benzodiazepinowe agoniści: diazepam, klonazepam, nitrazepam odwrotni agoniści: β-karboliny antagoniści: flumazenil (Ro 15 -1788) Miejsce barbituranowe barbiturany, etazolat, etomidat Miejsce neurosteroidowe alfaksalon, progesteron, dezoksykorton Miejsce wiążące klometiazol, propofol Miejsce wiążące etanol Miejsce wiążące środki awermektyn B 1 A, lindan owadobójcze Miejsce wiążące jony metali Cd 2+, Mn 2+, Ni 2+ Receptor „obwodowy” Ro 54864

Typy receptora benzodiazepinowego BZD 1 n BZD 2 n Receptor obwodowy- występuje poza neuronami (błony mitochondrialne komórek gruczołów płciowych i nadnerczy), komórki glejowe n

Ligandy receptora BZD Agoniści- diazepam n Częściowi agoniści- bretazenil, imidazenil, abekarnil n Antagonisci- flumazenil n AGONIŚCI: FAM, SAM, PAM

Agoniści receptora BZD (agoniści GABA A) Nasilają powinowactwo GABA do receptorazwiększają częstość otwierania kanału GABA A n Działanie: przeciwlękowe, sedatywne, przeciwdrgawkowe (wpływ na hipokamp i ciało migdałowate) n Działanie miorelaksacyjne (wpływ na móżdżek i rdzeń kręgowy) n Działanie nasenne (wpływ na twór siatkowaty) n

BENZODIAZEPINY Działają jedynie objawowo- przeciwlękowo, uspokajająco, nasennie n Obniżają napięcie mięśni szkieletowych n Działają przeciwdrgawkowo n Zwiększają apetyt n W wysokich dawkach powodują niepamięć wsteczną n

metabolizm Podlegające procesom utleniania z wytworzeniem aktywnych metabolitówdiazepam, flunitrazepam n Niepodlegające metabolizmowi- sprzęgane z kwase glukuronowym i wydalane- lorazepam, oksazepam n Podlegające efektowi pierwszego przejściamidazolam, triazolam n

WSKAZANIA Zależą od selektywności receptorowej, lipofilności, obecności aktywnych metabolitów, stopnia wiązania z białkami; czyli od czasu działania n Padaczka (długo działające) n Bezsenność przygodna i krótkotrwała n Premedykacja n Stany wzmożonego napięcia mięśniowego n Zespół abstynencyjny w chorobie alkoholowej n

Działania niepożądane n n n n Nadmierne uspokojenie- uczucie zmęczenia Nadmierna senność Bezsenność z odbicia Apatia Napięcie i napady lęku z odbicia Zaburzenia pamięci i inne zaburzenia funkcji poznawczych Osłabienie mięśniowe, zaburzenia koordynacji Zaburzenia ostrości widzenia

Paradoksalne pobudzenie, agresja, lęk, omamy n Działanie depresyjne na układ oddechowy n Reakcje uczuleniowe, nudności, wymioty, bóle głowy, zaburzenia libido n Miejscowo- ból w miejscu podania n Zależność psychiczna i fizyczna n

Interakcje Nasilają działanie innych leków wpływających depresyjnie na OUN n Potęgują działanie leków zwiotczających n Zwiększają stężenie digoksyny n Leki hamujące enzymy mikrosomalne zwiększają stężenie BDZ i mogą prowadzić do kumulacji n

Uzależnienie i zespół abstynencyjny Większe ryzyko przy krótko działających BDZ n Latencja objawów z odstawienia- 1 -3 dni/ 4 -7 dni n Czas trwania objawów z odstawienia- 2 -5 dni/ 8 -15 dni n Nasilenie zespołu ciężkie/średnie n

Objawy abstynencji Lęk, lęki nocne n Bezsenność n Pobudzenie, agresja n napady drgawkowe n Zaburzenia świadomości n Drżenia i bóle mięśniowe n Depresja n Omamy n

PRZECIWWSKAZANIA Zatrucie innymi środkami psychotropowymi n Miastenia n Nadwrażliwość na lek n Uzależnienie w wywiadzie n Zaburzenia oddychania n Uszkodzenie wątroby, ciąża i laktacja (kategoria D i X); zespół abstynencyjny u noworodków n

Inne leki stosowane w zaburzeniach lękowych SSRI- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, lęk napadowy, depresja z lękiem n TLPD- depresja z lękiem, lęk uogólniony, ostre napady lękowe n i. MAO- fobia i ostre napady lękowe n Beta-adrenolityki- drżenie mięśniowe i tachykardia n Agoniści receptorów serotoninergicznych 5 HT 1 A n

Buspiron, ipsapiron, gepiron n Neurony jąder szwu (presynaptyczny autoreceptor), neurony piramidowe i neurony wstawkowe w obszarach limbicznych (receptory postsynaptyczne) n

