L E P R A CZZAM HANSEN HASTALII

L E P R A (CÜZZAM, HANSEN HASTALIĞI) www. slaytyerim. com

Lepra, insanoğlunun bildiği en eski hastalıklardan birisidir. www. slaytyerim. com

Dünyada ilk defa hangi bölgede ortaya çıktığı tam olarak bilinmemekle birlikte hastalığı tarif eden en eski yazılı kaynakların M. Ö. 5000 yıl önce Çin’de yazılması, lepranın ilk ortaya çıktığı bölgenin Asya kıtası olduğunu düşündürmektedir. www. slaytyerim. com

Ø Hastalığın Orta Asya ülkelerinden, göçler, savaşlar ve diğer sosyal hareketlerle orta ve yakın doğuya, Afrika ve Avrupa’ya yayıldığı anlaşılmaktadır. www. slaytyerim. com

Ø Haçlı Seferlerinden sonra, Lepra Avrupa’da endemik, daha sonra da epidemik bir hal almıştır. Ø Açlık, sefalet ve kalabalık gibi hazırlayıcı nedenlerle o yıllarda Avrupa’da büyük bir sağlık problemi oluşturuyordu. www. slaytyerim. com

Her yıl Ocak ayının son Pazarı “Dünya Cüzzam Günü” olarak ilan edilmiştir. Ø Bu yıl da 26 Ocak Pazar günü ve izleyen hafta boyunca Lepralı kişilerin sorunları tartışılarak çözümlerin üretilmesi yoluna gidilmiştir. Ø www. slaytyerim. com

Ø Bu haftanın amacı; Toplumun cüzzam ve cüzzamlıya karşı oluşan yanlış inançlardan, bilgisizlikten kaynaklanan korkularını önleyerek cüzzam hastalığının erken teşhis edilmesinin sağlanması, dünya standartlarına uygun bir şekilde tedavisi ve izlenmesiyle hastaları topluma kazandırmaktır. www. slaytyerim. com

Ülkelerin sağlık düzeylerinin ölçülmesinde çeşitli göstergelerden yararlanılmaktadır. Ø Bebek ölüm hızı, hekim başına düşen kişi sayısı, yaşa özel ölüm hızı, ölümlerin nedenleri v. b. göstergelerinin yanı sıra o ülkede sıtma, tüberküloz ve lepra gibi hastalıkların varlığı ve sayısı da önemli ölçütler olarak kabul edilmiştir. Ø www. slaytyerim. com

Ø Özellikle bir ülkede Lepranın varlığı, o ülkenin sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesinde çok önemli bir göstergedir. Ø Ülkemizde kayıtlı Lepralı hasta sayısı yaklaşık 2500 civarındadır. Ø Son yıllarda yapılan taramalarda yeni tespit edilen hasta sayısında azalma görülmektedir. Ø Halen ilimizde kayıtlı 3 Lepra hastası bulunmaktadır. www. slaytyerim. com

Ø Dünyada özellikle gelişmekte olan ülkelerde, milyonlarca kişiyi etkileyen, yaptığı yıkım ve deformitelerle ciddi sağlık problemlerine ve neden olduğu sakatlıklarla iş gücü kaybına yol açan önemli klinik bir problemdir. Ø Bu açıdan sosyal prognozu ağır hastalıkların başında gelmektedir. www. slaytyerim. com

Ø Hastalığa eskiden bütün ülkelerde rastlanılırdı. Ø Günümüzde ise yalnız nemli, tropikal ve yarı tropikal bölgelerde görülmektedir. www. slaytyerim. com

Ø Lepra, mycobacterium lepra tarafından oluşturulan, primer olarak deriyi ve periferik sinirleri tutan kronik granülomatöz bir enfeksiyondur. www. slaytyerim. com

Hastalığa neden olan bakteri bir kişiden ötekine deri teması ile ve büyük bir olasılıkla burundan çıkan damlacıklarla geçer. Ø Böceklerle, sterilize edilmemiş dövme iğneleriyle, deri altına yapılan enjeksiyonlarla bulaştığı bilinmektedir. Ø www. slaytyerim. com

Bulaşıcı bir hastalık olmasına karşın uzun süre yakın temas söz konusu değilse cüzzama yakalanma olasılığı azdır. Ø Bu yüzden cüzzam çoğunlukla aile içinde etkili olur. Ø www. slaytyerim. com

Lepra iki ayrı klinik tablo ortaya çıkarır. Ø Tüberküloid Lepra Ø Lepromatöz Lepradır. Ø Bu iki form arasında kalan geçiş formları da tanımlanmıştır. Ø Ara formlar zamanla bu iki lepra formundan birine dönüşebilir. Ø www. slaytyerim. com

LEPRA TİPLERİ www. slaytyerim. com

TÜBERKÜLOİD LEPRA www. slaytyerim. com

Ø Hastalığın hafif bir biçimidir. Genellikle etkilenenler kulak arkasındaki yüz sinirleri ve elin bir bölümüne ait ulna sinirleridir. Ø Yavaşça beliren bir uyuşukluk ve çevresel sinirlerde duyum yitimiyle ortaya çıkar. Ø Dirseğin arkasındaki ulna siniri kalınlaşır ve iltihaplanır. Bedende çay lekesine benzer lekeler oluşur. Duyum yokluğu nedeniyle farkına varılmayan küçük zedelenmeler ve enfeksiyon daha büyük hasarlara yol açar. www. slaytyerim. com

