KURAMSAL BAKI AILARI 1880 1940 ERKEN DNEM NCLER
KURAMSAL BAKIŞ AÇILARI • 1880 - 1940 ERKEN DÖNEM ÖNCÜLERİ /FREUD/MELANİE KLEIN/ DONALD WİNNİCUT. . • 1920 -1975: GELİŞİM DÖNEMLERİNE AİT ÇEŞİTLİ KURAMLARI ORTAYA ÇIKIŞI /MASLOW/PİAGET/KOHLBERG/ERİKSON/BOWLB Y • 1940 -1980: İNSANCIL VE VAROLUŞÇU AKIMLAR (ROGERS/PERLS/ALBERT ELLİS/VİRGİNA AXLİNE. . • 1980 VE SONRASI: BUGUNKU YAKLAŞIMLAR (OYUN TERAPİLERİ)
FREUD • Freud’un kuramının çocuk danışmanlarını en çok ilgilendiren yönleri • İd-ego-süper ego • Bilinç dışı süreçler • Savunma mekanizmaları • Direnç ve serbest çağrışım • Aktarım ( transferans)
İd-ego –süper ego • Terapist, anksiyete durumunda çocuğun id ve süper egosunun karşıya geldiğini bilir. • Terapistin görevi çocuğun idi ve süper egosu arasında kalmış olan ego güçlerini kazanmasına güçlendirmesine yardımcı olmaktır. • Ayrıca psikoseksüel gelişim dönemleri fiksasyonlarına göre çocuğun gelişim dönemine uygun çatışma alanlarını tespit eder.
Bilinç dışı süreçler • Kaygı bilinç dışı süreçlerin ürünüdür. • İd çocuğun cinsel güdülerini doyurmaya yönelikken , süper ego bunları ahlakdışı/tartışılmaz/tabu olarak görür ve bilinç dışı düzeyde kalan bu çatışmalar ego tarafından çözümlenemediği için çocuk sıkıntı yaşar.
Savunma mekanizmaları • Terapist , çatışma durumlarında çocuğun yaşadığı acı ve kaygıyla baş edebilmek için savunma mekanizmalarını kullandığını bilir. • Bu düzenekler çocğgun belirli konularda doğrudan çözüm bulmasını zorlaştırıcı engellemelerdir.
Direnç ve serbest çağrışım • Terapide aktarım kaçınılmazdır. • Genelde danışmana yansıtılan içeriğin iki boyutu bulunur. İyi anne ve kötü anne algısına yönelik deneyim ve duygular (danışmanın cinsiyetine bağlı olarak bu aktarım değişebilir. Erkekse baba aktarımı) • İyi bir anne aktarımında çocuğun beklentisi kendisine iyi davranan istediklerini yapan danışmandır.
Anna Freud • Çocukların oyunlarını gözleme dayanan psikanalitik yaklaşımın öncüsü. • Çocukla ilişki kurulana kadar bekler ve sonrasında hayal gücüne dayalı oyun-çizim ve resimlerin arkasındaki bilinç dışı güdülenmelere yoğunlaşır. • Terapi de olumlu aktarım kadar olumsuz aktarımı da önemser ve çocuğun terapiste annesine rakip olarak görmesini olumsuz aktarım şeklinde yorumlar.
Melanie Klein • Freud’ un serbest çağrışımı yerine, yönlendirici olmayan oyun tekniğini kullanmıştır. • Nesne ilişkileri kuramcısı olarak geçiş nesnelerinin( anneden ayrılırken bağlanılan diğer nesneler, oyuncak , kişi vs) önemine vurgu yaparak görüşme odasındaki oyuncaklar ile terapistin kendisini geçiş nesnesi olarak görür.
KLEIN • İnsan davranışının kökeninin anne ilişkide olduğunu, kendilikle ilgili temellerin yaşamın ilk yıllarında atıldığını fark etmiş, bu ilişkiyi gözlemlemeye başlandığında da , saldırganlığın ve güç ilişkilerinin daha insan yavrusunun yaşamının başlangıcında ona yön verdiğini iddia etmiştir. • Saldırganlık içgüdüsüyle hayatta kalabilmek için başkaları üzerinde egemenlik kurmaya arzusu, yaşamın başlangıcından beri vardır. Ve anneyle ilişkimizde esastır. • Yansıtmalı özdeşim, kendi olumsuz yanlarımızı , eksikliklerimizi, gereksinimlerimizi anneye yükleyerek onu bu ihtiyaçları karşılamak için hareketlendirmenin bir başka deyişle onun davranışlarını yönlendirmenin ve ona hükmetmenin adıdır.
Donald Wİnnicot • Görüşlerini Piggle adlı küçük bir çocuğun tedavisinden yola çıkarak, çizgi roman şeklinde yayınladığı kitabında anlatmıştır. • Çocuğun büyüme ve gelişimi sırasında geçiş nesneleri kullandığını ve bu nesneler aracılığı ile çocuk ve anne arasında bir geçiş alanı yaşandığını ileri sürer. (çocuk ve oyuncak ayısı) • Geçiş alanı ise annenin çocuğuyla oynayarak çocuğun kendinden ayrı bir kimlik oluşturmasına yardım ettiği alandır. • Kuramcı, terapötik süreci ve çocuğun terapistle kurduğu ilişkiyi bir geçiş alanı olarak görür.
jung • Simgesel temsilleri kullandığı çalışmaları (kollektif bilinç dışının arketipleri) , çocuk terapisinde kullanılan kum havuzu oyun hamuru ve sanatsal etkinlikleri etkilemiştir.
