Kultura i gospodarka II Rzeczpospolitej Nauka i szkolnictwo

Kultura i gospodarka II Rzeczpospolitej

Nauka i szkolnictwo II RP • Odzyskanie niepodległości – duży odsetek analfabetyzmu (30 -40%). Nie dotyczy to zaboru pruskiego • Powszechny obowiązek szkolny dla dzieci w wieku 7 -14 lat • Problem finansowy dla młodzieży chłopskiej i robotniczej z kontynuowaniem nauki • Uniwersytety w Poznaniu, Wilnie i Lublinie • Dwie reformy: 1924 – Stanisław Grabski – zmniejszenie liczby ośrodków edukacyjnych dla mniejszości narodowych i zastąpienie jej dwujęzycznymi; 1932 – Janusz Jędrzejewicz – ujednolicenie systemu i nacisk na przedmioty matematyczno-fizyczne

Filozofia Na świecie doceniano polskich filozofów: Tadeusza Kotarbińskiego, Romana Ingardena, Władysława Tatarkiewicza czy socjologa Floriana Znanieckiego. Ich wkład w rozwój nauki do dzisiaj jest wysoko ceniony.

Literatura • W pierwszych latach po wojnie najpopularniejsi są pisarze, którzy debiutowali jeszcze przed 1918 rokiem: Stefan Żeromski, Władysław Reymont (Nagroda Nobla – 1924 – „Chłopi”). • Nowe pokolenie prozaików, którzy w tradycyjny sposób przedstawiali otaczającą ich rzeczywistość: Zofia Nałkowska, Maria Dąbrowska, Zofia Kossak-Szczucka. • „Skamander” – Antoni Słonimski, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński, Jarosław Iwaszkiewicz

Literatura • Awangarda Krakowska – Tadeusz Peiper – odcinali się od tradycji małopolskich i prezentowali w utworach XX-wiecznych zdobycze cywilizacji. • Twórcy awangardowi, którzy byli zwolennikami ekspresjonizmu, surrealizmu i futuryzmu: Witold Gombrowicz, Brunon Schulz, Brunon Jasieński, Emil Zegadłowicz

Teatr, film, muzyka • Teatr: dzieła klasyczne i sztuki awangardowe. Najwybitniejsze grupy teatralen powstały pod przewodnictwem Leona Schillera i Juliusza Osterwa • Film: Eugeniusz Bodo i Pola Negri • Muzyka: Karol Szymanowski

Polska A i Polska B Polska A to obszar dawnego zaboru pruskiego: dobrze rozwinięta infrastruktura i przemysł. Polska B: Galicja Wschodnia i kresy Wschodnie – słabo rozwinięte, głównie obszary rolnicze

Port Gdynia Po odzyskaniu niepodległości Polska nie miała własnego portu. W 1920 roku zdecydowano się na budowę nowego miasta portowego w pobliżu utraconego Gdańska (Gdańsk stał się Wolnym Miastem w 1919 roku na mocy ustaleń konferencji paryskiej). Wybrano małą osadę rybacką – Gdynia. Z czasem stała się ona jednym z najnowocześniejszych bałtyckich portów. W dalszym jej rozwoju przeszkodził wybuch II wojny światowej. Do dzisiaj jest uznawana za perełkę architektury modernistycznej. Twórcą Gdyni był minister przemysłu i handlu oraz minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski.

COP Centralny Okręg Przemysłowy to kolejna zasługa Eugeniusza Kwiatkowskiego. W 1935 roku powrócił po przerwie do władzy i głosił tzw. etatyzm. Polegał on na aktywnym udziale państwa w gospodarce i wprowadzaniu do niej elementów planowania. Dzięki niemu oddłużono gospodarstwa chłopskie i rozpoczęto program robót publicznych. Jego 4 -letni plan gospodarczy zakładał też utworzenie Centralnego Ośrodka Przemysłowego (COP) w widłach Wisły i Sanu. Tereny te były najsłabiej rozwinięte, a jednocześnie ulokowane z dala od granic z III Rzeszą i ZSRR.