Lekcija 1 Pojam i definicija banke Julija Sekuli

Lekcija 1 – Pojam i definicija banke Julija Sekulić

Nauka o bankarstvu � Nauka o bankarstvu - disciplina koja naučnom metodom objašnjava poseban aspekt monetarnih faktora i monetarnih transakcja. � Bankarstvo - naučna disciplina koja se razvija u drugoj polovini 19. veka. � Bankarstvo - bavi se istraživanjem uloge, značaja i poslovanja banaka i drugih finansijskih institucija. � Bankarstvo - – 2 aspekta posmatranja: mikroekonomski pristup – posmatra banku makroekonomksi pristup – posmatra bankarski sistem zemlje

Nastanak i razvoj banaka I FAZA • Počinje pojavom kovanog novca (oko 5. vek p. n. e) do kraja 14. veka. II FAZA • od 14. do 18. veka. III FAZA • od 19. veka

I faza – od pojave kovanog novca do 14. veka Razvoj trgovine dovodi do pojave prvih bankarskih poslova: menjački i založni. � U Vavilonu - prve privatne kuće poznate kao tezauri, tj. skladišta. Tu se roba držala i davala drugima u vidu pozajmice u naturalnom obliku i sa kamatom. Javljaju se prve priznanice o deponovanoj robi kao sredstva za obračun i plaćanje. � U antičkoj Grčkoj se razvija sarafski (menjački) posao. Tako nastaju trapezari tj. ljudi menjači novca. Dobili su ime po stolovima na kojima su obavljali svoj posao. Oni su olakšavali promet među gradovima i davali novac na zajam uz kamatu. Razvija se i nekoliko vrsta banaka, i to u hramovima. � U starom Rimu se dalje razvijaju poslovi koji su preteča bankarskih poslova. Rimski bankari su se zvali argentarius – bavili su se primanjem depozita, davanjem zaloga i posredovanjem. � Veliku ulogu imali su templari (period 11. – 13. vek) koji su uveli izdavanje menica u lokalnoj valuti. �

II faza – od 14. do 18. veka � Nastaju prve specijalizovane novčane ustanove. � U ranom srednjem veku nastaju prve banke u Italiji: q Banca di Genova – osnovana 1320. godine q Casa di san Giorgio, osnovana 1407. godine u Đenovi. � U poznom srednjem veku nastaju prve emisione banke: q Sverigen Riksbank q Bank of England (1694. godine) i q Bank de France

Treća faza – od početka 19. veka � Osnove savremenog bankarstva su velike banke koje se osnivaju kao akcionarska društva ili komanditna društva, sa velikim sopstvenim kapitalom. � Ovaj tip banke se održao do danas, postavši značajan privredni faktor. Njihov nastanak vezan je za industrijalizaciju i razvoj međunarodne trgovine. � Banke sve pored tradicionalnih poslova (primanje depozita, davanje kredita i obavljanje platnog prometa) sve više bave i drugim finansijskim uslužnim posredovanjem (investiciono bankarstvo, brokerski poslovi, osiguravajući poslovi, lizing i dr).

Pojam i uloga banaka � Latinska reč BANCO – klupa ili tezga postavljena na ulici, trgu ili vašaru. � Tu su se obavljale razmene različitih oblika i vrsta novca, kao i novčane transakcije naplate i plaćanja u vezi sa obavljenim trgovinskim prometom. � Kasnije, razvojem kapitalizma, razvija se kreditiranje. � Nema jedinstvene definicije banke.

Banka je: � samostalni privredni i tržisni subjekt, � posrednička institucija u prenosu sredstava između finansijski suficitarnih i deficitarnih transaktora, � institucija koja obavlja sve novčane, depozitne i kreditne transakcije svojih komitenata, � institucija koja obavlja svoje funkcije profesionalno i organizovano.