KURUM LETM VE LETM OLUMLU YNDE DESTEKLEYECEK ETKNLKLER

KURUM İÇİ İLETİŞİM VE İLETİŞİM OLUMLU YÖNDE DESTEKLEYECEK ETKİNLİKLER Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü

BU DERSTE HEDEFLENEN KAZANIMLAR Okulda iletişimin özelliklerini tanımlar. İletişim modellerini tanımlar. Kişilerarası etkili iletişimin önemini açıklar. Kişilerarası iletişimin bileşenlerini açıkları. Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

İŞ YAŞAMINDA BİZ BİLİNCİ

Kaliteyi gerçekleştirmek için şirketin sadece karlılık peşinden koşmayı bırakması daha kapsamlı ve daha dengeli bir iş anlayışına ulaşması gerekir. Bu anlayışın temelinde insana verilen değer yatar.

DOĞRU OLANI YAPMAK Sen-Ben Anlayışı içinde gelişmiş insan ilişkilerinin hakim olduğu ve gerginliğin, kaygının, stresin yüksek, üretimin ve kalitenin düşük olduğu iş ortamında nereden başlamak gerekir? Böyle bir durumda yapılacak ‘’doğru’’ nedir?

SEMBOLİK FAALİYET Burada Sen-Ben Anlayışı değil, BİZ BİLİNCİ hakimdir. Yönetimden Mesajlar Yeni bir ilişki içine girmek isteğini belirten davranışlar. İnsana değer verilip ona saygı duyulduğunu belirten faaliyetler. İlişkiden sorumluluk alındığını ve karşıdakinin de sorumluluk almasını istediğini belirten ifadeler.

LEE LACOCCA NASIL BİR YÖNETİCİYDİ? Batan gemiyi kurtarmak için hangi adımları attı?

Lee Lacocca: ‘’ Maaşımı yılda bir dolara indirerek işe başladım. Liderlik örnek olmak demektir. Liderlik pozisyonundaki kişinin her davranışı izlenir… Lider konuşunca insanlar dinler. Lider bir şey yapınca insanlar dikkatle gözlerler. Yaptığı her şey, söylediği her söz önemli olduğu için, liderin dikkatli olması gerekir. ’’

Lee Lacocca: ‘’Ben kahraman olmak için maaşımı bir dolara indirmedim. Sendikayı temsil eden Doug Fraser’in karşısına çıktığım zaman onun gözünün içine bakıp: ‘Ben üstüme düşeni yapıyorum, sizin de üstünüze düşeni yapmanızı istiyorum, ’ diyebilmek için indirdim. Ben buna fedakarlıkta eşitlik ilkesi adını veriyorum. ’’

BİZ BİLİNCİNE DİRENENLER… Lider ve Etrafını Saran Üst Düzey Yöneticiler…

GRUP MU, BİREY Mİ? ‘’Birin Değeri’’ ilkesi… Bütünü oluşturan birim değerli değilse, bütün değerini bulamaz. İnşaatta kullanılan malzeme çürükse, bina çürük olur. Hücrenin sağlığının değeri yoksa, bedenin sağlığını gerçekleştiremeyiz.

BİZ Bilinci her bireyin değerinin olduğu bilinci üzerine kurulur. Bu bilinç kaybolduğu zaman gerçek biz bilinci oluşamaz. Bir ekipte birey değerini kaybetmediği sürece ekip başarılı olacaktır. Gruptaki her bireyin önemi arttığı zaman grubun önemi artar. Doğru olan budur!

İLİŞKİ İNSAN DEĞERLERİ ÜZERİNE KURULMALIDIR İnsanların bedensel, sosyal ve bilişsel ihtiyaçları vardır İlişki insanlar birbirinin sağlığına, çıkarına, zarar vermezler. Birbirlerini sever sayarlar. Birbirlerinin zihinsel gelişmelerine ve yaşamlarını anlamlı görmesine yol açarsa ilişki gelişir ve anlamlı olur. Çünkü insana değer vermek demek, o insanı gereksinmeleri için de algılamak ve kabul etmek demektir.

İnsanların temel gereksinimlerine saygı duymayan bir toplum, aile ya da iş, bu gereksinimlerin üzerinin örtülmesine ve daha sonra büyük sorunlar halinde ortaya çıkmasına sebep olur. Unutmayalım ki bugünün sorunlarının temelinde dün ki çözümler yatmaktadır. Sen- ben anlayışı içinde insanı değersiz kılan tüm çözümler, geleceğin sorunlarının temelini atar.

