Later als ik groot ben Project Later als
Later als ik groot ben
Project ‘Later als ik groot ben’ Prioritiair project departement onderwijs. Samenwerking VSKO - DNI - Dienst nascholing en internationalisering VCLB – Vrije centra voor Leerlingenbegeleiding
Project Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes sessies: 1. Intake: analyse van de onderwijsloopbaanbegeleiding op de school 2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen 3. Wegwijs in het onderwijslandschap, 4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering 5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en werkpunten?
Sessie 1: Intake • Op basis van de vragenlijst “Structurele Aspecten van Loopbaanbegeleiding” de loopbaanbegeleiding op school beschrijven • Prioritaire werkpunten op niveau van de school bepalen • Vormingsbehoeften verwoorden
Doelstelling sessie 1 Sensibiliseren Toepassen Sensibiliseren • De leden van het team kunnen hun loopbaanbegeleiding op school beschrijven. • De leden van het team kunnen hun prioritaire werkpunten op het niveau van de school bepalen. • De leden van het team kunnen hun vormingsbehoeften verwoorden.
Project Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes sessies: 1. Intake: analyse van de onderwijsloopbaanbegeleiding op de school 2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen 3. Wegwijs in het onderwijslandschap, 4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering 5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en werkpunten?
Sessie 2: Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen: visieontwikkeling • Studie- en beroepskeuzeproces gebaseerd op het model van Van Esbroeck en Zaman en het model van Verschueren en Germeijs • Herkennen in de schoolpraktijk • Formuleren van een visie-standpunt • Formuleren van werkpunten
Doelstelling sessie 2 Kennis Toepassen Inzicht Toepassen • Het kennen van de componenten van studie- en beroepskeuzeprocessen. • Herkennen van de componenten in de OLB-praktijk op school. • Standpunt bepalen over de relevantie van de componenten van het studiekeuzeproces voor de OLB-praktijk op school. • Plaatsen van de voor het onderwijsniveau relevante eindtermen en ontwikkelingsdoelen in het model. • Formuleren werkpunten voor OLB-praktijk op school.
Huiswerk doorheen de sessie
Werken rond studiekeuzetaken Onderwijsloopbaanbegeleiding
Getoetste modellen • Germeijs, V. & Verschueren, K. (2006 a). High school students’ career decision-making process: development and validation of the study choice task inventory. Journal of career assessment, 14. • Van Esbroeck, R. , Tibos, K. & Zaman, M. (2005). A dynamic model of career choice development. International journal of educational and vocational guidance, 5.
2 modellen Dynamisch keuzeontwikkelingsmodel (Van Esbroeck en Zaman) Studiekeuzetaken (Verschueren en Germeijs) 1. Sensibiliseren 1. Oriëntering op de keuze 2. Exploratie van de omgeving 2. Exploratie in de breedte 3. Exploratie van het Ik 4. Kristalliseren en beslissen 3. Exploratie in de diepte 4. Exploratie van het Zelf 5. Keuzenabijheid 6. Binding
Van Esbroeck en Zaman
Studiekeuzetaken oriënteren binding Horizon breed keuze Horizon diep Zelfconceptverheldering
1. Oriënteren - sensibiliseren Leerlingen beseffen dat ze een studiekeuze moeten maken en zijn bereid om een zo goed mogelijke keuze te maken.
2. Exploratie in de breedte Het opzoeken van algemene informatie over het onderwijslandschap. Bv. de structuur van het hoger onderwijs www. studiekiezer. be/Hoger/hoger_structuur. p hp
3. Exploratie in de diepte Het opzoeken van meer gedetailleerde informatie over bepaalde studierichtingen, Bv. een cursusboek van een bepaalde studierichting inkijken, een beroepenfilmpje bekijken.
4. Exploratie van zichzelf Leerlingen staan stil bij kenmerken van zichzelf. Bv. Interesses, studiegewoontes, capaciteiten, zelfvertrouwen, creativiteit…
5. Keuzenabijheid Op een bepaald moment… Het effectief kiezen van een studierichting en waarom ? Lisa meets Zuckerberg …
6. Binding De mate waarin men zeker is van zijn keuze, zijn keuze wil behouden en zich identificeert met zijn keuze. Is de gemaakte keuze altijd de goede ?
