KURBAN SUNUSU KURBAN Kurban mukim olan ve sadakai
KURBAN SUNUSU
KURBAN • Kurban, mukim olan ve sadaka-i fıtır nisabına malik olan her erkek ve kadın Müslümana vaciptir.
Sözlükte yaklaşmak, Allâh’a (rahmetine) yakınlaşmaya vesile olan şey anlamlarına gelen kurbân, dinî bir terim olarak, Kurban, kurban bayramı günlerinde ibâdet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. Arapça'da "Udhiyye" denir Kurban, Allah Teâlâ'nın ihsan buyurduğu varlığa bir teşekkürdür. Kurban ibadeti İslâmiyetten önce de vardı. q. Adem (as)ın ikioğlunun kurbanları qİbrahim (as)ın oğlu ismail’i kurban etmesi ilahi vahyin tecellisi q. Yahudilik ve Hristiyanlık’ta kurban
{ ﺍ ﺍﻟ ﺍ ﺍ ﻱ ﻯ ﻱ ﺍﺍ ﻱ ﺍﻧ ﺍﺍ ﻯ ﺍ 101} { ﺍ ﺍ ﻳ 100} ﻱ ﺍﻟ ﺍﻳ {102} ﺍ ﺍ ﺍ ﻱ ﻥ ﺍﺀ ﺍﻟ ﺍﻟ ﺍﻳ “(İbrahim) “Ey Rabbim, bana iyilerden (bir oğul) ihsan et'' dedi. Biz de kendisine yumuşak huylu bir oğul müjdeledik. Oğlu yanında koşacak çağa gelince, “Ey oğlum, ben seni rüyamda boğazladığımı görüyorum, bir düşün, ne dersin? ” dedi. (İsmail) “Babacığım, sana ne emrolunuyorsa yap, inşaallah beni sabredenlerden bulacaksın. ” dedi. Her ikisi de Allah'a teslim oldular (Allah'ın emrine boyun eğdiler). (Saffat 100 -102) ﺍ ﺍ {103} ﻳ ﺍ ﺍﺍ {104} ﺍﻳ ﺍ ﺍﻟ ﺍ ﻱ ﺍ {105} ﺍﻳ {106} ﺍﻳ ﺍﺍﺀ ﺍ {107} ﻳ İbrahim, oğlunu şakağı üzerine yatırdı. Biz de ona şöyle seslendik: “Ey İbrahim, rüyana gerçekten
KURBANDA TESLİMİYET • "(Hz. İsmail) babası İbrahim (as) ile beraber yürüyüp gezecek çağa gelince: • —Yavrucuğum, rüyada seni boğazladığımı görüyorum; bir düşün, ne dersin? dedi. (Hz. İsmail de) : • —Babacığım, emrolunduğun şeyi yap, inşaallah beni sabredenlerden bulursun, dedi. • Her ikisi de teslim olup (babası oğlunu) alnı üzerine yatırınca: • —Ey İbrahim, rüyayı doğruladın. Biz muhsinleri böyle mükâfatlandırırız. Çünkü bu, gerçekten çok açık bir imtihandır, dedik. • Biz, oğlunun yerine ona büyük bir kurbanlık fidye verdik. Geride gelecekler arasında ona (iyi bir ün) bıraktık. ‘İbrahim'e selâm’ dedik. Biz, muhsinleri böyle mükâfatlandırırız. Çünkü o, bizim mü'min kullarımızdandır. “ [ Saffat: 102 -111]
Kurban, insanın Allah'a yaklaşmasına ve O'nun rızasını kazanmasına vesile olan bir ibadettir. “Kurban” kelimesinde bu mana vardır. İnsan kurban kesmekle İbrahim aleyhi's-selâm gibi Allah'a ve O'nun emirlerine bağlılığını, gerekirse O'nun rızasını kazanmak için her fedakarlığa katlanacağını göstermiş olur. İbrahim aleyhi's-selâm oğlu yerine Cenâbı Hakk'ın kendisine gönderdiği koç'u kurban etmiştir. Böylece kurban Hz. İbrahim'den sünnet olarak bize intikal etmiştir.
