KULTURA BEZPIECZESTWA Poznaj swoje prawa w pracy rok

„KULTURA BEZPIECZEŃSTWA” „Poznaj swoje prawa w pracy” rok akademicki 2013/14 Krzysztof Adamski Okręgowy Inspektorat Pracy w Bydgoszczy Sekcja Prewencji i Promocji www. pip. gov. pl Bydgoszcz, 17 grudnia 2013 r.

"Poznaj swoje prawa w pracy" KONSTYTUCJA RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ Art. 24 Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy. Art. 66 Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Art. 68 Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. www. pip. gov. pl 2

„System ochrony pracy w Polsce” Związki Zawodowe ZSIP www. pip. gov. pl

"Poznaj swoje prawa w pracy" USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY (tekst jedn: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94 z późn. zm. ) www. pip. gov. pl 4

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 5

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 6

Wypadki przy pracy ok. 100 000 osób corocznie ulega wypadkom przy pracy w tym, ok. 400 osób - wypadkom śmiertelnym www. pip. gov. pl 7

Wypadki przy pracy połowa prawie to wypadki którym ulegają, młodzi pracownicy poniżej 29 roku życia www. pip. gov. pl 8

www. pip. gov. pl 9

Formy zatrudnienia 1. „Umowy o pracę”, 2. „Umowy cywilno–prawne” czy „umowy śmieciowe”? , 3. „Praca tymczasowa” 4. „Samozatrudnienie”, 5. Praca na „czarno”, www. pip. gov. pl 11

"Poznaj swoje prawa w pracy" * * TAK www. pip. gov. pl 12

"Poznaj swoje prawa w pracy" „Umowa o pracę” Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju: 1. na rzecz pracodawcy, 2. pod Jego kierownictwem, 3. w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, 4. a pracodawca - do zatrudniania pracownika za w y n a g r o d z e n i e m. www. pip. gov. pl 13

"Poznaj swoje prawa w pracy" Płaca brutto / płaca netto (100%/ok. 66%) (1600 zł/ok. 1060 zł) www. pip. gov. pl 14

"Poznaj swoje prawa w pracy" Rodzaje umów o pracę: 1. 2. 3. 4. na czas nieokreślony; na czas wykonania określonej pracy; na czas określony w celu zastępstwa nieobecnego pracownika; 5. na okres próby. www. pip. gov. pl 15

"Poznaj swoje prawa w pracy" Po podpisaniu umowy o pracę: - badania lekarskie wstępne. - szkolenie BHP na koszt pracodawcy i w godzinach pracy, - pracodawca zawiadamia ZUS, Rodzaj ubezpieczenia Część składki finansowana przez pracownika pracodawcę Emerytalne Rentowe Chorobowe Wypadkowe Zdrowotne Fundusz Pracy FGŚP 9, 76% 1, 50% 2, 45% 9% - 9, 76% 6, 50% 0, 67% - 3, 33%* 2, 45% 0, 10% www. pip. gov. pl Razem 19, 52% 8% 2, 45% 0, 67% - 3, 33%* 9% 2, 45% 0, 10% 16

"Poznaj swoje prawa w pracy" Rozwiązywanie umów o pracę § na mocy porozumienia stron, § przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), § przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), § z upływem czasu, na który była zawarta, § z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. www. pip. gov. pl 17

"Poznaj swoje prawa w pracy" Rozwiązanie umowy zawartej na okres próbny Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi: § 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, § 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, § 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące. www. pip. gov. pl 18

"Poznaj swoje prawa w pracy" Rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas określony: • nie ma możliwości wypowiedzenia umowy, • w przypadku umowy zawartej na okres co najmniej 6 miesięcy, (pod warunkiem zamieszczenia klauzuli o możliwości dwutygodniowego wypowiedzenia). www. pip. gov. pl 19

"Poznaj swoje prawa w pracy" Rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wynosi: § 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy*, § 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy*, § 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata*. *u danego pracodawcy www. pip. gov. pl 20

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 21

"Poznaj swoje prawa w pracy" umowa o dzieło: umowa rezultatu - ważny jest rezultat pracy czyli to, aby wykonać dzieło zgodnie z zawarta umową; umowa zlecenia: umowa starannego działania czyli to, aby powierzone zadanie wykonać sumiennie, rzetelnie, starannie; www. pip. gov. pl 22

"Poznaj swoje prawa w pracy" Umowy zlecenia i umowy o dzieło nie są umowami o pracę, podpisując taką umowę nie nabywa się uprawnień wynikających ze stosunku pracy www. pip. gov. pl 23

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 24

"Poznaj swoje prawa w pracy" Agencje pracy tymczasowej działają na podstawie wpisu do rejestru agencji zatrudnienia, prowadzonego przez marszałka województwa. Agencja musi posiadać nr wpisu do rejestru. Legalność działania agencji sprawdzamy pod adresem: www. kraz. praca. gov. pl www. pip. gov. pl 25

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 26

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 27

"Poznaj swoje prawa w pracy" www. pip. gov. pl 28

Wysokość składek na ubezpieczenia osoby prowadzącej działalność - * mały ZUS - 30% wynagrodzenia minimalnego w 2013 r. tj. : 480 zł. - ** duży ZUS - 60% wynagrodzenia przeciętnego (prognozowanego) obowiązującego w 2013 r. tj. : 2227, 80 zł. www. pip. gov. pl 29

"Poznaj swoje prawa w pracy" „Praca na „czarno” www. pip. gov. pl 30

"Poznaj swoje prawa w pracy" Umowa o pracę i każda jej zmiana powinny być zawarte w formie pisemnej. Również (szczególnie) umowy cywilno-prawne www. pip. gov. pl 31

