KUVEYT LKE SUNUMU KUVEYT TCARET MAVRL Atilla Uur

KUVEYT ÜLKE SUNUMU KUVEYT TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ Atilla Uğur BAŞBUĞ Ticaret Müşaviri

SUNUM PLANI 1. COĞRAFİ KONUM 2. GENEL BİLGİLER 3. SİYASİ GÖRÜNÜM 4. EKONOMİK GÖRÜNÜM 5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 1. TİCARET 5. 2. MÜTEAHHİTLİK 5. 3. YATIRIMLAR 5. 4. TURİZM 5. 5. GAYRİMENKUL 5. 6. SAĞLIK 6. FAYDALI BİLGİLER 6. 1. GÜMRÜK VERGİLERİ 6. 2. VERGİ SİSTEMİ 6. 3. ŞİRKET KURMA 6. 4. AİLELER VE DİVANİYELER 7. GELECEĞE BAKIŞ 3/20

1. COĞRAFİ KONUM • Zor bir coğrafyada iki büyük ülke arasına sıkışmış küçük bir ülke • Basra Körfezinin kuzey ucunda • Habur sınır kapısına 1100 km uzaklıkta • Ülkemiz ürünlerinin kara sevkiyatı Suriye ve Irak üzerinden yapılamıyor • 3 adet liman var • En önemli limanı Shuwaikh Port • Mubarak Al Kabeer liman inşaatı devam ediyor 4/20 BÖLGEDEKİ BAZI ÖNEMLİ ŞEHİRLERE UZAKLIK (KM) Dammam Riyad Manama Doha 420 700 450 550 Abu Dhabi Dubai Sharjah Muskat Basra Bağdat Kerkük Musul 833 851 900 1234 131 557 762 904

2. GENEL BİLGİLER 5/20 RESMİ ADI Kuveyt Devleti BAŞKENTİ Kuwait City BAĞIMSIZLIK TARİHİ 19 Haziran 1961 (Birleşik Krallık’tan) YÖNETİM BİÇİMİ Anayasal Emirlik Şeyh Sabah al-Ahmed al-Jabr al DEVLET BAŞKANI Sabah (2007 - ) Sheikh Sabah Al-Khaled Al-Hamad Al. BAŞBAKAN Sabah (2019 - ) BÜYÜKELÇİMİZ Ayşe Hilal Sayan Koytak (2017 - ) RESMİ DİL Arapça, İngilizce Müslüman %85 (Sünni %70, Şii %30), DİN Diğerleri % 15 (Hıristiyan, Hindu, Parsi) YÜZÖLÇÜMÜ 17. 818 km² Kuveytli: 1, 335 milyon Expat: 3, 084 milyon NÜFUS Toplam: 4, 419 milyon YAŞ ORTALAMASI/ 34 yaş / 76 yaş ORTALAMA ÖMÜR

3. SİYASİ GÖRÜNÜM • Kuveyt’te diğer bölge ülkelerinden farklı olarak parlamento ve seçimler var • Parlamentoda 50 milletvekili var • Kanunlar parlamentodan geçiyor • Dış politika olarak genelde bölge ülkeleri ve hegemon güçlerle ilişkilerini iyi tutmakta • Katar krizinde arabulucu • Körfez Savaşı’nın ve işgalin etkileri siyasi alanda kendini gösteriyor • Son zamanlarda Çinle ve komşusu Irakla ilişkileri arttı 6/20

4. EKONOMİK GÖRÜNÜM • İhracatın %95’i, bütçenin %88’i, tüm ekonominin %55’i petrol gelirlerine bağlı • Günlük Petrol Üretimi: 2, 86 milyon varil • 2020’de yeni devreye girecek rafineri ile 4 milyon varile çıkacak • Bilinen rezervleri: 104 milyar varil (Dünyanın 8. büyük rezervi) 7/20

