Kuratorium Owiaty w Kielcach WNIOSKI z EWALUACJI ZEWNTRZNYCH

Kuratorium Oświaty w Kielcach WNIOSKI z EWALUACJI ZEWNĘTRZNYCH i KONTROLI PLANOWYCH PRZEPROWADZONYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/15 W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM Urszula Wojsław-Kozłowska Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego ds. ewaluacji i kontroli Narady z kadrą kierowniczą szkół/placówek województwa świętokrzyskiego, 24 -26 sierpnia 2015 r.

AGENDA: Kuratorium Oświaty w Kielcach 1. Ewaluacja za rok 2014/2015 w liczbach. 2. Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji zewnętrznych. 3. Kontrole planowe za rok 2014/2015 w liczbach. 4. Wnioski z przeprowadzonych kontroli planowych. 5. Rekomendacje dotyczące planowania nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2015/2016 - wynikające z wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli planowych.

Realizacja ewaluacji za r. szk. 2014/15 wykonany – statystyka cz. I Typ szkoły/placówki 1 Przedszkole/ punkt przedszkolny 2 Szkoła podstawowa 3 Gimnazjum 4 Liceum ogólnokształcące 5 Technikum 6 7 Liczba szkół/placówek, w których przeprowadzono ewaluację zewnętrzną Wymagania 72 ewaluacja całościowa – 8 W 1, W 4, W 6 – 41 W 7, W 9, W 12 - 23 112 ewaluacja całościowa – 17 W 3, W 6, W 11 - 62 W 7, W 9, W 12 - 33 42 ewaluacja całościowa – 4 W 3, W 6, W 11 - 33 W 7, W 9, W 12 - 5 11 ewaluacje całościowe - 0 W 3, W 6, W 11 - 8 W 7, W 9, W 12 - 3 6 ewaluacja całościowa – 0 W 3, W 6, W 11 - 5 W 7, W 9, W 12 - 1 Zasadnicza szkoła zawodowa 1 ewaluacja całościowa - 0 W 3, W 6, W 11 - 1 W 7, W 9, W 12 - 0 Szkoły policealne dla dorosłych 2 ewaluacja całościowa - 0 W 3, W 6, W 11 - 2 246 ewaluacja całościowa - 29 RAZEM

Realizacja ewaluacji za r. szk. 2014/15 wykonany – statystyka cz. II Typ szkoły/placówki Razem z cz. I Liczba szkół/placówek, w których przeprowadzono ewaluację zewnętrzną Wymagania 246 8. Poradnie psychologicznopedagogiczne 2 W 2, W 3, W 4, W 7 – 2 9. Placówki doskonalenia nauczycieli 7 W 2, W 3, W 4, W 7 – 7 10. Placówki oświatowo-wychowawcze i artystyczne 3 W 1, W 2 – 3 11. Placówki kształcenia ustawicznego i inne, a których mowa w art. 2 pkt 3 a ustawy 5 W 7, W 9. W 12 – 5 12. Specjalne ośrodki wychowawcze oraz placówki zapewniające opiekę i wychowanie, o których mowa w art. 2 pkt 7 1 W 1, W 4 - 1 13. MOW-y, MOS-y i inne ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy 1 W 1, W 10 - 1 RAZEM 19 Łącznie 265 Wykonanie 102%

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego Wymaganie Razem Poziom 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - 1 - - - - 2 4 B 48 4 8 48 10 8 17 8 3 10 216 C 1 3 - 4 - 1 - - 4 - 5 4 22 D - - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Szkoły podstawowe w jednej szkole z powodów uzasadnionych nie badano wymagania 11 Wymaganie Razem Poziom 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - - 1 1 - 3 - - 2 1 1 - 9 B 17 7 58 14 67 24 14 30 16 59 14 334 C - 10 17 2 3 8 5 3 1 - 13 7 69 D - - - 1 E - - 3 - - 1 1 - - - 4 - 9

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Gimnazja Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A 1 1 2 - 1 3 - 1 1 1 - 1 12 B 1 - 22 1 1 27 2 1 4 3 30 - 67 C 2 1 11 1 1 6 1 - 4 - 3 3 33 D - 1 1 - - - 1 - 4 E - 1 1 2 1 1 - 2 - - 3 - 11