ﻭﺍ ﺍﻟ ﺍﺍ ﻥ ﻧ ﺍ ﻥ ﺍ ﺍﻟ ﻯ ﺍ ﺍ ﺍ ﻯ ﺍﻟ ﻭﺍ ﺍ {37} ﺍﻳ “Onların (kurbanların) ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır. Fakat O'na sadece sizin takvanız ulaşır. “ (Hac 37) Allah'ın hoşnutluğunu kazanmak için yapılan her şeyde esas olan iyi niyettir. Kurbanda da böyledir, iyi niyet ve ihlâs esastır.
آ ﺍ ﺍ ﺍﻧ ﺍ ﺍ ﺍ ﻥ ﺍ ﺍﻵ {27} ﺍ ﻳ ﺍﻟ “(Ey Muhammed) onlara Adem'in iki oğlu ile ilgili haberi hakkıyle oku. Hani her ikisi birer kurban sunmuşlardı, birinden kabul edilmiş, diğerinden kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen ötekine): – Seni öldüreceğim, demişti. Diğeri ise: – Allah, yalnız kendisinden korkanlardan kabul eder dedi ve devam etti: "Allah'a yemin ederim ki sen beni öldürmek için bana el uzatsan da ben seni öldürmek için sana el uzatacak değilim. Ben, alemlerin Rabbi olan Allah'tan korkarım. ” dedi. (Maide 27 -28) Allah Teâlâ ancak takva sahiplerinin yapmış oldukları ibadetleri kabul eder.
Kurbanın iki boyutu vardır: 1. Hakka Yönelik Boyutu: Kurbanla Rabbimize yaklaşırız. O’nun rızasını kazanırız. 2 - Kurbanın Halka Yönelik Boyutu: Kurbanın takvası Allaha ulaşırken kullara da eti ulaşır.
KURBAN KESMENİN FAYDALARI: 1. Her şeyden önce Allah’ın emrine itaat edilmektedir. 2. Allah için fedakarlık yapma alışkanlığı kazandırmaktadır. 3. Toplumda yardımlaşma ve dayanışma yoluyla kardeşlik ve dostluk bağlarını güçlendirmektedir. 4. Sosyal adaletin önü açılmaktadır. Bir yıl boyu et yeme imkanı bulamayanlar bu vesileyle et yiyorlar. 5. Zengine malını feda ederek şükretme, fakire de çok az bulduğu bir yiteceği bayram vesilesi ile bulduğu için şükretme imkanı vermektedir. 6. Zenginde varsa cimrilik duygusu zaafa uğramaktadır. 7. Hayvan piyasasında ticari bir canlanmaya yol açmaktadır.
Kurbanın Hikmeti ● ● ﺍﺍ ﻭ ﺍ ﺍﺍ ﻡ ﻥ ﺍ ﺍﻟ ﻳﺍ ﺍﻭﺍ ﺍ ﺍﻟ ﺍ ﺍ ﺍ ﻭﺍ ﻭﺍ ﺍﺍ ﺍ “Hayvanların kurban edilmesine gelince, Biz bunu sizin için Allah tarafından konulmuş simgelerden biri olarak öngördük ki bunda sizin için (nice) yararlar vardır. Öyleyse artık, (kurban edilmek üzere) sıraya dizildiklerinde onların üzerinde Allah'ın ismini anın; ve cansız olarak yere serildiklerinde onların etinden kendiniz de yiyin; kendi nasibiyle yetinip istemeyen kimseyi de, istemek zorunda kalan kimseyi de (onunla) doyurun. Biz, işte bu amaçla onları sizin yararınıza sunuyoruz ki şükredesiniz. ” Hac 22/36
Kurban Malın şükrüdür • Kişi Kurban kesmek suretiyle malının şükrünü ifa eder. İşte kurban, Allah’ın verdiği nimetlerinden dolayı kendisine gösterdiğimiz bir şükür ifadesidir.