Milli Gelir - Kuveyt 60, 000 200 180 50, 000 4. EKONOMİK GÖRÜNÜM 160 140 40, 000 120 30, 000 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Milyar $) (2018) Büyüme (%) (2018) Kişi Başına Düşen Milli Gelir ($) (2018) 141, 7 1, 24 100 80 20, 000 60 40 10, 000 2009 34. 243 Enflasyon (%) (2019 Ağustos) 1, 24 İşsizlik (%) (2016) 2, 16 2010 2011 GSYH (Milyar USD) 12 İthalat (Milyar $) 8/20 71, 9 35, 8 2014 2015 2016 2017 2018 0 Kişi Başına Düşen Milli Gelir (USD) 9. 63 10 6. 63 6 Büyüme (%) İhracat (Milyar $) (2018) (+) 20, 3 2013 Büyüme - Kuveyt 8 Cari İşlemler Dengesi (Milyar $) (2018) 2012 2. 93 4 1. 15 2 0 -2 2009 2010 2011 2012 2013 -2. 37 -4 -7. 08 0. 59 2014 2015 1. 24 2016 2017 -3. 48 -6 -8 0. 5 Yıl 2018

Dış Ticaret - Kuveyt 140. 0 2018, 72. 0 120. 0 4. EKONOMİK GÖRÜNÜM Milyar USD 100. 0 2018 Yılı İhracatı: 72 Milyar USD 2018 Yılı İthalatı: 36 Milyar USD 2018 Yılı Dış Ticaret Hacmi: 108 Milyar USD 2018 Yılı Dış Ticaret Fazlası: 36 Milyar USD 60. 0 40. 0 2010 87032331 73089090 87032411 87032311 9/20 GTIP 8 Adı (Türkçe) 4*4 Binek Araçlar (Motor Hacmi 3, 0'dan Büyük) Cep Telefonları Altın Mücevherci Eşyası İlaçlar Külçe Altın Fanlar, Hava Pompaları 4*4 Binek Araçlar (Motor Hacmi 1, 0 ile 3, 0 Arasında) Demir Çelik İnşaat Malzemeleri Binek Otomobiller (Motor Hacmi 3, 0'dan Büyük) Binek Otomobiller (Motor Hacmi 1, 0 ile 3, 0 Arasında) 2011 2012 2013 İhracat Ülkenin Dünyadan İthalatında İlk 10 Ürün (2018) GTIP 8 Kodu 87032431 85171200 71131910 30049090 71081210 84149000 2018, 35. 9 80. 0 Milyon USD 1. 578 1. 349 697 675 629 480 430 421 387 385 2014 2015 2016 2017 2018 İthalat Ülkenin Dünyaya İhracatında İlk 10 Ürün (2018) GTIP 8 Kodu 27090000 27101239 27101219 27101229 27111200 29053100 27111300 27101242 29049900 27101221 GTIP 8 Adı (Türkçe) Ham Petrol Dizel Yakıt Nafta Benzin Sıvılaştırılmış Propan Etilen Glikol Sıvılaştırılmış Bütan Kısmi Rafine Ham Petrol Hidrokarbon Türevleri Motor Benzini Milyon USD 51. 727 3. 363 2. 945 2. 834 1. 614 1. 156 1. 127 1. 067 723 601

21 29 44 20 91 42 4. EKONOMİK GÖRÜNÜM 1 27 74 İthalat Fasıllar - Yüzde - Kuveyt- 2018 15 70 18 13. 27% 3 69 22 9 11. 81% 32 96 95 17 28 83 11. 55% 16 82 63 23 6. 01% 2. 82% 3. 02% 3. 70% 9/20 3. 88% 54 12 57 55