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Licea ogólnokształcące Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - - 3 - - 2 - - 1 - 6 B - - 4 - - 5 2 - - - 5 1 17 C - - - 1 - - 2 - 3 D - - - - - 0 E - - 1 - - - 1

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Technika uzupełniające dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - - 1 - - - 2 B - - 2 - - 3 1 - - - 4 - 10 C - - 2 - - 1 - - 1 - 4 D - - - - 0 E - - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Zasadnicze szkoły zawodowe Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - - - - 0 B - - 1 - - 1 - 3 C - - - - 0 D - - - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Szkoły policealne dla dorosłych Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - - 1 - - 1 - 3 B - - - - 0 C - - 1 - - 1 - - 1 - 3 D - - - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Placówki oświatowo-wychowawcze Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. A - - - 0 B 2 3 - - - 5 C 1 - - - - 1 D - - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Wymagania Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. A - - 0 B - 1 2 2 - - 2 - 7 C - 1 - - - 1 D - - - 0 E - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Placówki doskonalenia nauczycieli Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. A - 1 - - 1 B - 6 7 7 - - 7 - 27 C - - 0 D - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Placówki kształcenia ustawicznego i inne, o których mowa w art. 2 pkt 3 a ustawy Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. A - - 2 - - - 2 B - - - 3 C - - - - 0 D - - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach MOW-y, MOS-y i inne ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. A 1 - - - - 1 - 2 B - - - 0 C - - - 0 D - - - 0 E - - - 0

Poziom spełnienia wymagań Kuratorium Oświaty w Kielcach Placówki zapewniające opiekę i wychowanie, o których mowa w art. 2 pkt 7 ustawy Wymaganie Poziom Razem 1. 2. 3. 4. 5. 6. A - - - 0 B 1 - - 2 C - - - 0 D - - - 0 E - - - 0

Realizacja ewaluacji za r. szk. 2014/15 wykonany – statystyka cd. Poziom A - uzyskało 24 placówki- 9%: ü 4 przedszkola ü 6 szkół podstawowych ü 4 gimnazja ü 4 licea ogólnokształcące ü 1 technikum ü 1 szkoła policealna dla dorosłych ü 1 placówka doskonalenia nauczycieli ü 2 ośrodki doradztwa i doskonalenia zawodowego ü 1 specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy Poziom E- uzyskało 12 placówek - 4, 5% : ü 7 szkoły podstawowe ü 4 gimnazjum ü 1 liceum ogólnokształcące Kuratorium Oświaty w Kielcach

Wnioski dla szkół/placówek wynikające z obserwacji poczynionych podczas przeprowadzonych ewaluacji: Kuratorium Oświaty w Kielcach 1. We wszystkich typach szkół ustalana oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej. Coraz więcej badanych szkół/placówek dba o różnorodną ofertę edukacyjną, dostosowaną do potrzeb uczniów, ich zainteresowań i pasji, stosuje innowacje, programy własne i wiele innych ciekawych nowatorskich działań. Jednak w dalszym ciągu obserwuje się takie szkoły/placówki, które nie podejmują działań w przedmiotowym zakresie. 2. W szkołach, które prowadzą wielokontekstową analizę wyników oraz formułują i wdrażają wnioski do dalszej pracy, widoczny jest wzrost efektów kształcenia lub ich utrzymywanie na wysokim poziomie (mierzony wynikami uczniów uzyskiwanymi na sprawdzianie i egzaminach zewnętrznych). 3. Nauczyciele rozpoznają możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego ucznia. W oparciu o przeprowadzoną diagnozę udzielają im pomocy adekwatnej do zdiagnozowanych potrzeb. 4. Szkoły współpracują z licznymi instytucjami wspierającymi, dzięki czemu uczniowie poszerzają swoją wiedzę, nabywają nowe umiejętności w różnych dziedzinach, uczą się wrażliwości, rozwijają swoje zainteresowania.