Referentiekader Onderwijs • Decreet Ba. O/Bu. O/SO • Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) • Leergebiedgebonden eindtermen Ba. O • Leergebiedoverschrijdende eindtermen Bao • Ontwikkelingsdoelen Bu. O CLB & onderwijs • Decreet CLB • Visietekst VVKSO • BVR operationele CLB doelstellingen • Afspraken school • Visietekst CLB (bijzondere onderwijsloopbepalingen of baanbegeleiding afsprakennota) OLB
Project Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes sessies: 1. Intake: analyse van de onderwijsloopbaanbegeleiding op de school 2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen 3. Wegwijs in het onderwijslandschap 4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering 5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en werkpunten?
Sessie 3: Wegwijs in het onderwijslandschap en horizonverruiming • Overzicht van de belangrijkste informatiebronnen in het onderwijslandschap in Vlaanderen • Het verschil tussen “kennen van de horizon” en “verruimen van de horizon” • Formuleren van werkpunten
Doelstelling sessie 3 Kennis Toepassen • Het kennen van de belangrijkste informatiebronnen over het onderwijslandschap in Vlaanderen. • Deze bronnen kunnen raadplegen. Kennis • Verkennen van werkvormen om het raadplegen van deze bronnen met leerlingen te oefenen. Inzicht • Het verschil tussen “kennen van de horizon” en “verruimen van de horizon”. Toepassen • Werkpunten formuleren voor de praktijk op school.
Studiekeuzetaken oriënteren binden Horizon verbreden kiezen Horizon verdiepen Zelfconcept verhelderen
Exploreren in de breedte het opzoeken van algemene informatie over het onderwijslandschap
Exploreren in de diepte meer gedetailleerde informatie over bepaalde studierichtingen opzoeken
Het landschap exploreren • Uitgewerkte syllabus • Overlopen van diverse webpagina’s • www. symbaloo. com • Gebruikersnaam: laterals 2011@gmail. com • Wachtwoord : ikgrootben
Project Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes sessies: 1. Intake: analyse van de onderwijsloopbaanbegeleiding op de school 2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen 3. Wegwijs in het onderwijslandschap, 4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering 5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en werkpunten?
Doelstelling sessie 4 Kennis Toepassen • De deelnemers maken kennis met werkvormen gericht op de zelfconceptverheldering van de leerlingen. • De deelnemers oefenen enkele werkvormen in. • De deelnemers formuleren werkpunten voor hun onderwijspraktijk. • De deelnemers maken kennis met werkvormen gericht op het verkennen, herkennen en erkennen van talenten a. d. h. v. de portfolio-methodiek. • De deelnemers zien de complementariteit in van het werken aan zelfconceptverheldering bij scharniermomenten en in een continue begeleiding.
Sessie 4: Wie ben ik? Zelfconceptverheldering Werkvormen rond zelfconceptverheldering: • Capaciteiten – talenten – leerstijlen • Belangstelling • Waarden • Studiehouding – motivatie • gezondheid
Talent - capaciteiten “Talent” wordt door Van Dale omschreven als: “een aangeboren vermogen om iets goed te kunnen: een gave, begaafdheid, aanleg”.
Talent in actie = TALENT + GEDRAG + CONTEXT • Gedrag ontwikkelen om talent te laten opvallen • Een context zoeken waarin dat talent gaat bloeien Oefening
Waarderend interview
Capaciteiten = bekwaamheid = geschiktheid = kundigheid
De complimentenmuur • Opdracht: Op een groot vel papier mag je bij de verschillende namen van de groep/klas opschrijven wat hij/zij goed kan.