İnsana değer vermeyi zorlaştıran ne? İnsanın kalıplanmış yetişkin çocuk olması. Kişi sen-ben anlayışı ile zayıf ve yeteneksiz görünmek istemez ve her şeyin denetimi elinde olsun ister. Çünkü kendini olduğu gibi gösteremez. Fakat Biz bilinci içinde bu korkular ortadan kalkar ve herkes olduğu gibi görünür. İnsan ilişkilerinde iki seçeneğimiz var: Y değer vereceğiz, ya da değersiz kılacağız.

Biz bilincinin temelleri her ne kadar bilinçte olsa, davranışlarla kendini gösterir ve anlam bulur. O yüzden ailede, toplumda, işte ve günlük hayatta insanın değerini ifade eden sözlere, yüz ifadelerine ve davranışlara gereksinim vardır.

İnsana değer vermek insana değer vermek demektir.

UZLAŞMA VE BARIŞ İnsanların birbirine güvenebilmeleri için BİZ Bilinci içinde birbirine değer verdiklerini bilmeleri gerekir. Kişiye değer veren davranışların iki özelliği vardır: 1)Sağlamdırlar, yani süreklilik ve değişmezlik gösterirler. 2)Koşulsuzdurlar, yani her yerde ve her zaman vardırlar.

Sağlam ve koşulsuz değer vermenin temelinde kendi iç dünyamızla ilişkimiz yatar. Kendi içimizdeki çocukla sağlam ve koşulsuz değer ilişkisi kurmuşsak, başkasıyla bu ilişkiyi kurmak çok kolay olacaktır. Çünkü kendimizi şu anda olduğu gibi ‘var, tek ve anlamlı’ kabul etmiş durumdayız.

SANA DEĞER VERİYORUM DİLİ Ailede, iş yerinde birinin diğerine ‘sana değer veriyorum’ mesajını içtenlikle ifade etmesi, karşıdakine şu temel duyguları vermesiyle başlar: -Sana inanıyorum. -Seni destekliyorum. -Senin iyiliğine kendime adadım. -Senin başarına kendimi adadım. -Senin kaliteli ve üretici bir yaşama sahip olmana kendimi adadım.

ONAYLAMA, MERCEĞİ ALTIN ÜZERİNE ODAKLAR Onaylama, kişilerin mükemmel olduğu anlayışından kaynaklanmaz ve Biz Bilinci’ni oluşturmada kullanılan en güçlü süreçtir. Onaylamanın etkili olabilmesi için içten olması gerekir. ve gerçeği yansıtması

GÜVEN DUYGUSU Bize güvenmeyen insanlara güvenmez, güvenenlere güveniriz. Bize inanmayanlara inanmaz, inananlara inanırız. Bizde ‘altın’ görenlere değer veririz, bizde sadece toprak ve kum görenlere değer vermeyiz.

ONAYLAMA VE GÜVEN ORTAMINDA İLETİŞİM AKICIDIR Bizi onaylayan insanlarla daha çok konuşmak isteriz ve bize güvenen insanlara iç dünyamızı daha çok açar, daha gerçek oluruz.

Sevgi Nerede? Sevgi olmadan biz bilincine ulaşmak mümkün değildir. Sevgi, ifade edilen tüm olumlu kavramların temelidir. İnsana değer vermenin altında, Biz Bilinci’nin altında koşulsuz sevgi yatar.

Gönülden Değer Veren İnsan -Karşısındakini önemser -Karşısındakinin tekliğinin bilincindedir. -Karşısındakine güvenir. -İç dünyasını paylaşır. -Naziktir. -Karşısındakini dikkatle dinler. -Karşısındakine sadece bakmaz, onu görür. -Karşısındakinin özgün yeteneklerini öğrenir. -Karşısındakini anlar. -Karşısındakine değer verir.

Dinlemek Kafasında başka bir gündemin olmadan karşısındakini tümüyle dinleyebilmek, kendini yüzde yüz vererek onunla birlikte olarak dinleyebilmek, gerçek sevginin, değer vermenin, Biz Bilinci’nin en doğrudan ifadesidir.

Dinlemek, karşıdaki insana ‘Sen varsın, sana değer veriyorum. ’ demenin en doğru yoldur.

Zor Günler Herkesin zor günleri vardır. Hastalık, beklenmedik parasal zorluklar gibi. Bu zamanlarda karşılık beklenmeden içten bir el uzatma bizin var olduğunu kanıtlar, derin ve anlamlı ilişkilerin oluşmasını sağlar.