Wnioski dla szkół/placówek wynikające z obserwacji poczynionych podczas przeprowadzonych ewaluacji: Kuratorium Oświaty w Kielcach 5. Procesy edukacyjne nie zawsze są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu. Nauczyciele nie inspirują uczniów do wykonywania zadań, których byliby twórcami, ponadto dominujące formy organizacji zajęć nie sprzyjają pracy w grupach lub w parach. 6. Nauczanie powinno stawać się uczeniem zdobywania wiedzy, być harmonią między kształceniem umysłowym i praktyką. Uczenie się uczniów zależy w dużym stopniu od organizacji procesu uczenia się, który niejednokrotnie jest niespójny z dorobkiem wiedzy na temat uczenia się. 7. Podstawa programowa jest odczytywana przez nauczycieli we fragmentach. Nauczyciele nie dostrzegają nałożonego obowiązku o kształceniu wszystkich umiejętności kluczowych (określonych w podstawie programowej) w ramach nauczanego przez siebie przedmiotu. 8. Szkoły prowadzą diagnozy potrzeb uczniów i analizy egzaminów zewnętrznych, ale nauczycielom brak umiejętności i wiedzy na temat konstruowania narzędzi badawczych, interpretowania uzyskanych wyników, poprawnego planowania pracy dla wsparcia indywidualnych potrzeb dziecka oraz umiejętności monitorowania podjętych działań i oceniania ich skuteczności.

Wnioski dla szkół/placówek wynikające z obserwacji poczynionych podczas przeprowadzonych ewaluacji: 9. Uczniowie nie są partnerami w procesie uczenia się, proponowane im metody aktywizujące nie przyczyniają się do inicjatyw uczniowskich, rzadko stwarzają sytuację do uczenia się uczniów od siebie nawzajem. 10. Indywidualizacja pracy na lekcjach ogranicza się zazwyczaj do różnicowania zadań dla poszczególnych grup, wydłużania czasu dla najsłabszych uczniów bez dodatkowej oferty dla najszybciej pracujących oraz zadawania dodatkowej pracy domowej dla chętnych. 11. W opinii nauczycieli korzystających z oferty edukacyjnej placówek doskonalenia nauczycieli jedną z najważniejszych barier w dostępie do oferty jest kwestia finansowana szkolenia trzeba dojechać, a za wartościowe nierzadko zapłacić. 12. Niezwykle ważne jest, że placówki doskonalenia nauczycieli odpowiadają na faktyczne potrzeby swoich klientów, które wynikają z rzetelnie prowadzonej diagnozy potrzeb. 13. Nauczyciele najczęściej uczestniczą w doskonaleniu zawodowym dotyczącym nauczanych przez nich przedmiotów.

Wnioski wynikające z obserwacji poczynionych podczas przeprowadzonych ewaluacji: Kuratorium Oświaty w Kielcach 14. Ewaluowane poradnie psychologiczno-pedagogiczne prowadzą rozpoznanie wśród klientów dotyczące ich potrzeb oraz poziomu zadowolenia z oferowanych im usług i na tej podstawie dostosowują i modyfikują ofertę. 15. Pracownicy merytoryczni poradni doskonalą się zawodowo oraz wzbogacają własny warsztat pracy m. in. poprzez stosowanie dostępnych narzędzi wykorzystywanych współcześnie w diagnozowaniu i terapii. 16. Nauczyciele współpracują ze sobą w zakresie wszystkich podejmowanych i realizowanych przez PPP przedsięwzięć, ale w niewielkim stopniu podejmują nowe, oryginalne, prekursorskie rozwiązania. 17. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy wykorzystuje wyniki diagnoz, analiz, potrzeb i możliwości wychowanków do realizowania i modyfikowania działań. Praca z każdym z nich jest zindywidualizowana. Każdy z wychowanków otrzymuje pomoc, stosowną do własnych potrzeb ze względu na niepełnosprawność lub sytuację rodzinną.

Realizacja kontroli planowych za r. szk. 2014/15– statystyka Kuratorium Oświaty w Kielcach Lp. Zadanie z zakresu nadzoru pedagogicznego Liczba kontroli plan 1. 2. 3. 4. 5. Zgodność realizacji wybranych zajęć edukacyjnych z ramowymi planami nauczania w publicznym gimnazjum; Realizacja przez szkołę obowiązku prowadzenia zajęć wychowania fizycznego; Prawidłowość prowadzonych przez szkołę działań wychowawczych i zapobiegawczych wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem; Prawidłowości organizacji zajęć rewalidacyjnych, w tym liczby godzin i rodzaju tych zajęć oraz ich zgodności z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na niepełnosprawność w szkole ogólnodostępnej; Prawidłowość wydawania przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno -pedagogicznych orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego. RAZEM Stopień realizacji wykonanie planu (%) 24 27 113% 101 103 102% 80 107 134% 103 116 113% 17 17 100% 325 370 114%