Leerstijlen Ohmygods Test KOLB
Sessie 4: Zelfconceptverheldering 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Talent - Capaciteiten 3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie 4. Gezondheid 5. Belangstelling en waarden 6. Overige 7. Samenvattende werkvormen
Sessie 4: Zelfconceptverheldering 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Talent - Capaciteiten 3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie 4. Gezondheid 5. Belangstelling en waarden 6. Overige 7. Samenvattende werkvormen
Belangstelling en waarden Belangstellingsproeven • Belaso : voor einde basisonderwijs en 1 e graad, 2 de graad SO. • Zobest : keuze voor hoger onderwijs • Studiekeuzetest Arteveldehogeschool • BBK 2 • BSV
Belangstelling en waarden Waarden Bv. Financiële zekerheid, andere mensen helpen, kritisch leren denken, ondernemend zijn, veel geld verdienen, … • Zie lijst met persoonlijke waarden • Werkblad waarden
Sessie 4: Zelfconceptverheldering 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Talent - Capaciteiten 3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie 4. Gezondheid 5. Belangstelling en waarden 6. Overige 7. Samenvattende werkvormen
6. Overige • Familietraditie (bv. Al 4 generaties lang een bakkerij…) • Invloed van ouders, grootouders, … (bv. “Ik heb nooit de kans gehad om… , de kinderen van mijn zus studeren allemaal aan de universiteit, …) • Gottfredson: “Automechaniek is niks voor meisjes. ” • Gender : Verschillen tussen jongens en meisjes - TV-klasse (De eerste lijn) • Gender en studiekeuze : www. rosadoc. be
Sessie 4: Zelfconceptverheldering 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Talent - Capaciteiten 3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie 4. Gezondheid 5. Belangstelling en waarden 6. Overige 7. Samenvattende werkvormen
7. Samenvattende werkvormen 7. 1 Mani 7. 2 Op stap naar … reeks 7. 3 Portfolio 7. 4 Allerlei tests 7. 5 Studiekiezer Lijst met digitale bronnen – sessie 4
Project Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes sessies: 1. Intake: analyse van de onderwijsloopbaanbegeleiding op de school 2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen 3. Wegwijs in het onderwijslandschap, 4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering 5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en werkpunten?
Doelstelling sessie 5 Kennis • De deelnemers maken kennis met de verschillende keuzestijlen die leerlingen en ouders hanteren. Inzicht • Aan de hand van de componenten van het studie- en beroepskeuzeproces zien de deelnemers welke betekenisvolle rol hun OLB kan spelen voor leerlingen met een verschillende keuzestijl. Kennis • De deelnemers kennen de mogelijke impact van een advies van de klassenraad op het keuzeproces van leerlingen en ouders. Toepassen • De deelnemers formuleren een geïntegreerde strategie voor hun onderwijsloopbaanbegeleiding. De deelnemers vertalen deze in een stappenplan. • De deelnemers formuleren een communicatiestrategie over OLB naar leerlingen en ouders.
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen • Keuzestijlen bij leerlingen en ouders • Impact van advies van de klassenraad op het keuzeproces • Rol van onderwijsloopbaanbegeleiding • Strategie op onderwijsloopbaanbegeleiding • Stappenplan • Communicatiestrategie naar leerlingen en ouders
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Keuzestijlen 3. Begeleiden bij Leren kiezen 4. Invloed m. b. t. OLB – wie – welke ? 5. Strategische keuzes voor OLB op school
Studiekeuzetaken oriënteren binden Horizon breed kiezen Horizon diep Zelfconcept verhelderen
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Keuzestijlen 3. Begeleiden bij Leren kiezen 4. Invloed m. b. t. OLB – wie – welke ? 5. Strategische keuzes voor OLB op school
Is kiezen een stappenplan ? sensibilisatie horizonverruiming zelfconceptverheldering beslissing toetsing en evaluatie
Is kiezen een stappenplan ? sensibilisatie horizonverruiming zelfconceptverheldering beslissing toetsing en evaluatie Dit is een éénzijdige benadering: de logisch-rationele… (te) vaak gebruikt …
7 Keuzestijlen 1. Logisch-rationeel 2. Emotioneel 3. Impulsief 4. Uitstellend 5. Eigenzinnig 6. Meegaand 7. Intuïtief
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Keuzestijlen 3. Begeleiden bij Leren kiezen 4. Invloed m. b. t. OLB – wie – welke ? 5. Strategische keuzes voor OLB op school
Loopbaandialoog • Kiezen valt niet mee • Kiezen moet je kunnen leren • Vaker en anders praten • De loopbaandialoog: ‘Leerlingen moeten leren kiezen en leren praten, begeleiders moeten over leren kiezen leren praten’
Studiekeuzegesprekken Keuzerooster Keuzelessen Loopbaanleren
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Keuzestijlen 3. Begeleiden bij Leren kiezen 4. Invloed m. b. t. OLB – wie – welke ? 5. Strategische keuzes voor OLB op school
Invloed van ouders
Ouders verwachten van de school dat … • Hun kind leert om een gerichte studiekeuze te maken; • Aan het kind én de ouders informatie geeft over de verschillende studierichtingen en over vakken in het SO; • Kinderen laat kennismaken met beroepen • Een bezoek brengt aan secundaire scholen; • Ouders betrekt bij het studiekeuzeproces.