W porównaniu z BDZ działa słabiej uspokajająco, n Działanie p/c lękowe po 1 -2 tygodniach stosowania n Nie ma tolerancji krzyżowej z BDZ, bez interakcji z alkoholem n Bez zaburzeń koordynacji ruchowej, objawów uzależnienia, zespołu abstynencyjnego n Bez potencjału uzależniającego n

Leki nasenne i uspokajające n n n Działanie leków poprawiających trwałość snu zwykle zaburza jego strukturę Jeśli lek działa krótko powoduje bezsenność z odbicia Silne leki = silne objawy z odstawienia Tolerancja powstaje tym szybciej im silniej i krócej działa lek Uporczywą bezsenność leczymy neuroleptykami o działaniu sedatywnym- pochodne fenotiazyny, lub lekami p/c depresyjnymi o działaniu sedatywnymdoksepina

BENZODIAZEPINY W niewielkim stopniu hamują fazę REM n Wydłużają całkowity czas snu n Po 4 tyg. tolerancja na działanie nasenne n Stosowane są leki o krótkim czasie działanianp. . estazolam, midazolam n

ZOLPIDEM Powinowactwo wobec receptora BDZ 1 n Silniejszy wpływ nasenny, a słabsze działanie na funkcje poznawcze n Nie zaburza struktury snu n Nie powoduje bezsenności z odbicia n T ½ 2 -3 godziny- metabolizowany w wątrobie, brak aktywnych metabolitów n Dz. niepożądane- wymioty, niepamięć, omamy n

ZALEPLON Selektywny agonista BZD 1 n Lek podobny do zolpidemu n Niektóre badania sugerują, że rzadziej powoduje zaburzenia „dnia następnego” n

ZOPIKLON Krótkotrwałe leczenie bezsenności n Nie wpływa na fazę snu REM n Szybko się wchłania po podaniu doustnym n Metabolizowany w wątrobie-nie ma aktywnych metabolitów n Objawy niepożądane to znużenie, niepamięć wsteczna, zaburzenia koordynacji (rzadko) n

BROM Wypiera jon Cl z komórek nerwowych n Bardzo liczne działania niepożądane Majaczenie, zapalenie skóry, inne odczyny alergiczne, podrażnienie przewodu pokarmowego n

BARBITURANY Działają poprzez wydłużenie czasu otwarcia kanału GABA- różnica wobec BDZ n Działają sedatywnie, amnestycznie, przeciwdrgawkowo n Działają silnie na neurony tworu siatkowatego i kory- powodują sen ze znacznym skróceniem fazy REM n

WSKAZANIA Leczenie stanu padaczkowego n Wywoływanie głębokiej śpiączki „kontrolowanej” n Potencjalizacja działania analgetyków n anestezja n

Działania niepożądane Wzrost fazy REM po odstawieniu- koszmary nocne, omamy n Depresyjne działanie na ośrodek oddechowy n ZATRUCIE OSTRE: utrata przytomności, zapaść krążeniowa, porażenie ośrodka oddechowego- leczenie objawowe + środki alkalizujące mocz n

ZATRUCIE PRZEWLEKŁE: stan przypominający upojenie alkoholowe, zaburzenia koordynacji, dysartria, drażliwość, agresja n Pobudzenie enzymów mikrosomalnych wątroby- zmniejszają działanie leków hipoglikemizujących, przeciwkrzepliwych, antykoncepcyjnych n

ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY: napady drgawkowe, drżenia, niepokój, lęk, omamy, zaburzenia krążenia, bóle brzucha, silne pocenie n Zwiększenie syntezy porfiryn- atak u osób z porfirią. n

ROŚLINNE ŚRODKI USKOKAJAJĄCE Przetwory kozłka lekarskiego (krople walerianowe) n Pasiflora, szyszka chmielu zwyczajnego, ziele miłka wiosennego n

Leki p/c histaminowe Hydroksyzyna. Anksjolityk, cholinolityk n W niektórych krajach zarejestrowane OTC z takim wskazaniem

Inne leki nasenne i uspokajające Karbaminiany- etinamat n Pochodne piperydyny- glutetimit, metyprylon n Pochodne chinazolonu- metakwalon n Pochodne karbinolu- metylopentynol, etchlorwinol n

Pochodne tiazolu n n n Klometiazol- początek działania w ciągu 15 minut / działa do 5 h Działa przeciwdrgawkowo Może być stosowany w majaczeniu alkoholowym, stanach drgawkowych Chlormetiazol- T ½ 1 h, efekt pierwszego przejścia Może być stosowany w stanie padaczkowym, zespole abstynencyjnym po alkoholu, barbituranach, opioidach