Kurban kesen Kişi İbrahimleşir • Kişi kurban kesmekle Hz. İbrahim’in göstermiş olduğu itaate kendisinin de hazır olduğunu simgesel bir davranışla göstermiş olmaktadır
Kurban bir gelenek değil, İBADET’tir. İslâm'da, kurban bayramında kurban kesmenin dinî bir hüküm oluşu Kitap, Sünnet ve icmâ ile sabit olup, zekât gibi Hicretin ikinci yılında meşrû kılınmıştır. "Ademoğlu kurban bayramı günü, Allah katında kurban kesmekten daha sevimli bir iş yapmamıştır. Şüphesiz o kesilen kurban kıyamet günü boynuzları ve kılları ile gelir. Hiç şüphe yok ki, kurbanın kanı yere düşmeden önce Allah katında kabul görür. Öyle ise gönüllerinizi kurban ile hoş edin. "
KURBAN KESMENİN DİNİ HÜKMÜ Kurban kesmek İmam-ı Azam Ebu Hanife'ye göre vaciptir
KURBAN KESMEKLE MÜKELLEF OLANLAR 1 - Müslüman 2 - Akıllı ve buluğa ermiş 3 - Yolcu olmayıp mukim olan 4 - Belirli bir mali güce (Nisap) sahip bulunmak. Kurban nisabı, kişinin temel ihtiyaçları olan oturacak evi, evinin yeter derecede eşyası, binek için olan hayvanı, üç kat elbisesi, kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin bir yıllık nafakalarından ve borcundan fazla 80, 18 gr. Altın veya bunun kıymeti para ve eşyaya malik olan kimse kurban kesecek kadar zengin demektir. Bu kimseye yılda bir defa kurban günlerinde kurban kesmek vacip olur.
Bu hayvanlardan devenin 5, sığır ile manda'nın 2 ve koyun ile keçinin 1 yaşını doldurmuş olmaları gerekir. Ancak koyunlar altı ayı tamamladıkları halde bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olurlarsa bunlar da kurban edilebilir. Kurbanın geçerliliği açısından kurban edilecek hayvanların erkek veya dişi olmaları arasında fark yoktur. Kurbanlık hayvanlardan koyun veya keçi ancak bir kişi tarafından Kurban edilir. Bunun yanında sığır, manda ve deve yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban edilebilir. Ortakların tek veya çift olmalarında da bir sakınca yoktur.
HANGİ AYIPLAR HAYVANIN KURBAN OLMASINA MANİ OLUR 1. İki veya bir gözü kör olan, 2. Aşırı derecede zayıf olan, 3. Kesim yerine yürüyerek gidemeyecek derecede aksak olan, 4. Kulağının, kuyruğunun veya tenasül organının üçte birinden fazlası gitmiş olan, 5. Dişlerinin yarıdan fazlası düşmüş olan, 6. Doğuştan kulağı ve tenasül organı olmayan, 7. Koyun ve keçide bir, sığırda iki memesi kurumuş olan, 8. Burnu kesilmiş olan, 9. Dilinin çoğu kesilmiş olan, 10. Ölüm derecesinde hasta olan, Böyle kusuru olan hayvanları kurban etmek caiz değildir. Bunun için kurbanlık satın alınırken kusurlu olup olmadığına dikkat etmek gerekir.
KURBANIN KESİM ZAMANI Kurban, bayram namazı kılınan yerlerde, kurban bayramının ilk üç günü bayram namazının kılınmasından sonra, üçüncü günü akşamına kadar olan süre zarfında kesilebilir. Arefe günü veya bayramın ilk üç gününden sonra kurban kesmek caiz olmaz. “Bu günümüzde yapacağımız ilk şey bayram namazını kılmak, sonra (evlerimize) dönüp kurban kesmek olacaktır. Her kim böyle yaparsa sünnetimize uygun iş yapmış olur. Kim (namazdan) önce kurban keserse, o ancak ailesine bir et sunmuş olur. Bu kestiği kurban olmaz”. (Buhari, Edahî, 1. VI, 234. )
KURBANIN KESİM İŞLEMİ Hayvan kesim yerine incitilmeden götürülür, kesilecek zaman da kıbleye karşı ve sol tarafı üzerine yatırılır. Elinden geldiği sürece her mükellefin kurbanını kendisinin kesmesi menduptur, değilse bir başkasına vekalet verip kestirir. Kurban sahibinin kesim esnasında orada hazır bulunması müstehaptır. Besmele kasden terk edilirse kurban olmaz. Eti yenmez. Besmele unutulursa kurban olmaya zararı yoktur. Kurban olur ve eti de yenir. Kurbanları mü’min erkek ve kadınlar keser. Kurbanı kesen kimse hayvana eziyet vermemeye özen göstermeli, bıçağı hayvana göstermemeli ve keskin bıçak kullanmalıdır. Peygamberimiz kızı Hz. Fâtıma'ya: "Kurbanın kesilirken orada hazır bulun. Zira işlemiş olduğun her günah, kurbanın kanından ilk damlası yere düştüğünde, bağışlanır. " buyurmuştur.