Zamanı Nerede Bulacağız? Biz olmak zaman alır. Birine değer vermek, hastalığının yalnızlığının, yaşamında olan kutlamaların farkına varmak zaman alır. Burada, kısa sürede zaman harcama ve emek verme ile uzun sürede zaman harcama ve emek vermeyi ayırt edebilmek gerekir. Biz Bilinci içinde yönetmek kısa sürede yöneticiden daha çok zaman istiyor gibi görünür.

ONUR VERMEK Onur Vermek Bir insanın onuru onu tanımayla başlar. “ Seni ve senin uğraşını takdir ediyor, değer veriyorum. ” Mesajı onur vermenin ilk adımıdır. Onur, kişinin yaşı, cinsiyeti, tahsili ve mevkisinden bağımsız olmalıdır. İnsan onuru yönünden, bir şirketin genel müdürü ile orada çalışan kapıcı arasında bir fark yoktur.

İş ve Onur Birbiriyle İlişkilidir. Hangi iş olursa olsun saygıya değerdir. İşi onurlandırdığımız zaman çalışanı onurlandırmış oluruz. Yapılan işe değer vermemiz, o işi yapana değer verdiğimizi gösterir.

Onursuzluk ve Güvensizlik Birbiriyle Sıkıya İlişkilidir. Biri tanınmadığı, onaylanmadığı, takdir edilmediği zaman olumsuz bir kısırdöngü başlar. Takdir edilmeyen, onurlandırılmayan kişi kendine güven duygusunu kaybeder.

Emeği Onurlandırma Kişiye Onur Getirir. Onurlandırmanın ilk adımı takdir etmektir, değer vermektir. İnsanların düşüncelerine, emeğine, girişimine değer vermek onları takdir etmek demektir. Onları büyük bir BİZ içine almak demektir.

Dosyaya Bir Mektup İyi bir yönetici kendiliğinden çıkacak fırsatların yanı sıra takdir mekanizmaları da yaratır. Bunlardan biri kişinin personel dosyası için “Seni takdir ediyorum mektubu” yazmaktır.

İş Yerinde Olmaması Gereken Onursuzluklar Aşağılama İbret olsun diye utandırma Irk, memleket ya da yöre aşağılaması Kalıplara sokmak Cinsel Taciz Kişisel özellikle ilgili ayıplama Dışarıda bırakma Görmemezlik Kişisel çatışma Eski kin ve hasetler

Onur Vermenin Yolları Eğer eleştirmeniz gerekiyorsa, çalışanınızı mutlaka yalnızken, hiç kimsenin olmadığı bir yerde eleştirin. Her etkileşiminizde yanınızda çalışanlara, “Lütfen” ve “Teşekkür ederim” deyin. Bir hata yapıldığı zaman kendi payınıza düşeni açıkça kabul edin. Geçmişte yapılan hatalar üzerinde ısrarla durmayın. Bir çalışanın yaptığı hataya gülmeyin. Konuşurken çalışanınızla tam göz teması kurun ve onların gözünün içine bakın.

Hiç Ceza Verilmeyecek mi ? Tabii ki verilecek, fakat onuru elinden alınmadan Hata yaptın. Hepimiz hata yaparız. Hata yapmış olmak bir eksiklik olduğunu göstermez. Hatanın arkasında ya öğrenme eksikliği ya da bilinç eksikliği ya da kötü niyet yatar.

İşten Çıkarma Kişiyi işten çıkarırken onurlu bir insan olarak işten çıkarmaya dikkat edilmelidir. Kişinin geleceğine olumlu bir katkıda bulunarak işten çıkarmaya özen gösterilmelidir. İşten çıkan kişiye gösterilen bu özen, sadece işten çıkarılan kişi için değil, geride kalanların morali, yani Biz Bilincinin korunması için önemlidir.

Şirket Küçülecekse Şirketin küçülmesi konusunda plan ve gelişmeleri adım paylaşmalı ve şeffaf yönetim özelliğini korumalıdır. İşten çıkarılan çalışana yeni iş bulma olanakları varsa, elden gelenin en iyisi yapılmalıdır. Kişinin umutlu bir geleceğe, bir vizyona sahip olmasına yardımcı olunmalıdır. Geri kalan çalışanların morallerini yüksek tutmak için Biz Bilincini geliştirecek faaliyetler programlar düzenlenmelidir.

Karşıdakine Saygı Duymak İşyerinde çalışana saygı göstermek, onun gereksinmelerini tanımak ve on işinde güçlü kılacak koşulları yaratmakla başlar. Kişinin onuru, değeri, saygısı ile ilgili küçük veya büyük olaylar ayırımı yapmak mümkün değildir. Her olay önemlidir. Bu algılama içinde yaklaşmak gerekir.

