KTSAD VE DAR BLMLER FAKLTES SYASET BLM VE
İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ SBK 432 - ÇEVRE HUKUKU Dr. Öğr. Üyesi Aslı YÖNTEN BALABAN
Kıyı Nedir? • Kıyı; toprağın deniz, göl ve akarsularla temas ettiği yerler. • Kıyı-sınır ilişkisi • Kıyı Politikası; kıyısı olan su kaynağının kirlenmesine yol açmayacak ya da tolere edilebilir oranda kirlenmesine yol açacak biçimde yerleşme, yapılaşma ve ekonomik faaliyetlere izin verecek yol, yöntem ve stratejiler bütünü.
Kıyılar neden önemli? • Kıyı, hem kara yönü, hem de deniz yönüyle önemli. • İnsanların ekonomik faaliyeti olarak önemli • Deniz canlıların yaşama alanı olarak önemli • Ticaret alanları olarak önemli • Turizm ve rekreasyon alanı olarak önemli
Kıyı Politikası • 1. Mutlak Yasaklama: Belli ölçülerde yapılaşmaya izin vermemek • 2. Gözetim ve Denetim: Kıyılarda yerleşme ve yapılaşmaya devletin gözetim ve denetimi altında izin vermek
Kıyı Mevzuatı • İlk adımlar 1970’lerde • 1980; kıyılar, devletin hüküm ve tasarrufundadır; kıyılardan yararlanmada esas kamu yararı. • 1990 -3621 Say. Kıyı Kanunu • KK’nun amacı; deniz, tabii ve suni göl ve akarsu kıyıları ile bu yerlerin etkisinde olan ve devamı niteliğinde bulunan sahil şeritlerini doğal ve kültürel özelliklerini gözeterek koruma ve toplum yararlanmasına açık, kamu yararına kullanma esaslarını tespit.
Kavramlar • Kıyı Çizgisi; taşkın durumları dışında, suyun karaya değdiği noktalar • Kıyı kenar çizgisi; kıyı çizgisinden sonraki kara yönünde suyun hareketlerinin oluşturduğu sınır. • Dar kıyı; kıyı kenar çizgisi ile kıyı çizgisinin çakışması
• Sahil Şeridi: Deniz tabii ve suni göllerde kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde yatay olarak kıyı kanunu yönetmeliğinin 16. maddesindeki esaslara göre belirlenen ve yukarıda ki şekilde gösterilen alandır. Bu alanlar – a. Uygulama imar planı olan yerlerde 20 metre genişlikte – b. Köy yerleşik alanlarında 50 metre – c. İskân dışı alanlarda 100 metre genişlikte olur.
• Toplumun Yararlanmasına Açık Yapı: Mevzuata göre tespit ya da tasdik edilmiş kural ücret tarifelerine uygun şekilde getirdiği kullanımdan belirli kişi ya da topluluklara ayrıcalıklı kullanım hakkı tanınmaksızın yararlanmak isteyen herkese eşit ve serbest olarak açık bulunan ve konut dokunulmazlığı olmayan yapıdır. • Akarsu: Devamlı akış gösteren su kitlelerine akarsu denir. Yeşilırmak, Kızılırmak kıyı kanununa tabi akarsulardır. • Bu akarsuların yönetmelikte belirtilmiş noktalarının arasında kıyı kanunu ile yönetmeliğine tabidir.
Kıyı Kanunu’nun Genel Hedefleri • Kıyılar devletin hüküm ve tasarrufundadır. • Kıyılar herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır. • Kıyılar ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. • Kıyılar eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açık olduğundan buralarda hiçbir yapılamaz. Duvar çit vb. yapılar yapılamaz. • Kıyıyı değiştirecek boyutta ve kıyının doğal yapısını bozacak nitelikte kazılar yapılamaz. Kum çakıl vs. alınamaz veya çekilemez Valilikçe uygun görülmesi ve yazılı izin verilmesi halinde kıyının doğal yapısını değiştirmeyecek boyut verilerek kazı, kum, çakıl vs. çekme işlemleri için izin verilebilir.