Türkiye-Kuveyt Dış Ticaret 600. 0 500. 0 Türkiye'nin Ülkeye İhracatında İlk 10 Ürün (2018) GTIP 6 Kodu 570242 710812 870323 240220 730890 570330 620443 711319 680291 854449 10/20 GTIP 6 Adı (Türkçe) Halılar Altın Motorlu Taşıtlar (Motor Hacmi 1, 5 ile 3, 0 Arasında) Sigaralar Demir ve Çelikten İnşaat Malzemessi Tufte Halılar Kadın Elbiseleri Mücevherci Eşyası Mermer Elektrik Kabloları 300. 0 200. 0 100. 0 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13 20 14 20 15 20 16 20 17 20 201 19 8 (1 -8 ) 01 20 00 20 99 20 98 19 97 19 96 0. 0 19 • Kuveyt’in Türkiye’ye ihracatı 144 milyon $, Türkiye’nin Kuveyt’e ihracatı 530 milyon $. • Toplam hacim 670 milyon $. • Kuveyt’in ithalatından %1, 46 pay alıyoruz. 400. 0 19 Milyon USD 5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 1. TİCARET İhracat USD 24, 746, 037 22, 197, 046 18, 749, 244 13, 806, 990 10, 125, 648 9, 280, 170 8, 680, 183 8, 544, 603 8, 111, 135 7, 997, 057 İthalat Türkiye'nin Ülkeden İthalatında İlk 10 Ürün (2018) GTIP 6 Kodu GTIP 6 Adı (Türkçe) USD 290531 Etilen Glikol 70, 002, 119 271019 Diğer Yağlar 22, 449, 000 290243 P - Ksilen 19, 683, 472 390120 Polietilen 15, 847, 542 290941 Dietilen Glikol 7, 175, 754 390110 Polietilen 5, 764, 247 390210 Polipropilen 1, 215, 473 281511 Sodyum Hidroksit 694, 032 290250 Stiren 584, 580

5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 2. MÜTEAHHİTLİK • Türk müteahhitleri 2013 yılından bu yana Kuveyt’te oldukça aktif durumdadır. • Bugüne kadar 43 proje 7, 43 milyar $’lık proje üstlenilmiştir. • Limak – Kuveyt Uluslararası Havaalanı • Kolin, Cengiz, Polatyol, Makyol – Al Mutlaa • STFA – KOC Bot Limanı • Ön yeterlilik alınan, ihalesi alınan ancak henüz sözleşmesi imzalanmayan projeler de var (Yaklaşık 700 milyon $) • Teknik müşavirlik- Proyapı 11/20

5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 3. YATIRIMLAR • Kuveyt’te yerleşik firmalarımız ya franchise (Mado, Kahve Dünyası, Sütiş, Karaca, LC Waikiki, Penti, Hotiç, Yargıcı, İpekyol, Big Chefs, The Hunger) ya da proje alan müteahhitlik firmaları. • Kuveyt’ten Türkiye’ye yatırımlar ise yaklaşık 2 milyar $. • 300’den fazla Kuveyt yatırımlı şirket var • Alghanim – İzocam • KFH – Kuveyt Türk • KIA – Cevahir AVM • Al Shaya – Starbucks • KFH – Neova Sigorta • Mazaya – Ritim İstanbul 12/20

Kuveytli Turist Sayısı 350, 000 300, 000 5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 4. TURİZM • Kuveytten Türkiye’ye seyahat eden turist sayısı son 10 yılda önemli ölçüde artış göstermektedir • Son 3 yılda her yıl 50 bin kişi artmaktadır • Daha çok yeşil bölgeler tercih edilmekte, Bursa, Trabzon, Yalova, Sapanca, İstanbul Esenyurt • Son zamanlarda yeni rotalar da keşfedilmektedir • Yaz aylarında haftada 70 uçuş (THY, Pegasus, Onur Air, Atlas Global, Kuwait Airways, Jazeera) • Trabzon, İzmir, Sabiha Gökçen, İstanbul Havalimanı, Bodrum direkt uçuşlar 13/20 315, 171 298, 620 250, 000 200, 000 150, 000 100, 000 50, 000 0 20032004200520062007200820092010201120122013201420152016201720182019 (1 -9)

5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 5. GAYRİMENKUL • Kuveytliler gayrimenkul konusunda önde gelen ülkelerden. • 2015 -2019 istatistiklerinde üçüncü • 2019 yılında altıncı • Kurdan dolayı yatırımları dolar bazında değer kaybettiği için son zamanda daha dikkatliler • Yaşanan sui istimaller de maalesef ülke imajını olumsuz etkiliyor. • Burj Al Babas, Dumankaya, Fi Yapı vb. • Gayrimenkul piyasasına yatırım yapan Kuveytliler de var. Mazaya – Ritim İstanbul, Sakarya Üniversitesi’ne yakın yurt ve apartlar 14/20