HASIM MI ? ORTAK MI? Biş yerinde kar tek başarı ölçütü olduğu zaman verimlilik önem kazanır: Verimlilik üretime, işleri doğru olarak yapmaya odaklanır. İş sahibi ve ortakların kazancı ile birlikte işte çalışanlar, müşteri ve genel olarak toplumun çıkarları da önemli boyutlar olarak düşünüldüğü zaman verimlilik yerine etkililik önem kazanır.

Etkili insan olmanın temel koşulu güvenilir, inanılır insan olmaktır. Etkili yönetim güven yaratır ve bu güven duygusu BİZ BİLİNCİ’nin temelini oluşturur.

KORKU İLİŞKİNİN TEMELİ OLDUĞUNDA İşi kaybetme korkusu iş yerinin önemli korkularındandır. Korkunun baskın olduğu yerde insanlar siner, sessizleşir ve yaratıcılıklarını kaybeder. Korku çalışma ortamı için uygun bir güdü kaynağı değildir. Sadece iş yerinde değil aile de dahil korkunun olduğu her yerde yaratıcılık düşmüş, güven kaybolmuş ve bu nedenle etkili insan ilişkileri ortadan kalkmıştır.

DEĞİŞİK YÖNTEMLERİN TEMELİNDEKİ VARSAYIMLAR İnsan yönetiminde değişik kuramlar geliştirilmiştir. X KURAMI: Eğer bir insandan verim bekliyorsanız, onu sürekli baskı altında tutmanız gerekir. Y KURAMI: Çalışana ne yapılması gerektiğini ve nasıl yapılacağını göster, daha sonra onu kendi başına bırak, elinden gelenin en iyisini yapacaktır. Z KURAMI: Güvenilir insanlar bul, onları değişik gruplara , komitelere, planlama çalışmalarınaal ve düşüncelerine ifade etmelerine olanak sağla.

SEN BEN ANLAYIŞI Bu anlayışın olduğu yerde zıtlık, karşıt olma, hasım olma ilişkileri vardır. Kuram X’te hasım örneği mevcuttur. Kuram Y’de hasım grup vardır ama biraz daha örtük şekilde görünür. Kuram Z’de hasım ilişkileri pek göze çarpmaz.

BİZ BİLİNCİ Normal olarak insanlar çalıştıkları yere katkıda bulunmayı, iş yerinin başarısının bir parçası olmayı isterler. Bunun iki temel gereksinimi vardır: 1) Ben olma 2) Biz olma Eğer iş yerinde ‘doğru olanı yapma’ hakimse, Biz bilinci gelişir ve iş yerinin en önemli özelliklerinden biri olur.

HAZIRLAYANLAR: KÜBRA KARACA BAHAR KİREZ BÜŞRA DENİZ KAMER BÖYÜKTÜRKMEN KEVSER KILINÇ ELİF BEYZA GÖRÜR İREM ÇOLAK ELİF GÜNDOĞDU NEBİLE CANSEVER BETÜL POYRAZ

SAĞLIKLI BİR KİŞİLERARASI İLETİŞİM KURMAK İÇİN SAHİP OLUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

Saygı Saydamlık Hoşgörü Problem çözme becerisi Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

Suçlama Emir verme – Yönetme Eleştirme Tehdit Etme – Uyarma Güven verme – Fikir verme Utandırma Öğüt verme Yargılama Aşağılama - Alay etme Teşhis koyma İnceleme – Araştırma – Soruşturma Konu değiştirme Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

KİŞİLERARASI ÇATIŞMA Kişi içi Kişilerarası çatışmalar Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

müdahalelerden, uyumsuzluklardan, sözlü ve sözsüz mesajlar arasındaki çelişmelerden, gerginliklerden, kendini savunmacı iletişimden, kaygı duygularından, düşmanlıktan olumsuz dışavurumlardan. Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

İŞGÖREN KAYNAĞI İLKELERİ Yansızlık Fırsat eşitliği İşe almada eşitlik Yeterlik Adaylık İş güvencesi Emeğe denk ödeme Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

Eşit işe eşit ödeme Çalışma ortamı Yetiştirilme hakkı Elbirliği yükümlülüğü Emeğin değeri Yükselme hakkı Örgütlenme hakkı Emeklilik hakkı Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları

KAYNAKLAR Cüceloğlu, D. (1997). İçimizdeki Biz, Sistem Yayıncalık, İstanbul. Dökmen, Ü. 2000. İletişim çatışmaları ve empati. Sistem Yayıncılık, 363 s. , İstanbul. Prof. Dr. Aynur BÜTÜN AYHAN-Kurum Yönetimi Ders Notları