"Poznaj swoje prawa w pracy" USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY (tekst jed: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94 z późn. zm. ) www. pip. gov. pl 32

KODEKS PRACY Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. (art. 207 § 2 k. p. ) Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 33

KODEKS PRACY Art. 304. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 34

KODEKS PRACY Art. 304 § 3. Obowiązki określone w art. 207 § 2 stosuje się odpowiednio do przedsiębiorców niebędących pracodawcami, organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne: 1) na innej podstawie niż stosunek pracy, 2) prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą. Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 35

KODEKS PRACY Art. 304. § 4. W razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom. Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 36

KODEKS PRACY W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek: Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 37

KODEKS PRACY 1) współpracować ze sobą; Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 38

KODEKS PRACY 2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu Bydgoszcz, 2021 -06 -16 www. pip. gov. pl 39

KODEKS PRACY 3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników. www. pip. gov. pl Bydgoszcz, 2021 -06 -16 40

KODEKS PRACY 4)informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac. www. pip. gov. pl Bydgoszcz, 2021 -06 -16 41

www. pip. gov. pl 42

Dziękuję za uwagę Krzysztof Adamski OKRĘGOWY INSPEKTORAT PRACY w Bydgoszczy Sekcja Prewencji i Promocji e-mail: krzysztof. adamski@bydgoszcz. pip. gov. pl www. pip. gov. pl 43

„Kultura bezpieczeństwa” NOWOŚCI w prawie pracy www. pip. gov. pl 44

Urlop macierzyński - nowe rozwiązania prawne Od 17 czerwca 2013 r. wprowadzono do polskiego obrotu prawnego urlop rodzicielski trwający do 26 tygodni, z którego może skorzystać zarówno mama jak i tata oraz wydłużono dodatkowy urlop macierzyński. www. pip. gov. pl 45

Urlop macierzyński - nowe rozwiązania prawne Nowelizacja przepisów ustawy Kodeks pracy wprowadza możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą zawodową oraz daje szanse obydwojgu rodzicom na jednoczesne korzystanie z tego uprawnienia nie dłużej jednak niż przez 13 tygodni. www. pip. gov. pl 46

20 tygodni + 6 dodatkowego w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie; 31 tygodni + 8 dodatkowego w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie; 33 tygodni + 8 dodatkowego w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie; www. pip. gov. pl

35 tygodni + 8 dodatkowo w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie; 37 tygodni + 8 dodatkowo w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie. www. pip. gov. pl

Urlop rodzicielski www. pip. gov. pl

Urlop rodzicielski Uwaga na terminy składania podań o urlopy - dodatkowy i rodzicielski ! www. pip. gov. pl

Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze do 3 lat osobno na każde dziecko. Może być wykorzystany w czterech częściach, jednak nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko piątego roku życia. Jest to urlop bezpłatny. Może z niego skorzystać zarówno matka, jak i ojciec. www. pip. gov. pl

Na takim urlopie może przebywać oboje rodziców jednocześnie, jednak nie dłużej niż 3 miesiące. W celu uzyskania urlopu wychowawczego należy zwrócić się do pracodawcy z pisemnym wnioskiem na 14 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. www. pip. gov. pl

Czas pracy - nowe rozwiązania prawne Od 23 sierpnia 2013 r. wprowadzono zmiany dotyczące czasu pracy w czterech zasadniczych obszarach: 1. długości dopuszczalnych okresów rozliczeniowych czasu pracy oraz zasad ich przedłużania, 2. uregulowanie ruchomego czasu pracy, 3. odpracowania czasu prywatnych wyjść w godzinach pracy, 4. wprowadzania przerywanego systemu czasu pracy. www. pip. gov. pl 53

Czas pracy - nowe rozwiązania prawne Okres rozliczeniowy to przedział czasowy, dla którego dokonuje się ustalenia, czy planowany czas pracy pracownika mieści się w granicach obowiązującego go wymiaru czasu pracy dobowego i tygodniowego. Okres rozliczeniowy po spełnieniu wymogów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w uzgodnieniu z pracownikami (przedstawicielami) może zostać przedłużony do 12 miesięcy. www. pip. gov. pl 54

Czas pracy - nowe rozwiązania prawne Ruchomy czas pracy: 1. możliwość ustalenia rozkładów czasu pracy przewidujących różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy pracowników, 2. określenia przedziału czasu, w którym pracownik powinien podjąć pracę. www. pip. gov. pl 55

Czas pracy - nowe rozwiązania prawne Odpracowanie czasu prywatnych wyjść w godzinach pracy „Odpracowanie” prywatnych wyjść nie pociąga za sobą konieczności dodatkowej wypłaty za pracę w godzinach nadliczbowych. www. pip. gov. pl 56

Czas pracy - nowe rozwiązania prawne Przerywany system czasu pracy można obecnie wprowadzić praktycznie u każdego pracodawcy na mocy porozumienia z zakładową organizacją związkową, a w przypadku gdy u pracodawcy nie działają związki zawodowe z przedstawicielami pracowników, pod warunkiem, że wprowadza się tylko jedną przerwę w ciągu dnia, która nie może być dłuższa niż 5 godzin. www. pip. gov. pl 57

Dziękuję za uwagę Krzysztof Adamski OKRĘGOWY INSPEKTORAT PRACY w Bydgoszczy Sekcja Prewencji i Promocji e-mail: krzysztof. adamski@bydgoszcz. pip. gov. pl www. pip. gov. pl 58