ﻱ ﻱ ﺍﻷ ﺍﻟ ﺍﺍ ﺍ ﻳﺍ ﺍﻳ "Doğrusu ben yüzümü, gökleri ve yeri yaratana, doğruya yönelerek cevirdim, ben puta tapanlardan değilim. " (Enam, 6/79) ﻱ ﻻﻱ ﺍﻱ ﻳ ﺍ ﻻ ﺍﺍﻳ ﺍﻳ "De ki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir. O'nun hiçbir ortağı yoktur; böyle emrolundum ve ben müslümanların ilkiyim. " (Enam, 6/162 -163) Daha sonra, tekbir ve tahlil getirir: ﺍﻻﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻛﺒﺮ ﻭﻟﻠﻪ ﺍﻟﺤﻤﺪ ﺑﺴﻢ ﻻﺍﻟﻪ " ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻛﺒﺮ "ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻛﺒﺮ Diyerek ara vermeden kurbanını keser. Bu ayet-i kerime ile duayı okumadan sadece, "Bismillahi Allahü Ekber, " yahut "Bismillah" deyip keserse yine caiz olur. Usulüne göre bir kesim
KURBAN ETİNİN TAKSİMİ Deve ve sığır gibi hayvanlar ortaklaşa kurban edildiğinde, etleri ortaklar arasında tahmini olarak değil, tartılarak taksim edilir. Ancak, bir ailenin fertlerinin ortaklaşa kestiği kurbanın etinin bu şekilde taksimi gerekmez. Böyle bir kurban tamamen bir hayır kurumuna verilecekse etinin taksim edilmesi gerekmez. En uygun olanı, kurban etini üçe taksim edip, birini kurban kesmeyen yoksullara sadaka olarak dağıtmak, bir bölümünü de akraba, tanıdık ve komşulara ikram etmek, birini de kendi çoluk çocuğu ile yemektir.
Kurban kesilirken besmele çekmenin hükmü nedir? Hangi dua okunmalıdır? İster kurban niyetiyle olsun ister başka bir amaçla olsun hayvan kesilirken besmele çekilmesi gerekir. Hayvanın kesimi esnasında besmele kasten terk edilirse o hayvanın eti yenilmez. Ancak kasıtsız ve unutularak besmele çekilmezse bu hayvanın eti yenilir. Kurban kesilirken üç defa “Bismillahi Allahü ekber” denilir ﺍ ﺭﻳ ﺫ ﺍ ﺍﻡﻳ ﺍﺕﻱ ﻙﻱ ﺍ ﺍﺕﻱ ﺍﺍﻡﻳ ﻱ ﺫﻱ ﺍﻟ ﻡﺍ ﺍ ﻥﻳﺍ ﺍ ﺍﻙﻳ
Zengin olan karı-kocadan her birinin kurban kesmesi gerekir mi? İbadetlerde sorumluluk bireyseldir. Bu nedenle, dinen zengin olan karı-kocadan her birinin ayrı kurban kesmesi gerekir. Kadın kurban kesebilir mi? Hayvan kesiminde, gerekli yeterlilik ve şartları taşıyan kişi; kadın olsun, erkek olsun kurban kesebilir.
Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir? Hz. Peygamber, kurban etinin üçe taksim edilip, bir bölümünün kurban kesmeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, bir bölümünün de eve ayrılmasını tavsiye etmiştir (Ebû Dâvûd, “Dahâyâ”, 10). Ailenin ihtiyaç durumuna göre etin tamamı evde bırakılabileceği gibi, toplumda muhtaçların arttığı dönemde kurban etinin çoğunun hatta tamamının dağıtılması uygun olur. Satın alındığında sağlam olup sonradan kusurlu hale gelen bir hayvan kurban edilebilir mi? Bir kimse sağlam bir hayvan satın alsa fakat daha kesilmeden hayvanda kurban edilmeye engel bir kusur meydana gelse, eğer satın alan kişi zenginse yenisini alıp kesmelidir. Yoksulsa yenisini almasına gerek yoktur, almış olduğu hayvanı kurban eder.