5. İKİLİ EKONOMİK İLİŞKİLER 5. 6. SAĞLIK • Sağlıkta İşbirliği ile ilgili süreç devam etmektedir. • Kuveyt Devleti her yıl Kuveyt’te tedavisi mümkün olmayan hastalıklarla ilgili yurtdışına sevk yapıyor. • Listede 12 adet ülke var. Türkiye henüz yok • Her yıl Kuveyt Devleti bütçenin %11’i kadar pay ayırıyor (7 ila 8 milyar $) • Türk doktorlar ve hemşireler için de Kuveyt’te çalışma imkanları var • Sağlık turizminde de plastik cerrahi, saç ekimi, diş tedavisi, göz tedavisi gibi alanlarda Kuveytlilerin ilgisi var 15/20

6. FAYDALI BİLGİLER 6. 1. VERGİ SİSTEMİ • Kuveyt’te Kuveytlilere vergi yok • Satış üzerinden alınan herhangi bir vergi yok. (2021 yılında %5 KDV gelmesi gündemde) • Gelir vergisi yok • Stopaj vergisi yok • Sadece yabancı ortaklı/kefilli firmaların ödediği %15 oranında kurumlar vergisi • Halka açık şirketlerin ödediği ekstra vergi kalemleri var • Devletle yapılan sözleşmelerde %5 oranında “tax retention” bulunmaktadır 16/20

6. FAYDALI BİLGİLER 6. 2. GÜMRÜK VERGİLERİ VE İTHALAT İŞLEMLERİ • Gümrük vergisi diğer Körfez İşbirliği Ülkeleri ile aynı olarak tüm ülkelere %5 oranında uygulanmaktadır. • Bazı istisnalar bulunmaktadır. Tütün ve tütün mamülleri %100. Alkol yasak. • KİK ülkeleri arasında gümrük vergisi bulunmamaktadır. KİK’in Singapurla ve EFTA ile STA’sı vardır. • Her kesim için helal belgesi ibrazı beyaz ve kırmızı ette zorunludur. • Gıda, sağlık ve kozmetik ürünlerinde ithalat süreçleri ekstra onay ve işlemlere tabi tutulabilmektedir. 17/20

6. FAYDALI BİLGİLER 6. 3. KUVEYTTE ŞİRKET KURMA • Kuveytli olmayanlar Kuveyt’te ticari faaliyet gösteremezler. • Yabancı firmalar için üç seçenek: 1) Kuveytli bir şirketin kefilliği altında faaliyet göstermek – Tüm resmi işlemlerde kefilin imzası gerekmektedir. 2) Kuveytli bir ortakla şirket kurmak – %51 Kuveytli ortak gerekmektedir. Sessiz ortak yapılabilir. – Joint Venture 3) %100 yabancı sermaye ile şirket kurmak – KDIPA – 10 sene kurumlar 5 sene gümrük vergisi istisnası 18/20

6. FAYDALI BİLGİLER 6. 4. FAYDALI DİĞER BİLGİLER • Aile bağları ve ilişkiler önemli • Divaniye geleneği • Firmaların tanıtım faaliyetleri açısından önemli • Sosyal medyada tanıtım önemli • Hatta sosyal medya üzerinden satış da yapılabiliyor • 73 tane kooperatif var. Kuveytlilerin market alışverişi yaptığı yerler 19/20

7. GELECEĞE BAKIŞ • 2035 Yeni Kuveyt Vizyonu – 5’er yıllık kalkınma planları – Amaç Kuveyt’i ticari ve finansal bir cazibe merkezi haline getirmek – 7 adet alt başlık • • İdari sistemde iyileşme Ekonomide çeşitlenme İnsan kaynakları Sağlık sistemi Çevre Altyapı Ekonomi diplomasisi • Büyük projeler geliyor – İpek Şehri ve Kuzey Ekonomik Bölgesi – Havalimanı – Mubarak Limanı – Raylı Sistemler 20/20

TEŞEKKÜR EDERİM KUVEYT TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ Atilla Uğur BAŞBUĞ Ticaret Müşaviri