LALAR VE BYOLOJK ETKLER lalar nsanlarda hayvanlarda veya

İLAÇLAR VE BİYOLOJİK ETKİLERİ

İlaçlar, İnsanlarda, hayvanlarda veya bitkilerde, hastalıkların önlenmesinde ya da iyileştirilmesinde kullanılan kimyasal bileşiklerdir.

• İlaçların 5000 yıllık bir geçmişi vardır. • İlaçların tarihi Şamanizm’e dayanır. • Eski çağlarda çeşitli otlar kaynatılarak, yakılarak ya da doğrudan hastalara tedavi amaçlı verilirdi. • Bilinen ilk ilaç formülü M. Ö. 3000 yıllarının sonuna doğru Sümerli bir hekim tarafından yazılmıştır.

Mısır uygarlığı ilacın gelişmesine en büyük katkıyı sağlamıştır. • Ciltteki kesiklere küflü ekmek, • Sarımsağı antiseptik • Sürmeyi, gözleri korumak için kullanışlardır.

• Yunan uygarlığında tedavi ve bitkisel droglar hakkında en önemli eserleri Hippokrates yazmıştır. • 150 kadar eseri ve 400 çeşit de bitkisel drogu vardır.

• İslam uygarlığında bitkisel droglarla tedaviye önem verilmiştir. • Bu dönemde yetişen en önemli kişi İbni Sina’dır. • “Kânûn fit-tıb” ismindeki eserinde 785 kadar bitkisel, hayvansal ve madensel drogun tarifini vermiştir.

Tıbbi İlaçlar Tıbbi ilaçlar, Ağrı, acı gibi rahatsız edici durumları dindirmek, beden ve zihnin anormal durumlarını düzeltmek ve denetim altında tutmak için kullanılırlar.

İlaçlar dört ana kaynaktan elde edilir: 1. Hayvansal kaynaklı ilaçlar: İnsülin 2. Bitkisel kaynaklı ilaçlar: Kalp yetersizliği tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar 3. Mineral kaynaklı ilaçlar: Kalsiyum, demir ve magnezyum gibi minerallerden oluşturulan ilaçlar. 4. Sentetik kaynaklı ilaçlar: Günümüzde pazarlanan ilaçların çoğu.

İlaçlar iki kısımdan meydana gelir: • Etkin madde (drog): Organik, inorganik ve sentetik tüm ham maddelere drog ismi verilir. • Taşıyıcı (sıvağ) kısım: Fizyolojik etkisi olmayan glikoz, parafin, gliserin, şeker, çikolata, bal… gibi kimyasal maddelerdir.

İLAÇLARIN BİYOLOJİK ETKİLERİ • İnsan üzerindeki etkileri • Çevre üzerindeki etkileri

1. İlaçların İnsan Üzerindeki Etkileri A. Kişisel etmenler v. Yaş v. Ağırlık v. Sağlık durumu v. Cinsiyet v. Kişisel etmenler v. Kalıtsal özellikler

B. Dış etmenler ü ortamın ısısı, ü nemi veya ü ultraviyole ışınlar

C. İlaç kaynaklı etmenler o İlaç - ilaç etkileşimi o İlaç - kimyasal etkileşimi o İlaç - besin etkileşimi

Bilinçsiz kullanılan ilaçlar: • Zayıflama ilaçları: Baş dönmesi, çarpıntı, saç dökülmesi, halsizlik ve hatta ölüm! • Bitkisel ilaçlar: Yan etkilere, etkileşimlere veya alerjik reaksiyonlara yol açabilirler, karaciğerde hasar meydana getirebilirler.

2. İlaçların Çevre Üzerindeki Etkileri • İlaç sanayinde atıkların giderilmesi, imhası, atık su kaynakları ve arıtılması, hava kalitesinin korunması önemli bir sorundur. • Atıkların giderilmesi için 1985 yılından beri “Atık Yakma Tesisleri” kullanılmaktadır.

• Bu tesislerde, 860 -11000 C arasında her türlü katı atık yakılır. • Atık sular ise; ya atık su yakma tesislerinde yakılar temizlenir ya da endüstriyel atık su arıtma tesislerine gönderilir. • Atık yakma tesislerinde oluşan gazlar ise “Multisiklon” adı verilen filtrelerden geçirilerek atmosfere gönderilir.

• İlaçlardan kalan atıkların idrar, dışkı yoluyla veya duş sırasında suya karışmaktadır. • Bu durum sudaki canlılar üzerinde yıkıcı etki meydana getirmektedir. • Sudaki kimyasalların, çoğunluğu beş yaşın altındaki çocuklar olmak üzere her yıl iki milyon insanın ölümüne neden olmaktadır. • Ayrıca antibiyotiklerin doğaya salınması neticesinde mikroorganizmaların antibiyotiğe karşı direnç kazandığı tespit edilmiştir.