Kurbanlık hayvanın elektrik veya narkoz şoku ile bayıltılarak kesilmesi caiz midir? İster kurbanlık olsun ister etlik, hayvanın kesimi esnasında; hayvana fazla eziyet vermemek esastır. Bunun için (ölüm acısını azaltmak maksadıyla) kesim sırasında hayvanın elektrik veya narkoz vererek şok ile bayıltılması, bu hayvanın kurban olarak kabul edilmesine engel kusurlardan sayılmaz. Bu itibarla (şok etkisiyle ölmeden önce hemen) canlı olarak kesilmek kaydıyla, kurbanlık hayvanın elektrik veya benzeri bir şeyle şoklanmasında dinen bir sakınca yoktur. Şayet hayvan, henüz kesilmeden, şokun etkisiyle ölürse; o, kurban olamayacağı gibi eti de yenmez. Kısırlaştırılmış hayvanlar kurban edilebilir mi? Çeşitli amaçlarla kısırlaştırılmış veya burularak hadım hale getirilmiş hayvanlar kurban olarak kesilebilir. Kurban açısından bu herhangi bir eksiklik oluşturmamaktadır.
Kur’an’da Kurban: • Kur’an’da Kurban: * ﺍﻧﺎ ﺍﻋﻄﻴﻨﺎﻙ ﺍﻟﻜﻮﺛﺮ* ﻓﺼﻞ ﻟﺮﺑﻚ ﻭﺍﻧﺤﺮ* ﺍﻥ ﺷﺎﻧﺌﻚ ﻫﻮﺍﻻﺑﺘﺮ • “Şüphesiz biz sana kevseri verdik. O halde Rabbın için namaz kıl ve kurban kes. Şüphesiz soyu kesik olanlar, sana buğz edenlerdir. ” (Kevser Suresi) • “Biz, her ümmet için bir kurban ibadeti ihdas ettik ki Allah’ın kendilerine rızk olarak verdiği hayvanların üzerine (boğazlarken) O’nun adını ansınlar. ” (Hac, 34) Ayette geçen mensek kelimesi, kurban kesilen bayram, ibadet edilecek yer, yol ve hukuk anlamındadır. Nüsük de kurban ve ibadet anlamındadır. • Kurban bayramı, et yiyerek beslenme günü değil, fedakarlık yaparak ve paylaşarak mutlu olma ve kötü duygulardan arınma günüdür. Hac suresinde Yüce Allah; “Bu hayvanların ne etleri ve ne de kanları Allah'a ulaşacaktır. Allah'a ulaşacak olan ancak sizin takvanızdır. Size doğru yolu gösterdiğinden, Allah’ı yüceltmeniz için onları böylece sizin buyruğunuza vermiştir. İyilik yapanları müjdele” (22/Hac, 37) buyuruyor.
SÜNNETTE KURBAN • Sünnette Kurban: “Gücü yettiği halde kurban kesmeyenler bizim namazgahımıza yaklaşmasın. ” Mealindeki hadis-i şerifte yer alan ikazı dikkate alan İmam-ı Azam, Kurban ibadetinin vacip olduğuna hükmetmiştir. • Yine Peygamberimiz (s. a. s), “Kurban bayramı günü adem oğlu, sıla-i rahm dışında kurban kesmekten daha üstün bir amel yapmamıştır. ” Buyurmuşlardır. • Peygamberimiz Medine’de on yıl kurban kesmiştir ve her sene iki kurban kesmiştir. Bu durumu şöyle açıklamıştır: • “Bu kurbanlardan biri kendim için, diğeri de kurban kesemeyen ümmetim için. ” Bu inceliğe ve hassasiyete bakar mısınız?
ERSİN DOĞRUYOL • DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENİ • ANKARA GÖLBAŞI • 2013 -2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
- Slides: 32