1. Zgodność realizacji wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z ramowymi planami nauczania w publicznym gimnazjum. Kuratorium Oświaty w Kielcach Kontrolę przeprowadzono w okresie: wrzesień – listopada 2014 w 27 (11%) publicznych gimnazjach. Kontrolą objęto: 66 (100%) oddziałów klasy I , 70 (100%) oddziałów klasy II. Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania 1 dyrektorowi szkoły (4%) 1 zalecenia : • Dokonywania w oddziałach liczących więcej niż 30 uczniów, na nie więcej niż połowie obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, dla których z treści programu nauczania wynika konieczność prowadzenia ćwiczeń, w tym laboratoryjnych podziału na grupy zgodnego z § 7 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204 oraz z 2014 r. poz. 251) – 1 Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły: • Liczba stanowisk komputerowych w pracowni komputerowej w stosunku do potrzeb uczniów jest właściwa, jednak stan techniczny tych urządzeń dość często wymaga ich wymiany (konieczne jest zastosowanie nowszych technologii, szybszego łącza internetowego itp. ). • Nauczyciele opiekujący się szkolnymi pracowniami komputerowymi pomimo odbytych szkoleń nie mają praktycznych umiejętności w administrowaniu nimi.

2. Realizacja przez szkoły obowiązku prowadzenia zajęć wychowania fizycznego w zakresie zgodności: zasad oceniania wychowania fizycznego w klasach IV-VI szkół podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych ze statutami szkół oraz warunkami i sposobem oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów; zwalniania z zajęć wychowania fizycznego w klasach IV-VI szkół podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych z warunkami i sposobem oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów; organizacji zajęć wychowania fizycznego w klasach I-III szkół podstawowych z ramowymi planami nauczania. Kuratorium Oświaty w Kielcach Kontrolę przeprowadzono w okresie: marzec - kwiecień 2015 r. w: • 60 (11%) publicznych szkołach podstawowych, • 24 (10%) publicznych gimnazjach, • 19 (9%) publicznych szkołach ponadgimnazjalnych. Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom zaleceń w: • 2 (3%) szkołach podstawowych, • 1 (4%) gimnazjum, • 1 (5%) szkole ponadgimnazjalnej.

Kuratorium Oświaty w Kielcach Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do: • Przestrzegania aby, ocenianie wewnątrzszkolne obejmowało ustalenie warunków i trybu uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych, zgodnie z § 3 ust. 3 pkt 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm - 3; • Określenia szczegółowych zasady wewnątrzszkolnego oceniania uczniów w statucie szkoły, zgodnie odpowiednio z § 2 ust. 1 pkt 4 załączników nr 2, 3 i 4, oraz § 2 ust. 1 pkt 5 załączników nr 5 a, 5 b i 5 e do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm. ) oraz § 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm. ) - 1; Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły: • Szkoły dysponują dobrze wyposażoną bazą sportową - boiska sportowe, pełnowymiarowej typu „Orlik”, hale sportowe, sale sportowo-rekreacyjne, place zabaw. • Większość szkół prowadzi zajęcia wychowania fizycznego w tradycyjnej formie klasowolekcyjnej. • W niewielu jeszcze szkołach realizowane są zajęcia z wychowania fizycznego w różnych formach (np. : zajęcia na basenie, tenis stołowy, piłka siatkowa).

3. Prawidłowość prowadzonych przez szkołę działań wychowawczych i zapobiegawczych wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem. Kuratorium Oświaty w Kielcach Kontrolę przeprowadzono w okresie: kwiecień - maj 2015 r. w: • 66 (12%) publicznych szkołach podstawowych, • 41 (17%) publicznych gimnazjach. Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania dyrektorom zaleceń w: • 8 (12%) szkołach podstawowych, • 1 (4%) gimnazjum.

