KULTURA SREDNJEG VIJEKA X XV KULTURA vPOD KULTUROM

KULTURA SREDNJEG VIJEKA X – XV

KULTURA v"POD KULTUROM PODRAZUMEVAMO SKUP SVIH ONIH PROCESA, PROMJENA I TVOREVINA KOJE SU NASTALE KAO POSLEDICA MATERIJALNE I DUHOVNE INTERVENCIJE LJUDSKOG DRUSTVA".

OBRAZOVANJE v Visoko plemstvo carevi i plemići - mali broj obrazovanih v Građani i seljaci - nepismeni (interes plemstva držati stanovnštvo u mraku) Crkvi potrbni pismeni svećenici(čitanje molitvi i propovjedi) Kralj/car potrebni pismeni ljudi; pisari povelja, kancelariski službenici i diplomate

RAZVOJEM FEUDALIZMA ŠKOLE OTVARAJU SE v Obrazovanje je u rukama sveštenika v Predavanja se izvode na latinskom jeziku v. Batine su glavno sredstvo stimulansa učenja izreka„živjeti pod šibom“ znači učiti školu v Sedam slobodnih vještina ; Trivijum(gramatika, retorika i dijalektika) Kvadrijum (muzika, arhimetika, geometrija i astronomija)

KNJIGE v Johan Gutenberg sredina XV stolj. u Maincu otvara štanpariju U srednjem vijeku knjige su prepisivali monasi u SKRIPTORIJIMA v Crtano je prvo početno slovo – pisalo se na pergamenu v Krajem XIV stoljeća pojavljuju se knjige na papiru

RITERSKA KULTURA IX vijek - epska djela „Pjesma o Rolandu“ (sukob Franaka i Arapa) Razvija se riterska lirika ( ljubav, priroda i rat) Tribaduri pjesnici u Minzengeri pjesnici Francuskoj u Njemačkoj Početkom XII st. nastaju prvi riterski romani

UNIVERZITETI/SVEUČILIŠTA Uzrok razvoja univerziteta je; krstaški ratovi razvoj gradova trgovačka putovanja Najpoznatiji univerziteti; Bolonja (1088. g, ) i Pariz (1200. g. ) Rimsko pravo - Justinijanov kodeks (potreba trgovaca i bankara)

OKFORD CAMBRIDGE Univerzitet Bolonja - uživa podršku careva i kraljeva(Rimsko pravo ) Univerzitet Sorbona (Pariz) teologija (nauka sluškinja teologije) U XIII st. Engleska Okford (1096, g. ) i Cambridge (1209. g. ) U XIV st. - Češka (Prag Njemačka 1347, g. ) i Poljska (Krakov 1364. g. ) Heidelberg (1386. g. ) Krajem XIV stoljeća u Europi - 40 UNIVERZITETA

UNIVERZITETI U EUROPI XV

Univerziteti se dijele na: fakultete (bogoslovija/teologija, medicina i pravo) Broj knjiga izuzetno malo – (studenti uče napamet)

NAUKA Nauka u rukama crkve Učenje religije neoboriva istina Malo je bilo sticanja novih znanja Umovanje nasuprot - ogledu Beskorisne rasprave - (prepirke) - fizički (Može li bog znati više sukob nego što zna) Skolastičari imaju cilj dokaz tačnosti katoličke crkve

Europska nauka u povoju Marko Polo putovanje u Mongoliju i Kinu XIII st. Ptolomejevo učenje –loptasti oblik Zemlje Gatanje po zvijezdama –ASTROLOGIJA Hemija osnove metala –želja pretvaranja u zlato i srebro ALKEMIJA Crkva ometa nauku-naučnike proganja

RODŽER BEKON Engleski monah XIII st. Rodžer Bekon - istinska nauka na ogledima i matematici Primjena nauke u tehnici, stvaranje mašina Ogledi sa baruton Osuđen na 14 godina zatvora

ARHITEKTURA Crkva izvršila uticaj na umjetnost srednjeg vijeka Od X-XII st. podižu se velike crkve (KATEDRALE) Masivni zidovi, mali prozori, stubovi masivni nezgrapni, Stil gradnje X-XII st. -ROMANIKA

ARHITEKTURA Kraj XII st. Sj. Francuska novi stil - GOTSKI Po gradovima se organizuju građevinski esnafi Gotske građevine nisu masivne (Romanika) Ogromni prozori, ogromna stakla, stubovi vitkiji, strop oštar strelast, vajarske figure bogatije U gotici se grade i zgrade gradskih vijeća