• Kıyılara moloz, toprak, cüruf, çöp gibi kirletici etkisi olan atık ve atıklar dökülemez. Ayrıca Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 1380 Sayılı su Ürünleri kanununun 2872 sayılı Çevre Kanunu ile bu kanun gereğince çıkartılan yönetmelik hükümleri saklıdır. • Kıyıda ve sahil şeridinde planlama ve uygulama yapılabilmesi için onaylı kıyı kenar çizgisinin bulunması zorunludur.
Kıyı Kanunu Uygulamaları • • • Kanuna göre sahil şeridi içinde hiç bir yapı & tesis yapılamaz. Uygu. İmar planı olan yerlerde duvar, çit, tel örgü vs. engeller oluşturulamaz. Moloz, çöp, vs. kirleticiler dökülemez. Ancak, İP kararlarıyla kanundaki saklı hükümlere uygun olarak ve kamuya açık olmak şartıyla konaklama hariç, günü birlik turizm yapı&tesisleri yapılabilir. Yine İP’ye uygun olarak; – a) İskele, liman, arıtma tesisi, pompa istasyonu vb. kıyıdan kamu yararına kullanımı, – b) Kıyıyı koruma amacına yönelik alt yapı tesisleri ve tersane, gemi söküm yeri, su ürünleri üretim tesisleri gibi kıyıdan başka yerde yapılamayacak tesisler inşa edilebilir. Bunlar amaç dışı kullanılamaz. Kıyıların korunması kon. Boğaziçi Yasası ile su kaynaklarının yakın yerlerinin yerleşime açılmamasına yönelik düzenlemeleri de sayabiliriz.
• Kamu yararının lüzumlu kıldığı hallerde, uygulama imar planı kararıyla göl, deniz ve akarsular ekolojik özellikler dikkate alınarak kıyıda doldurma ve kurutma süratiyle arazi elde edilebilir. • Kanunun 7. maddesi bu işlemlere ilişkin yasal prosedürü açıklamaktadır. Böylece kazanılan araziler devletin hüküm ve tasarrufunda olup, özel mülkiyete konu olamaz. Kazanılan bu arazilerde 6. maddede ve yukarıda belirtilen yapılar, yeşil alanlar vb. ile teknik ve sosyal altyapılar inşa edilebilir.
Kıyı kenar çizgisi nasıl belirlenir? • Kıyı kenar çizgisi her ilde Valilik tarafından kamu görevlisi en az 5 kişiden oluşturulmuş bir komisyon belirlenir. Bu komisyonda jeolog, harita, ziraat, inşaat mühendisleri ile mimar veya şehir plancısı meslek gruplarından birer kişi bulunmalıdır. • Bu komisyonun hazırladığı haritalar ve tutanaklar, Vali’nin uygun görünüşü alınırsa bu uygun görüş ve fikirde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na gönderilir. Bakanlıkça onaylanmış kıyı kenar çizgileri yürürlüğe girer. • Kıyıda kalan özel mülkiyete konu olmuş arazilerle ilgili tapu iptal işlemleri ilgili defterdarlıkça yürütülür.
• Kıyılarda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yapılıp onaylanmadan uygulama ve yapılaşmaya geçilemez. • Kıyıda onaylı imar planına göre, çevre kirliliğinin önlenmesine ilişkin bütün tedbirler alınmak şartıyla aşağıdaki tesisler yapılabilir: – 1. İskele, liman, arıtma tesisleri pompa istasyonları – 2. Tersane, gemi söküm yeri, su ürünleri üretim tesisleri – 3. Uygulama imar planı yapılmadan duş, gölgelik, kirletici etkisi olmayan fosseptik yapımını gerektirmeyen seyyar tuvaletler.
• Kıyılarda doldurma ve kurutma yoluyla arazi kullanma işinde Kıyı Yönetmeliği uygulanır. • Turistik tesisler ancak uygulama imar planından sonra gerçekleştirilebilir. • Yaban hayatı, flora ve fauna için doğal yaşam ortamları olan bataklık, kumluk, taşlık ve sulak alanlar kesinlikle doldurulamaz, kurutulamaz, ve hiçbir yapılaşmaya müsaade edilemez.
- Slides: 15