Margaret Lowenfeld • Terapötik ortamda çocukların mantısal düşüncelerden daha az etkilenmeleri için bir kum havuzu kullanarak sözel olmayan iletişimin de desteklenmesini savunmuştur. • Çocuklarla kum havuzundaki simgeleri kullanarak çalışmış; yapışkan, renkli , metal, kağıt ve hamurdan oluşan küçük nesneler toplayarak, onları çocukların “ mucize kutusu” olarak adlandırdığı bir kutuda saklamıştır.
maslow • Çocuk danışmanlığında belirttiği gibi düşük düzeydeki gereksinimler karşılanmaksızın daha üst düzeyde olanların karşılanmasına yönelik çabaların pek de etkili olmayacağı vurgulanmaktadır. • Danışmanın hiyerarşiyi anlaması ve böylece çocuğun karşılanmamış olan belirli gereksinimlerini tanımasına ve belirlenmesine yardımcı olacaktır. • Orneğin; fiziksel örselenmiş bir çocukla çalışırken , kendine güven/kendini gerçekleştirme konularından önce güvenlik konusunda çalışılmasına gerek vardır.
John bowlby • Çocuğun annesine bağlanmasını vurgulayarak bu bağlanma biçiminin çocuğun davranışlarının yordayıcısı olduğunu öne sürmüştür. • Güvenli bağlananlar huzurlu ve mutlu ilişkiler kurarken güvensiz bağlananların ilişkileri çatışma ve sosyal açıdan kaygılıdır. • Kültüre özgü teorileri sosyal açıdan anneye bağlı olmanın esas olduğu kültürlere özgüdür.
Virgina Axline • • • Çocuğun terapistle ilişkisinde kendisini güvende hissettiği sürece karşılaştığı sorunları çözebileceğine inanır. Rogers ‘ın yansıtmalı dinleme tekniklerini Empati, kayıtsız koşulsuz kabul içtenlik ve sıcaklık ilkeleri temelinde kullanır. Oyun terapisi adlı kitabında yönlendirici olmayan oyun terapisi için 8 ilke önerir Terapist çocukla arkadaşca ve sıcak bir ilişki oluşturmalıdır Çocuğu olduğu gibi kabul etmelidir Kurduğu ilişki hoşgörü temelli olmalıdır. Çocuğun ifade ettiği duyguları tanımak için uyanık olmalı ve çocuğun iç görü kazanabilmesi için bu duyguları ona geri yansıtmalıdır. Çocuğun sorunlarını çözebileceğine inanmalıdır. Çocuğun konuşmasına ve eylemlerine hiçbir şekilde doğrudan müdahale etmemelidir Terapi süresice acele etmemelidir Yalnızca gerektiği durumlar gerçeklikle bağlantı kurmalıdır.
Frederic Perls • Gestalt terapinin kurucusudur. • Ona göre danışan geçmişinden çok şimdiki deneyimlerine odaklanmalıdır ve geçmişi suçlamaktansa şimdiki deneyimlerinin sorumluluğunu almalıdır. (şimdi ve burada terapötik koşulu)
Perls’in çocuklarla çalışırken kullandığı teknikler • Terapi sırasında gözlemlediği sözel olmayan davranışlara yönelik anında geri bildirim verir ve çocuğun dikkatini bastırdığı ya da direnç gösterdiği duygulara yöneltir • Çocuğu bedensel duyumlarını duyumsamaya cesaretlendirir ve bunları duygu-düşüncelerle ilişkilendirmeye devam eder. • Danışanları “ben” ile başlayan cümleler kurmaya ve eylemleri için sorumluluk almaya yüreklendirir. • Yansıtma, tersine döndürme ve saptırma olarak gördüğü nevrotik davranışlarla yüzleştirerek meydan okur. • Rol yapma tekniği ile danışanların kendilerine ait farklı parçalarının diyalog kurmasını sağlar. • Rol yapma yöntemi ile danışanların kendileri ve kendileri için önemli diğer kişilerle diyalog kurmasını sağlar. • Rüyaların aktarımını ve keşfine yardımcı olur.
Violet Oaklander • Terapötik çalışmada çocukları hayal ve fantezilerini kullanmaya yüreklendirir. • Projektif teknikleri kullanarak dolaylı biçimde gizlenen ve bastırılmaya çalışılanın ne olduğunu ortaya çıkarmaya çalışır.
“Çocuklarımıza Açılan Pencere” adlı kitabındaki teknikler • Çocuğu çizdiği resmin iki parçası arasında bir diyalog oluşturması için yüreklendirmek. • Yaptığı resim hakkında söylediklerinin sorumluluğunu almasına yardım etmek • Çocuğun beden duruşu, yüz ifadeleri, ses tonu, nefes alıp verişi ve sessizliğine yönelik ipuçlarını izlemek • Çeşitli araç gereçlerle hikayeler kurgulamak ve çocuğa “ bunlar senin yaşadıklarına benziyor mu? Diye sorarak kendini ifade etmesini desteklemek
Çocuk terapisine ilişkin süreç ilk değerlendirme aşaması • Çocuğu gönderen kaynağa dair bilgilerin alınmasının amacı çocuğa ve tedavi biçimine yönelik ön varsayımların oluşturulması içindir. • Terapist çocuğa ilişkin ne kadar bilgi var ise onlara ulaşabilmelidir. Bilgi kaynakları yanlış ve eksik bilgi veriyor olabilirler hatta abartıyor olabilirler. Tüm bu varsayımları göz ününde bulundurmalıdır. • Çocuğun; Davranışları, duygusal durumu, kişiliği, yaşam öyküsü, soy ağacı, sosyokültürel çevresi ile ilgili bilgi alınmalıdır. • İlk görüşmenin çocuk yanlarında olmadan aileyle yapılması yararlıdır.
- Slides: 21