Lekcija Faktori rasta drutvenog proizvoda js Uvod Na

Lekcija: Faktori rasta društvenog proizvoda js

Uvod Na rast društvenog proizvoda (bruto domaćeg proizvoda GDP) utiče veliki broj faktora. � To su isti oni faktori koji deluju i na privredni razvoj, jer je rast DP, tj. privredni rast sastavni deo privrednog razvoja. � Kvantitativna analiza izvora privrednog rasta pruža uvid u faktore rasta i njihov doprinos povećanju obima proizvodnje. � � Iz mnoštva faktora koji deluju na privredni rast izdvajaju se: q radna snaga i njena produktivnost q proizvodni kapaciteti i njihova efektivnost. � Uticaj ovih faktora može se prikazati matematičkim izrazima.

Matematička veza između DP, zaposlenosti i produktivnosti � Produktivnost (p) se izražava: p = Y / L i pokazuje koliko se jedinica društvenog proizvoda (Y) ostvari po jednom zaposlenom (L). q p= produktivnost q Y = društveni proizvod q L = radna snaga na nivou ukupne privrede � Sledi: Y=L*p � DP predstavlja proizvod zaposlenosti i produktivnosti rada. � Na produktivnost utiče veliki broj faktora, a posebno na nju utiče tehnička opremljenost rada (q), te sledi: q=K/L � Ona pokazuje veličinu osnovnih proizvodnih fondova, tj. fiksnog kapitala (k) po zaposlenom (L).

Ekstezivan i intezivan privredni rast � Ove 2 poslednje formule, se upotrebljavaju često za razgraničavanje ekstenzivnog od intenzivnog tipa privrednog rasta. � Rast proizvodnje je ekstenzivan ukoliko je prevashodno uslovljen povećanjem zaposlenosti, a intenzivan ako je pretežno zasnovan na rastu produktivnosti rada. � U razvijenim ekonomijama, rast DP se pretežno zasniva na povećanju produktivnosti rada (p), kao neposrednom rezultatu tehnološkog progresa, dok povećanje zaposlenosti ima skromnu ulogu. � U manje razvijenim zemljama, rast zaposlenosti (L) je osnovni izvor rasta DP, dok povećanje produktivnosti ima mali značaj.

Matematička veza između DP, OPF i efektivnosti DP se posmatra sa stanovišta osnovnih proizvodnih fondova (OPF) i njihove efektivnosti (e). � Prosečni koeficijent efektivnosti osnovnih proizvodnih fondova (e) je količnik društvenog proizvoda (Y) i osnovnih proizvodnih fondova (K): e= Y/K � Pokazuje koliko se DP ostvaruje po jedinici K. � Recipročan izraz ovog pokazatelja je prosečan kapitalni koeficijent: k=1/e odnosno k= K/Y � Pokazuje koliko je jedinica OPF (fiksnog kapitala) angažovano za proizvodnju DP. � Sledi: Y = K/k odnosno Y= K * e � Na rast DP pozitivno deluje povećanje OPF i poboljšanje njihove efektivnosti, odnosno pad kapitalnog koeficijenta. �