Ø Sinirlerin harap olması neticesinde, vücutta ve kalçalarda erime görülür. Ø Sinirlerin zarara uğradığı bölgelerde deri hissizleşir ve soluklaşır. Daha sonra çürümeler ve yaralar ortaya çıkar. El ve ayak parmaklarında gangrenler oluşur. www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

LEPRAMATÖZ LEPRA www. slaytyerim. com

Ø Bakterinin neden olduğu zarar çok daha ağır ve yaygındır. Tedavi edilmezse ilerler. Ø Genellikle tekrarlayan ateş krizleriyle kendini belli eder. Yüzde kırmızıya çalan şişlikler ortaya çıkar. Daha sonra şişlikler sertleşerek birleşir. Sertleşme sırasında ağrı yapar. Şişliklere dokunulduğu zaman hasta bunu hissetmez. www. slaytyerim. com

Ø Yüzden başka kulaklar, burun içi, ön kol bölgeleri ve kasıklar şişliklerin sık görüldüğü yerlerdir. Ø Hastalığın ilerlediği devrede yüz şiş ve yuvarlak bir görünüm alır. Gözler çökmüş ve burun yassıdır. Dil, gırtlak ve boğazda yaralar oluşur. Bu yaralar iyileştikten sonra yerlerinde sert bir kabuk ve şekil bozukluğu kalır. www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

BORDERLAYN LEPRA www. slaytyerim. com

Ø Lepramatöz ve tüberküloid uçlar arasında, direncin azdan çoğa doğru farklılıklar gösterdiği ara lepra tipidir. Ø Lepra tiplerinden en sık görülenidir. Ø Tedavi edilmezse lepramatöz ve tüberküloid tiplerde oluşan bütün deformiteleri gösterir. www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

İNDETERMİNE LEPRA www. slaytyerim. com

Ø Genellikle ailesinde yeterli tedavi görmemiş lepralı bulunan küçük çocuklarda yüz, kol ve bacaklar, kalçalar ve vücudun diğer bir yerinde deriden kabarık olmayan normal renkten daha açık (hipopigmante) tek bir lekeden oluşur. Basil bulunmaz, duyu kusuru olmayabilir. Ø Duyu kusuru gelişince tanı kolaylaşır. Ø www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

LEPRA TANISINDA GÖZLENMESİ GEREKEN BELİRTİLER www. slaytyerim. com

Ø Hipopigmant lekeler: Genellikle çocuklarda, yüz, kol ve bacaklarda, gövde ve kalçalarda yerleşir. Tek veya birkaç adettir. Duyu kusuru yoktur veya çok hafiftir. Ø Pembe kabarık halkalar, plaklar: Kenarları kabarık, ortası düz veya üzeri kepekli olabilen bu belirtilerde daima az veya çok duyu kusuru vardır. www. slaytyerim. com

Ø İrili ufaklı nodüller: Bunlar yüz, kulak, kol ve bacaklarda, gövde ve kalçalarda çok sayıda mor-pembe sert çıkıntılar halinde görülür. Duyu kusuru yoktur. Ø Diz ve dirsek skatrisleri: Daima duyu kusuru bulunur ve kolayca tanıya varılır. Bunlar düşme ve yaralanma sonucu oluşan izlerden ayrılmalıdır. www. slaytyerim. com

Ø Sinir kalınlaşmaları: Boyun, dirsek, bacak ve ayak sinirlerinde kalınlaşma lepranın sinirsel belirtisidir. Başka hiçbir hastalıkta görülmez. Ø Kaş dökülmesi: Lepramatöz leprada diğer belirtilerle birlikte olduğunda önemli bir bulgudur. www. slaytyerim. com

Ø Burun Tıkanması Ve Kanaması: Lepramatöz leprada üst solunum yolları tutulması sonucu tıkanan ve kanayan burunda giderek kıkırdak harabiyeti oluşur ve burun çöker. Özellikle ülkemizde çok sık görülen bir belirtidir. www. slaytyerim. com

Ø Elin 4. ve 5. parmaklarında çekilme: Lepra için tipik bir belirtidir. Ulna sinir tutulmasından oluşan belirti başka hiçbir hastalık için tipik değildir. Ø Avuç içi kasları ile baş parmak ve 2. parmak arasındaki kasın erimesi: Lepra için tipiktir. www. slaytyerim. com

Ø Yüz felci, göz kırpmama, alt göz kapağının kapanamaması, gözlerde kanlanma, üst dişlerin dökülmesi: Bu belirtiler tüm lepra tiplerinde gözlenir. Ø Düşük el ve düşük ayak: Genellikle leprada ani bir reaksiyon sonucunda oluşur. El bileği veya ayak bileği yukarı kalkmaz. www. slaytyerim. com