Invloed overheid arbeidsmarkt • VDAB – schoolverlaters • VDAB – beroepstesten • Websites beroepssectoren
Invloed van leraar / clb-er • Je eigen persoonlijkheid • Je eigen achtergrond • Je eigen geschiedenis • … • Big Five persoonlijkheidstest
Invloed van klassenraad Opdrachten m. b. t. OLB in • Toelatingsklassenraad • Begeleidende klassenraad • Delibererende klassenraad
Invloed van ‘organisatie’ Hulpmiddelen bij inschrijving • Toelatingsvoorwaarden • Structuur en organisatie • SO 64
Sociale ongelijkheid bij studieadvies
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken 2. Keuzestijlen 3. Begeleiden bij Leren kiezen 4. Invloed m. b. t. OLB – wie – welke ? 5. Strategische keuzes voor OLB op school
Leerlingenbesprekingen • Praktijkgids • Instrumenten – te downloaden van http: //www. cordys. nl/
Vorming leraren • De inschrijving … checklist
Communicatie naar ouders en leerlingen • Hoe ouders betrekken bij OLB ? • Communicatie voor non-profit
Project Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes sessies: 1. Intake: analyse van de onderwijsloopbaanbegeleiding op de school 2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen 3. Wegwijs in het onderwijslandschap, 4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering 5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen 6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en werkpunten?
Doelstelling sessie 6 Toepassen • De deelnemers evalueren de strategische keuzes en werkpunten die ze hebben geformuleerd tijdens de voorgaande sessies. Toepassen • De deelnemers formuleren aanpassingen voor hun OLB praktijk. Toepassen • De deelnemers formuleren verdere vormingsbehoeften.
Sessie 6: Nazorg - Wat met strategische keuzes en werkpunten? • Toetsing van keuzes en werkpunten aan de praktijk • Aanpassingen voor OLB praktijk • Verdere vormingsbehoeften
Stappenplannen
Enkele evaluaties • Nood aan vorming van leerkrachten wat betreft OLB, bv. beter voorbereiden van klassenraden. • Veel ideeën , veel inspiratie, maar ik blijf zitten met het gevoel dat we met de groep die het traject doorliep nog veel concreet moeten uitwerken, afspreken, afstemmen. . .
• Meer aandacht voor de correcte uitwerking van de onderwijsloopbaanbegeleiding in de verschillende jaren. In de sessies minder lang stil staan bij de theoretische achtergrond en dit meer aanbieden als werkmateriaal (van bij de start van het proces).
Digitale bronnen • Overlopen van diverse webpagina’s • www. symbaloo. com • Gebruikersnaam: laterals 2011@gmail. com • Wachtwoord : ikgrootben
Sharepoint • http: //materiaal. nascholing. be • Gebruikersnaam: Later • Wachtwoord: Groot 11
- Slides: 80