Kuratorium Oświaty w Kielcach Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do: • Systematycznego rozpoznawania i diagnozowania zagrożeń związanych z uzależnieniem, zgodnie z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226). – 3 SP i 1 G • Opracowania, zgodnie ze statutem szkoły, strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, zgodnie z § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w prawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226). – 3 SP • Uzupełnienia strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem w zakresie brakujących działań określonych w § 10 pkt 1 -13 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226). – 2 SP i 1 G

Kuratorium Oświaty w Kielcach Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły: • Szkoły, w których rozpoznano rodziny zagrożone uzależnieniami ze względu na różne patologie, wprowadziły system wsparcia we współpracy z opieką społeczną, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii, psychologiem, pedagogiem. • W szkołach zauważa się tworzenie grup wsparcia dla nauczycieli w zakresie rozwiązywania spraw trudnych i udzielania pomocy dzieciom i nauczycielom. • Ankietowani rodzice potwierdzili działania szkoły w zakresie działań wychowawczych i zapobiegawczych wśród dzieci zagrożonych uzależnieniem. • Dyrektorzy wyjaśniali, że przyczyną trudności wychowawczych uczniów jest bezrobocie oraz problemy alkoholowe w rodzinach. • Gimnazja prowadzą właściwe działania wychowawcze i zapobiegawcze opracowując przy tym dokument pod nazwą "Procedury bezpieczeństwa w szkole".

4. Prawidłowość organizacji zajęć rewalidacyjnych, w tym liczby godzin i rodzaju tych zajęć oraz ich zgodności z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym z uwagi na niepełnosprawność, w publicznych przedszkolach ogólnodostępnych, z oddziałami ogólnodostępnymi lub/i integracyjnymi. Kuratorium Oświaty w Kielcach Kontrolą objęto szkoły, w których uczniowie posiadali orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydane z uwagi na niepełnosprawność. Kontrolę przeprowadzono w okresie grudzień 2014 – marzec 2015 r w: • 13 (10%) publicznych przedszkolach ogólnodostępnych i 49 losowo wybranych dzieci posiadających orzeczenia, • 70 (12, 6%) publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych i 190 losowo wybranych uczniów posiadających orzeczenia, • 33 (13%) publicznych gimnazjach ogólnodostępnych i 110 losowo wybranych uczniów posiadających orzeczenia. Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania: • 2 (15%) dyrektorom przedszkoli 2 zaleceń • 39 (56%) dyrektorom szkół podstawowych 66 zaleceń • 15 (45%) dyrektorom gimnazjów 24 zaleceń

Kuratorium Oświaty w Kielcach Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do: • Dokonania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka przez zespół, który tworzą nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z dzieckiem we współpracy, w zależności od potrzeb, z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną, zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 414) – 2 przedszkola • Określenia w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym zakresu i sposobu dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 414) oraz § 6 ust. 1 a pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm. ) – 19 SP i 10 G

Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do: Kuratorium Oświaty w Kielcach • Powierzenia realizacji zajęć rewalidacyjnych nauczycielom lub specjalistom posiadającym kwalifikacje odpowiednie do zajmowanego stanowiska w szkole oraz rodzaju prowadzonych zajęć, zgodnie z § 14, § 19, § 20 ust. 2 lub § 21 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2013 r. poz. 1207, z późn. zm. ) – 15 SP i 4 G • Zapewnienia uczniowi niepełnosprawnemu posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, oraz zapewnienie zajęć rewalidacyjnych, zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 i 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 414) – 7 SP i 3 G

Kuratorium Oświaty w Kielcach Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły: • Brak w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego określenia form rewalidacji, o których mowa w rozporządzeniu MEN w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. • Nierespektowania obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia dzienników zajęć (np. brak indywidualnych programów pracy z dzieckiem; prowadzenie dziennika dla grupy uczniów, zajęcia rewalidacyjne wpisywane do dziennika lekcyjnego).

5. Prawidłowość wydawania przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego. Kuratorium Oświaty w Kielcach Kontrolą objęto 17 (100%) publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 503 losowo wybrane orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydane w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r. Kontrole przeprowadzono w publicznych poradniach pedagogicznych w miesiącach: wrzesień-październik 2014. psychologiczno-

Wyniki przeprowadzonych kontroli były podstawą do wydania 15 (88%) dyrektorom poradni psychologiczno-pedagogicznych 26 zaleceń. Kuratorium Oświaty Najczęściej wydawane zalecenia dotyczyły zobowiązania dyrektorów do: w Kielcach • Wydawania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072). -15 • Wskazania w orzeczeniu należy z uwagi na jaki rodzaj niepełnosprawności dziecka, w tym stopień upośledzenia umysłowego, niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym, zachodzi potrzeba stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Określenie powodu wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego musi być zgodne z przepisami § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2014 r. 392) oraz § 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 414) - 5