Ø Ayaklarda, tabanda ve avuçta sık oluşan derin yaralar: Duyu kusuru olan hastalarda travmalar sonucu oluşan bu yaralar kemik iltihabına kadar giderek kemiklerin harabiyetine yol açar. www. slaytyerim. com

Ø Lepradaki şekil bozuklukları ilerlemiş lepra belirtileridir. Ø Erken belirtilerde şekil bozukluğu yoktur. www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

www. slaytyerim. com

LEPRA TANISI www. slaytyerim. com

LEPRADA TANI BASAMAKLARI Tıbbi iç güdü+tanısal ip uçları Ø Klinik tanı Ø Mikrobiyolojik tanı Ø Dermatopatolojik tanı Ø Demografik destek Ø www. slaytyerim. com

TIBBİ İÇ GÜDÜ Ø Ø Ø Ø Her hastaya yeterli süren ayırmak Hastaya geniş bir tanısal perspektiften yaklaşım Gözlemcilik; ayrıntıları atlamamak Tüm olasılıkları değerlendirmek Mesleki merak duygusunu yitirmemek Bilgi-düşünce akışını sürekli kılmak Düşün-sor-düşün-çöz www. slaytyerim. com

TANISAL İP UÇLARI: DEMOGRAFİK Türkiye için lepranın endemik olduğu bölgeden gelen hasta Ø Ailede lepra Ø Çocuk-genç erişkin hasta Ø Her hasta Ø www. slaytyerim. com

TANISAL İP UÇLARI: KLİNİK Ø Ø Ø Yüzde ödem Sürekli burun akıntısı, tıkanıklık, kanama Facial paralizi Ses tonunda değişmeler Burun deformitesi: Trilobe burun, burun kökünde çökme, perforasyon El, kol, bacaklarda skatrisler: Yanık skatrisleri www. slaytyerim. com

Ellerde 4. ve 5. parmaklarda fleksiyon deformitesi Ø Düşük ayak Ø Periferik sinir kalınlaşması, ağrı Ø Kılların ve terlemenin olmadığı, kuru deri lezyonları Ø Artmış aksillar terleme Ø Deride kuruluk Ø www. slaytyerim. com

Kol ve bacaklarda uyuşma Ø Eldiven çorap tarzı duyu kusuru Ø Yanık bülleri Ø Elde tenar ve hipotenar kaslarda erime Ø www. slaytyerim. com

Ø Hastanın BCG aşısı var mı? Ø Sol omuzda aşı skatrisi var mı? www. slaytyerim. com

TANISAL İP UÇLARI: LABORATUAR Ø Deri smearları: Kaş laterali, çene, kulak memesi, el ve ayak parmakları lateral yüz, dirsek bölgelerinden deri smearları alınır. www. slaytyerim. com

LEPRADA TANI Ø Ancak bildiğimizi tanıyabilir. Ø Ancak aradığımızı bulabiliriz. www. slaytyerim. com

TEDAVİ www. slaytyerim. com

Kemoterapi Ø Cerrahi tedavi Ø Fizik tedavi Ø Rehabilitasyon Ø www. slaytyerim. com

Yüzyıllardır varolan hastalığın gerçek anlamdaki tedavisi son 40 -50 yıl içinde geliştirilebilmiştir. www. slaytyerim. com

Tedavide ideal olan bulaşmayı önlemek tüm canlı basilleri en kısa zamanda öldürmektir. Özellikle çok basilli olgularda monoterapinin yetersiz kalması, bakteri rezistansı gelişmesi gibi nedenlerle eldeki az sayıdaki ilaçları kaybetme korkusu yaratmış ve kombine tedavi rejimleri denenmeye başlanmıştır. www. slaytyerim. com

Yeni Tedavi Kombinasyonları Yeni jenerasyon ilaçlar içinde en sık aşağıdaki ilaçlarla yapılan kombinasyonlar kullanılmaktadır. Ø Minosiklin Ø Ofloxasin, Moxifloxasin Ø Klaritromisin, HMR Ø Rifapenetin Ø Rifampisin www. slaytyerim. com

Yeni jenerasyon ilaçlarla oluşturulan tedavi protokollerinde hedef: Ø Bakteri rezistansını azaltmak, Ø Tedavi süresini kısaltmak, Ø Maliyeti düşürmek, Ø Pratikte uygulama zorluğu olan az ve çok basilli Lepralı hastaların tek bir tedavi protokolü ile tedavi etmektir. www. slaytyerim. com

Lepra bugün dünyada olduğu gibi Türkiye’de sayıca çok az kalmıştır. Cüzzam savaşında temel nokta hastaların tanınması, tedaviye alınması, enfeksiyon zincirinin kırılarak yeni vakaların ortaya çıkmasının önlenmesi ve mevcut hastaların tedavi ve rehabilitasyonları sağlanarak topluma sağlıklı birey olarak kazandırılmalarıdır. Bu konuda toplum ve sağlık personelinin eğitilmesi son derece önemlidir. www. slaytyerim. com

Slaytyerim@gmail. com www. slaytyerim. com