Kuratorium Oświaty w Kielcach Najczęściej występujące w arkuszach kontroli spostrzeżenia kontrolującego dotyczyły: • Niezgodne z obowiązującymi przepisami określenie powodu (rodzaju niepełnosprawności) wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. • Brak w orzeczeniach: Ø określenia warunków realizacji potrzeb edukacyjnych, form stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka; Øwskazania konkretnych form pomocy psychologiczno – pedagogicznej; Øuzasadnienia zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, określenia spodziewanych efektów pomocy psychologiczno-pedagogicznej, Ø pouczenia o możliwości wniesienia przez wnioskodawcę odwołania.

Rekomendacje dotyczące planowania nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2015/2016 - wynikające z wniosków z ewaluacji i kontroli planowych: Kuratorium Oświaty w Kielcach 1. Przygotowywać kadrę pedagogiczną do kompleksowego kształcenia umiejętności kluczowych w procesie edukacyjnym na wszystkich etapach kształcenia. 2. Zintensyfikować działania w zakresie uświadamiania nauczycieli o potrzebie zmiany dotychczasowych stylów nauczania. Zwrócić uwagę na stosowanie metod samodzielnego dochodzenia do wiedzy w realizowanym procesie edukacyjnym. Priorytety nauczycielskiego myślenia o lekcji i uczniach powinny być ukierunkowane na kształcenie umiejętności uczenia się. 3. W sposób systemowy zachęcać szkoły do korzystania z zewnętrznych badań edukacyjnych, zamieszczanych na różnych portalach (MEN, ORE, IBE, itp). Zapoznawanie się z wynikami badań edukacyjnych o zasięgu międzynarodowym czy ogólnopolskim może wpłynąć na zmiany warsztatu pracy, stosowanie nowych metod i form pracy, poszerzanie wiedzy merytorycznej nauczycieli, a w konsekwencji przyczyni się do optymalnego przygotowania uczniów do kolejnych etapów kształcenia. 4. Zintensyfikować działania w zakresie organizacji indywidualizacji procesu nauczania w odniesieniu do każdego ucznia w tym w zakresie stosowania oceniania kształtującego - doskonalić wiedzę i umiejętności nauczycieli pod tym kątem w ramach oferty szkoleń placówek doskonalenia nauczycieli, granty. 5. Nauczyciele potrzebują wartościowych, praktycznych szkoleń z zakresu konstruowania procesów edukacyjnych, prowadzenia analiz, doboru skutecznych metod pracy oraz oceny skuteczności własnych działań.

Rekomendacje dotyczące planowania nadzoru pedagogicznego na rok szkolny 2015/2016 - wynikające z wniosków z ewaluacji i kontroli planowych: Kuratorium Oświaty w Kielcach 6. Skuteczność podejmowanych działań w realizowanym procesie edukacyjnym musi być poprzedzona umiejętnością formułowania wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów, a następnie ujmowanych w planowaniu pracy edukacyjnej (dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej). 7. Niezbędne są działania szkół w zakresie uświadamiania rodzicom ich roli w procesie wychowania i edukacji dzieci oraz możliwości wpływania na jakość pracy szkoły. 8. W ramach SALONU KREATYWNYCH SZKÓŁ I PLACÓWEK propagować dobre praktyki ukazujące skuteczne działania angażujące rodziców (nie tylko rad klasowych) w zgłaszanie i podejmowanie inicjatyw na rzecz rozwoju ich dzieci i rozwoju szkoły oraz budowania partnerstwa w doskonaleniu procesu edukacyjnowychowawczego.

Kuratorium Oświaty w Kielcach Sapere aude MIEJ ODWAGĘ POSŁUGIWAĆ SIĘ WŁASNĄ MĄDROŚCIĄ – łacińska sentencja Horacego wyrażenie to rozsławił filozof niem. Immanuel Kant i uczynił z niego dewizę Oświecenia

Kuratorium Oświaty w Kielcach Dziękuję za uwagę Urszula Wojsław – Kozłowska Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego ds. ewaluacji i kontroli